Structureerder, Kenniscentrum Van Lanschot
Gescheiden DGA: wie krijgt het afgekocht pensioen?
De staatssecretaris en het grootste deel van de adviespraktijk gingen er tot nu toe vanuit dat de afkoopwaarde geheel in de gemeenschap van goederen valt. Maar de Hoge Raad deed onlangs een uitspraak die daar toch een ander licht op werpt.
Het ouderdomspensioen dat vóór het huwelijk is opgebouwd, hoeft niet verdeeld te worden. Die redenatie zet de Hoge Raad door.
Wat besloot de Hoge Raad?
In het kort was de situatie als volgt: X was gehuwd in gemeenschap van goederen met Y, beiden zijn geen DGA. Het huwelijk strandde na 27 jaar. Na 5 jaar trouwden ze opnieuw met elkaar, weer in gemeenschap van goederen. X heeft in de periode tussen de twee huwelijken pensioen opgebouwd, en kocht dat af tijdens het tweede huwelijk. De liefde hield alsnog geen stand en ze scheidden voor de tweede maal. De vraag was toen: wie heeft recht op de afkoopwaarde van het pensioen? Alleen X? Of valt de afkoopsom toch in de gemeenschap van goederen en is ieder gerechtigd tot 50%? Of is het nog complexer?Verdeling afgekocht pensioen bij scheiding
Nou, het is dus nog complexer. De Wet Pensioenverevening bepaalt dat het ouderdomspensioen dat opgebouwd is tijdens het huwelijk, bij een echtscheiding 50/50 verdeeld moet worden. Het ouderdomspensioen dat vóór het huwelijk is opgebouwd, hoeft dus niet verdeeld te worden. En die redenatie zet de Hoge Raad door als het pensioen wordt afgekocht.Omdat in het concrete geval van X en Y het pensioen opgebouwd was tijdens de periode waarin ze niet getrouwd waren, had alleen X recht op de afkoopsom. Als het pensioen ook deels tijdens het huwelijk is opgebouwd, moet er bij afkoop dus een splitsing aangebracht worden. Een deel valt dan in de gemeenschap van goederen en een deel erbuiten.
Consequenties voor DGA’s?
Heeft deze uitspraak ook gevolgen voor de DGA die zijn pensioen in eigen beheer heeft afgekocht of omgezet naar een Oudedagsverplichting (ODV), als een deel van het pensioen ook vóór het huwelijk is opgebouwd?Leg in ieder geval goed vast wat er met een afkoopsom gebeurd is. Is hij gebruikt voor consumptie of bijvoorbeeld belegd?
Fiscale en economische waarde pensioen eigen beheer
Het pensioen in eigen beheer kende een groot verschil tussen de fiscale
waarde en de werkelijke economische waarde. Die laatste kon wel 3 x zo
hoog zijn als de fiscale waarde, en de fiscus eiste dat de economische
waarde in de BV moest worden aangehouden. Eventuele dividenduitkeringen
mochten de economische waarde van het pensioen niet aantasten. Als
gevolg daarvan konden veel DGA’s geen dividend meer uitkeren.
Bij afkoop of omzetting van het pensioen naar de ODV wordt de lagere
fiscale waarde afgekocht of omgezet. De waarde van de BV-aandelen stijgt
daardoor met het verschil tussen de economische waarde en de fiscale
waarde.
Moet je van de rechter bij een echtscheiding op die waardestijging van
de aandelen dezelfde redenatie loslaten als in het voorbeeld van X en Y?
En hoe zit dat met de waarde van het nabestaandenpensioen die in de
afkoop of omzetting is meegegaan? Wordt dat nu privévermogen van de
partner? En de partner van de DGA heeft in veel gevallen goedkeuring
gegeven voor afkoop of omzetting, in de veronderstelling dat alles toch
in de gemeenschap van goederen valt. Komt de partner nu van een koude
kermis thuis? Allemaal vragen die waarschijnlijk voor de rechter pas
beantwoord zullen worden.
Hebt u pensioen in eigen beheer afgekocht of omgezet? Dan is het in
ieder geval van belang om goed vast te leggen hoe de afkoop of omzetting
uitgevoerd is en wat er met een eventuele afkoopsom gebeurd is. Is hij
gebruikt voor consumptie of is hij belegd in bijvoorbeeld onroerend goed
of een beleggingsportefeuille? Bij een onverhoopte echtscheiding kunt u
dat dan eenvoudig aantonen.
Geschreven naar de stand van zaken op 10 september 2018.
Structureerder, Kenniscentrum Van Lanschot
