Leids Universiteits Fonds: ‘Mooi om iets terug te doen voor je alma mater’
Ze studeerde rechten in Leiden, vertrok naar het buitenland en werkte jaren in het bedrijfsleven. Toen ze, terug in Nederland, werd gevraagd om voorzitter te worden van het LUF, hoefde Aletta Stas niet lang na te denken. ‘Ik heb veel aan de universiteit te danken, en dit is een mooie manier om iets terug te doen voor mijn alma mater.’
Maatschappelijke vraagstukken
Het LUF zet zich sinds 1890 in voor de kwaliteit van onderzoek en onderwijs aan de Universiteit van Leiden, door subsidies te geven aan faculteiten, wetenschappers, leerstoelen en studenten. Dankzij donaties financiert het LUF honderdvijftig onderzoeksprojecten en honderd studenten.
Stas: ‘Onderzoek van Leidse wetenschappers draagt bij aan de oplossing van grote maatschappelijke vraagstukken, zoals corona-onderzoek door virologen en CO2-reductieonderzoek. De Commissie Wetenschappelijke Bestedingen, met daarin van elke zeven faculteiten één hoogleraar, kent subsidies toe aan onderzoeksvoorstellen van jonge wetenschappers die onvoldoende financiering hebben om te starten. Zo sprak ik twee weken geleden twee gepassioneerde wetenschappers die een effectiever medicijn tegen malaria zoeken. Ze bekijken dat probleem vanuit verschillende invalshoeken. Door te werken vanuit verschillende disciplines komen ze tot nieuwe inzichten.’
Het onderzoek naar corona kreeg een belangrijke impuls dankzij een crowdfunding van het LUF
Werk aan de winkel
Veel mensen denken dat de overheid zulk onderzoek financiert. ‘Niet meer,’ legt Stas uit. ‘Voor onderzoek is te weinig budget beschikbaar. In Nederland gaat 2% van het bruto nationaal product naar wetenschappelijk onderzoek, onze buurlanden stoppen daar veel meer geld in. Dus wordt veel wetenschappelijk onderzoek door de universiteit zelf gefinancierd, en soms moet er een beroep op het LUF worden gedaan. Op dit moment wordt meer dan de helft van de aanvragen voor ondersteuning bij wetenschappelijke projecten niet gehonoreerd, simpelweg omdat we geen geld ervoor hebben. Aan de grote interfacultaire projecten kennen we zelfs minder dan 1% toe. Dus er is nog een hoop werk aan de winkel.’Impuls
Door deze ontwikkeling groeit het belang van donaties door particulieren en bedrijven. Tijdens de lockdown wist het LUF via een onorthodoxe wijze nieuwe schenkers aan te trekken: via een crowdfunding. ‘Daar hebben we meer dan € 1 miljoen mee opgehaald. Dat gaf een grote impuls aan het onderzoek, door een veilig onderzoekslab in te richten en mensen op te leiden. En we leerden dat niet alleen alumni van de universiteit zich betrokken voelen bij wetenschappelijk onderzoek, ook andere schenkers dragen de universiteit een warm hart toe.’In Nederland gaat 2% van het BNP naar wetenschappelijk onderzoek, minder dan in onze buurlanden
Affiniteit
De schenkingen en donaties hebben vaak een menselijk gezicht, vertelt Stas. ‘Mensen adopteren een project of richten een fonds op naam op. Onlangs kregen we bijvoorbeeld een schenking om onderzoek te steunen op het gebied van verdraagzaamheid, een andere donateur geeft aan een onderzoek naar posttraumatische stressstoornissen. Het zijn uiteenlopende onderwerpen waar de schenkers affiniteit mee hebben. Daar kunnen donateurs echt een verschil mee maken.'
'Soms nemen mensen ons zelfs op in hun testament. We kregen laatst een legaat van een mevrouw die op latere leeftijd geschiedenis heeft gestudeerd. Een bezoek met haar hoogleraar aan de oude documenten en geschriften in de bibliotheek had een diepe indruk gemaakt. Zij liet in haar testament opnemen dat het geld moet worden besteed aan de aankoop van zulke historische stukken. Een mooi geschenk aan volgende generaties.’
Luister naar ‘Goed Doen’, de podcast met Aletta Stas
Luister naar het interview met Aletta Stas, voorzitter van het Leids Universiteits Fonds, in de negende aflevering van Goed Doen, de podcast-serie waarin bestuurders van goededoelenorganisaties aan het woord komen.