Private Banking|Professional Solutions|Investment Management|Investment Banking|Over ons
Contact
Inloggen
  • Oplossingen
  • Voor wie
  • Kennis & Inspiratie

'Familiebedrijven hebben een lang geheugen'

Bij familiebedrijven zitten de aandeelhouders samen aan het kerstdiner. Die familieband vormt de kracht van het bedrijf, maar kan ook een gevaar zijn. Voor beter inzicht in de bijzondere dynamiek van familiebedrijven sponsort Van Lanschot Kempen een nieuwe leerstoel aan Nyenrode Business Universiteit. 

Marta Berent-Braun bekleedt nieuwe leerstoel Familiebedrijven en Eigendomsdynamiek aan Nyenrode

Het mkb wordt weleens de ruggengraat van de Nederlandse economie genoemd. Daarbij mogen we familiebedrijven gerust bestempelen als het kloppend hart. Zo’n 60 procent van de Nederlandse bedrijven is een familiebedrijf. In totaal gaat het om zo’n 273.000 ondernemingen die werk bieden aan ruim 2,5 miljoen mensen. De meeste familiebedrijven opereren in het mkb-segment, maar we vinden ze ook tussen de grote bedrijven. Van de 500 grootste Nederlandse bedrijven is 36 procent een familiebedrijf; samen zijn die goed voor 150 miljard euro aan omzet1.


De cijfers onderschrijven de waardevolle positie van familiebedrijven binnen de Nederlandse economie. Maar binnen de families zelf zijn de ondernemingen, naast gekoesterd, ook kwetsbaar bezit. De familiedynamiek zorgt ervoor dat vragen over aandeelhouderschap, opvolging en verkoop net even gevoeliger liggen dan bij ondernemers die alleen een zakelijke band met elkaar delen. 

Nieuwe leerstoel Nyenrode

‘Familie-ondernemers’ lezen dan ook graag hoe collega’s dat aanpakken. Een korte online zoektocht levert al gauw ruim honderd boeken op die allerlei facetten van ondernemen binnen families belichten – en dat zijn alleen nog maar de Nederlandstalige titels. Maar weinig van deze boeken gaan uitgebreid in op de eigendomsdynamiek. Om wetenschappelijk onderzoek naar dit onderwerp een impuls te geven, sponsort Van Lanschot Kempen de nieuwe leerstoel ‘Familiebedrijven en Eigendomsdynamiek’ aan Nyenrode Business Universiteit.


De leerstoel wordt per maart 2022 bekleed door Marta Berent-Braun, tot nu toe universitair hoofddocent Governance & Ownership Dynamics bij het Center for Entrepreneurship, Governance & Stewardship. Marta, sinds 2007 werkzaam bij Nyenrode, doet al jarenlang onderzoek naar familiebedrijven. We spreken haar samen met Mark Buitenhuis, managing director Private Clients Regions bij Van Lanschot Kempen.

Wat verstaan we eigenlijk onder een familiebedrijf?

“Het grappige is dat we daar, na zo’n dertig jaar onderzoek, nog steeds niet helemaal uit zijn. Er worden verschillende definities gehanteerd. Op Nyenrode is in 2002 een eigen definitie ontwikkeld. Volgens deze definitie is er sprake van een familiebedrijf als het voldoet aan twee van drie gestelde criteria: het bedrijf moet voor meer dan 50 procent in handen zijn van één familie, deze familie heeft een beslissende invloed op de bedrijfsstrategie of opvolgbeslissingen, en een meerderheid of minstens twee leden van de bedrijfsleiding zijn afkomstig uit één familie.” 

“Binnen die definitie is er sprake van een enorme diversiteit aan bedrijven, van de mom & pop shops tot grote, internationale bedrijven. Die kampen natuurlijk met heel andere uitdagingen, maar de familieband speelt overal een rol.”

Wat heeft Van Lanschot Kempen met familiebedrijven

Mark: “We hebben zelf een lange geschiedenis als familiebedrijf. Van Lanschot werd opgericht in 1737 door Cornelis van Lanschot en Kempen & Co. in 1903 door Arines Kempen. De namen van de oprichters dragen we nog steeds met trots. Onze klantenkring telt veel ondernemers met een familiebedrijf. Wij merken dat ze zich bij ons thuisvoelen.”

