Bedrijfsopvolging: leren van de fouten van de vorige generatie

Bedrijfsopvolging is een lang en moeilijk proces. Veel ondernemers vinden het pijnlijk om een punt te zetten achter hun carrière en hun ‘kindje’ over te dragen aan iemand anders. En zie nog maar eens een geschikte opvolger te vinden. Het is allang niet meer vanzelfsprekend dat het oudste kind het bedrijf van zijn ouders overneemt. Kinderen hebben andere interesses of ambities, of niet de capaciteiten om het bedrijf van hun ouders succesvol voort te zetten.

Drie kinderen, één ondernemer

Johan heeft geluk. Eén van zijn drie kinderen toont zich bereid in zijn voetsporen te treden. Dat biedt perspectief, maar ook een extra uitdaging: wat te doen met de andere twee kinderen? Johan wil de kinderen toch gelijk behandelen.

Onlangs zijn we als Van Lanschot Kempen met deze ondernemersfamilie in gesprek gegaan. De familie bestaat uit vader, moeder, twee zoons en een dochter.

Eén van Johans zoons is Paul, een twintiger die in de eerste jaren na zijn studie bij een multinational werkte, maar een paar jaar geleden besloot om verder te gaan in het bedrijf van zijn vader. Nu wil Paul het bedrijf van zijn vader overnemen. Pauls zus en broer hebben banen bij grote bedrijven. Beiden hebben geen interesse in het bedrijf van pa. Maar dat is nu. Kunnen zij nog van gedachten veranderen? Het was tijd voor een goed gesprek.

Familiebedrijf met broer overnemen

Een groot voordeel is dat Johan ervaringsdeskundige is. Jaren geleden nam hij het familiebedrijf over, samen met zijn broer. Openhartig vertelde hij dat ze dit nooit hadden moeten doen.

‘We deden het omdat dit verwacht werd vanuit onze ouders: bedrijfsopvolging in het familiebedrijf door de twee zonen’, blikt Johan terug. ‘Terugkijkend had ik kunnen weten dat onze samenwerking een recept was voor onenigheid. Wij kijken beiden anders naar hoe een bedrijf gerund moet worden. En twee kapiteins op een schip, ja, dat werkt gewoon niet.’

Johan herinnert zich bijbaantjes van vroeger. ‘Mijn broer en ik deden samen krantenwijken. Er ontstonden vaak woordenwisselingen over de verdeling van wijken of wie tijdens de regen moest fietsen. Dit was een signaal dat nauwe samenwerking in een bedrijf later ook niet echt zou werken.’

Uit plichtsgetrouwheid gebeurde dat toch. Dat liep mis.

Leren van fouten in bedrijfsopvolging

Anno 2022 staat het bedrijf weer aan de vooravond van een generatiewissel. Nu geen twee zonen, maar drie kinderen waarvan er één wil opvolgen. Hoe voorkomt u gedoe voor de toekomst?

Johan: ‘Uiteraard willen we leren van onze fouten. Daarom zijn we als familie met elkaar in gesprek gegaan, onder begeleiding gedaan van een familiebedrijvenadviseur. Wat wil ieder gezinslid en zien de andere kinderen het zitten dat hun broer het bedrijf gaat overnemen?’

Er vonden meerdere gesprekken plaats. Met z’n vijven, maar ook in verschillende samenstellingen.

‘Familieharmonie is voor ons een heel belangrijke waarde. Dat mag niet doorkruist worden door een gebrekkig proces van opvolging. Uiteindelijk bleek dat Paul écht de enige van de kinderen is die wil opvolgen. En dat gaat hij ook doen. Concreet hebben we met elkaar afgesproken dat alle gezinsleden Paul de vrijheid gunnen om: het bedrijf te laten falen, het bedrijf te laten voortkabbelen, óf straks in een Ferrari te komen voorrijden omdat de zaken zo goed gaan.’

‘Door het schetsen van die scenario’s weten de andere gezinsleden wat het betekent dat de één in het bedrijf zit en de rest niet. Iedereen begrijpt dit en steunt dit. Zo krijgt Paul nu de ruimte om het stokje over te nemen en het familiebedrijf voort te zetten.’

De namen in dit artikel zijn gefingeerd.