Box 3-heffing: krijgen spaarders en beleggers compensatie?

De staatssecretaris van Financiën heeft na een uitspraak van de Hoge Raad aan deskundigen advies gevraagd of de Belastingdienst spaarders en beleggers moet gaan compenseren als hun rendement lager was dan 1,2%. De deskundigen menen van wel. Wat kunt u doen als u in aanmerking wilt komen voor compensatie?

Vorig jaar heeft de Hoge Raad geconcludeerd dat de box 3-heffing in strijd is met het recht op eigendom volgens het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM). Dit geldt voor zover het rendement dat gemiddeld haalbaar is zonder (veel) risico te nemen, lager is dan 1,2% (de feitelijke belasting over het box 3-vermogen van 30% over het fictieve rendement van 4%). De uitspraak gaat over de belastingjaren 2013 tot en met 2016.

De staatssecretaris van Financiën heeft vervolgens aan drie deskundigen advies gevraagd of de Belastingdienst nu daadwerkelijk belastingplichtigen moet gaan compenseren. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is daarnaast gevraagd te berekenen wat het rendement dat gemiddeld haalbaar is zonder (veel) risico te nemen over die jaren is geweest.

CBS heeft haalbare rendementen vastgesteld en laat keuze aan politiek

Op 24 april 2020 zijn de adviezen gepubliceerd. Omdat het CBS-rapport geen uitsluitsel biedt en de coronacrisis nu om andere prioriteiten vraagt, komt de staatssecretaris pas in het najaar met een reactie op de rapporten.

Compensatie wenselijk

De drie deskundigen komen tot de conclusie dat compensatie gewenst is en dat verandering van de wetgeving ervoor moet zorgen dat dit in de toekomst anders geregeld wordt. Voor de compensatie zou een onderscheid gemaakt moeten worden tussen spaarders en beleggers. De spaarders zouden het verschil tussen de 1,2% en het rendement dat gemiddeld haalbaar is zonder (veel) risico vergoed moeten krijgen. Voor de beleggers moet van geval tot geval beoordeeld worden of compensatie noodzakelijk is. De compensatie geldt alleen voor belastingplichtigen die bezwaar gemaakt hebben tegen de belastingaanslagen van 2013 tot en met 2016.

Wat is een haalbaar rendement?

Om een haalbaar rendement vast te stellen, moet gekeken worden naar het rendement op direct opvraagbare spaarrekeningen, termijndeposito’s en Nederlandse staatsleningen. Variabelen binnen de categorieën, zoals looptijden, aanbieders, mate van risico en wel of geen depositogarantie-systeem, zijn te divers om tot een eenduidig gemiddelde te komen. Het CBS heeft voor iedere categorie een reeks rendementen vastgesteld en laat het aan de politiek om uit deze aangeleverde cijfers een keuze te maken.

Voor 2017, 2018 en 2019 is een massaal-bezwaarprocedure afgekondigd

Belastingjaren vanaf 2017

Het deskundigenadvies gaat over de jaren 2013 tot en met 2016. In 2017 is de box 3-heffing aangepast, waarbij verschillende schijven en fictieve rendementen geïntroduceerd zijn. De deskundigen laten zich er in hun rapport niet over uit of met deze aanpassing de strijdigheid met het EVRM opgeheven is. Daar lopen inmiddels ook rechtszaken over. De staatssecretaris is daar ook niet gerust op, gezien het voornemen om de box 3-heffing in 2022 weer aan te passen.

Massaal bezwaar

Wilt u voor een teruggave van de box 3-heffing in aanmerking komen? Dan moet u tijdig bezwaar hebben gemaakt tegen de aanslag inkomstenbelasting over het betreffende jaar. Dat bezwaar moet binnen zes weken na de definitieve aanslag worden ingediend. Voor 2017, 2018 en onlangs 2019 is een zogenoemde massaal-bezwaarprocedure afgekondigd. Als u uw bezwaar motiveert met ‘Box 3-heffing is inbreuk op eigendomsrecht’, dan doet u mee in deze massaal-bezwaarprocedure. Dat voorkomt dat u zelf moet procederen.

Geschreven naar de stand van zaken op 14 mei 2020.

Hanneke Kroonenberg
Hoofd Kenniscentrum Van Lanschot