“Wij willen ondernemers met een familiebedrijf zo optimaal mogelijk ondersteunen en informeren. Welke ontwikkelingen zijn er in de markt? Hoe gaan andere familiebedrijven om met bepaalde vraagstukken? Het is zowel voor onze klanten als onze adviseurs enorm waardevol om toegang te hebben tot onafhankelijk en actueel wetenschappelijk onderzoek. We bieden bijvoorbeeld, samen met TIAS, een opleiding aan voor opvolgers in het familiebedrijf, via de Van Lanschot Academie voor Bedrijfsoverdracht.”

“Als maatschappelijk betrokken vermogensbeheerder zijn we er daarnaast trots op wetenschappelijk onderzoek te kunnen steunen. De kracht van de samenwerking tussen Nyenrode en Van Lanschot Kempen zit in de wisselwerking tussen wetenschap en praktijk. We hebben elkaar daarin veel te bieden. Nyenrode de wetenschappelijke kennis over eigendomsdynamiek, Van Lanschot Kempen de expertise over vermogens binnen families.” 

Wat verandert deze leerstoel voor jou, Marta?

Marta: “Dankzij deze leerstoel krijg ik, naast het onderwijs dat ik geef, meer tijd en middelen om onderzoek te doen. Het mooie aan de samenwerking met Van Lanschot Kempen is de mogelijkheid om klanten bij onderzoek te betrekken. Ik kijk heel erg uit naar die ontmoetingen, want niets is inspirerender dan de praktijk. Als je kennis wilt delen, moet die kennis bovenal relevant zijn. Dus wil ik graag in gesprek, om erachter te komen wat er speelt en waar men meer over wil weten. Ik krijg de kans om nieuwe onderzoeksthema’s uit te diepen en die kennis terug te geven aan de praktijk.” 

Wat zijn vragen die in het bijzonder spelen bij familiebedrijven?

Mark: “Familiebedrijven opereren op het snijvlak van zakelijk en privé. Als private banker of business advisor binnen Van Lanschot Kempen doe je dat ook. Dat leidt tot interessante gesprekken. Zo hoor je dat ondernemers in familiebedrijven veel nadenken over de lange termijn en alles wat daarmee samenhangt. Wil ik het bedrijf overdragen aan één van mijn kinderen en zo ja, welk kind? Hoe ga je ermee om als een deel van de familie geen interesse heeft in het bedrijf? Hoeveel privébelangen mag je opofferen voor het succes van de onderneming? Onze klanten willen graag weten: hoe gaan anderen daarmee om? Met het onderzoek van Marta krijgen we daar beter inzicht in.” 

‘Met je familie moet je wandelen, niet handelen’, luidt een oud gezegde. Zit daar wat in?

Mark: “Dan ga je ervanuit dat het één altijd ten koste gaat van het andere. Dat is een misvatting. Je kunt het ook positief zien: een bedrijf is een extra stok achter de deur om er samen uit te komen. In alle families spelen emoties weleens op. Maar in families met een bedrijf kan hommeles ook de onderneming schaden. Dat kan er ook voor zorgen dat problemen sneller worden opgelost. Families voelen zich sterk verantwoordelijk voor de continuïteit van het bedrijf.”


Marta: “Daarbij denken we snel aan opvolging en de toekomst, maar ook de geschiedenis speelt een grote rol bij familiebedrijven. Er is vaak sprake van een lang geheugen. Corona een crisis? De Eerste of Tweede Wereldoorlog, dát was pas een crisis, klinkt het dan. Familiebedrijven denken in generaties. Het wordt ook wel een estafette genoemd, het stokje wordt elke keer doorgegeven. Dat zorgt voor bescheidenheid bij de huidige generatie. Zij zijn ‘slechts’ de steward voor deze tijd.”

Wat is de grootste uitdaging voor familiebedrijven?

Marta: “In de praktijk zie je dat loslaten voor veel mensen toch heel moeilijk blijkt. Je ziet weleens dat familieleden geen formele rol meer hebben in het bedrijf, maar toch nog elke dag voor de deur staan. Dat kan problematisch zijn. Ook ingewikkeld wordt het als er geen geschikte opvolger binnen de familie voorhanden is. In sommige gevallen kan het dan beter zijn om het bedrijf te verkopen dan om het te laten leiden door minder capabele familieleden.”

Wat ga je de komende jaren onderzoeken?

“Hoe er wordt samengewerkt binnen de groep van eigenaren. Goed eigenaarschap is de basis van elk succesvol bedrijf. Naar managementteams is al veel onderzoek gedaan, maar hoe zit het met aandeelhouders? Met welke middelen – geld, kennis, ervaring, netwerk – kunnen zij van toegevoegde waarde zijn voor het bedrijf? Hoe functioneren ze in de organisatie, en welke invloed heeft dat op het bedrijf? Hoe zorg je ervoor dat de relaties goed blijven? Er is nog heel veel wat we niet weten.”

Wat kunnen klanten van Van Lanschot Kempen verwachten?

Mark: “Zij krijgen de mogelijkheid om mee te werken aan onderzoek en krijgen als eerste toegang tot de uitkomsten ervan. Ze krijgen de kans om zelf input aan te leveren, zodat we thema’s gaan onderzoeken die in de praktijk van toegevoegde waarde zijn. Ook gaan we live sessies organiseren in samenwerking met Nyenrode, waarin we de uitkomsten toelichten en in gesprek gaan met ondernemers.” 

“De samenwerking met Nyenrode past in een lange traditie van constant meebewegen met de wensen en behoeften van de klant. Zo waarborgen we de continuïteit van ons bedrijf. Als wealthmanager houden we per definitie oog voor de lange termijn. Klanten met een familiebedrijf herkennen dat. Familiebedrijven passen binnen ons DNA.”

1 Familiebedrijven in Nederland 2015-2018, CBS

Mark buitenhuis en Prof. Dr. Marta Berent-Braun

Mark Buitenhuis (1973) is managing director Private Clients Regions bij Van Lanschot Kempen, met ondernemers en familiebedrijven als specialisatie. Hij studeerde Bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit en Rechten aan de Utrecht University. Sinds 1999 is hij werkzaam bij Van Lanschot Kempen. In zijn huidige rol geeft hij leiding aan de vier private clients regio’s van Van Lanschot Kempen, met in totaal 24 kantoren.


Prof. Dr. Marta Berent-Braun (1979) promoveerde in 2010 aan Nyenrode Business Universiteit. Ze deed een Master in Economie & Bedrijfskunde, gespecialiseerd in Ondernemerschap aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, evenals een Master in Management & Marketing aan de University of Lodz (Polen). Marta is geboren in Polen, werkte daar voor een grote bank en emigreerde in 2005 naar Nederland. In 2007 begon ze bij Nyenrode als promovenda. Daarna werkte ze zich op van assistent-professor naar universitair hoofddocent. Sinds 2022 bekleedt ze de leerstoel Familiebedrijven en Eigendomsdynamiek.

Meer over de samenwerking met Nyenrode

Wat is een familiebedrijf?

Er is sprake van een familiebedrijf als het aan minstens twee van de volgende drie criteria voldoet:

  • meer dan vijftig procent van het eigendom is in handen van één familie;
  • één familie heeft beslissende invloed op de bedrijfsstrategie of de opvolgingsbeslissingen;
  • een meerderheid of ten minste twee leden van de ondernemingsleiding zijn afkomstig uit één familie.

Als het bedrijf echter minder dan tien jaar geleden is opgericht, dient in het bedrijf ten minste één familielid als directeur werkzaam te zijn of eigendom te hebben.

Volledig gefocust op uw toekomst

Private Banking
  • Kantoren
  • Ondernemers
  • Medici
  • Executives
  • Business Professionals
  • Vermogensregie
  • Voorwaarden
  • Private Banking - België
  • Private Banking - Zwitserland

PROFESSIONAL SOLUTIONS
Investment Management
INVESTMENT BANKING

© Van Lanschot Kempen NV 2024Over onsVeilig bankierenPrivacy & cookiesDisclaimer