Wij zijn ontdekkingsreizigers van energie
In Europa rijden nu nog maar dertig vrachtwagens met zonnepanelen op het dak, maar vanaf 2030 wordt iedere nieuwe vrachtwagen met zonnepanelen verkocht. Tenminste, als het aan Martijn Ildiz (30) van zijn bedrijf IM Efficiency ligt. ‘Toen ik dit bedrijf begon had ik niks met vrachtwagens en niks met zonnepanelen. Ik ben die wereld enorm gaan waarderen.’
Mijn generatie moet het energievraagstuk oplossen
Vrachtwagens met zonnepanelen? Rijden die volledig elektrisch?
‘Nee, het zijn gewone dieselvrachtwagens. Ons systeem noemen we mild hybrid. De zonnepanelen leveren uitsluitend elektriciteit voor de ondersteuning van het voertuig, nog niet voor de aandrijving. In een grote vrachtwagen wordt het motormanagement elektronisch geregeld, net zoals de laadklep, de airco en zaken als de radio en navigatie. Een vrachtwagen heeft nogal wat elektronica aan boord. Normaal gesproken is de voeding afkomstig van een dynamo aangedreven door de motor, maar bij de wagens die met onze zonnepanelen op het dak rijden, is dat niet meer. Dat scheelt, bijvoorbeeld wanneer chauffeurs hun wagen stationair laten draaien tijdens een pauze of een overnachting om de airco aan te houden of koffie te kunnen zetten in hun cabine. Of als ze de motor laten draaien bij in- en uitladen, omdat anders de laadklep na een tijdje geen stroom meer heeft. Dit alles kun je voorkomen met die zonnepanelen op het dak. Het scheelt gemiddeld 5,5% brandstofverbruik, dat is tussen de € 1.500 en € 4.500 per vrachtwagen per jaar.’
Tijdens freerunnen vielen de zonnepanelen op alle daken op. Waarom liggen die niet op vrachtwagens?
Hoe is het idee ontstaan?
‘Aan het einde van mijn studie wilde ik samen met een vriend een eigen bedrijf beginnen. Maar in wat? We hadden wel duizend ideeën, maar niet eentje sprong er echt uit. Als enthousiaste freerunners (een sport waarbij je op een acrobatische manier op objecten in de stad klimt en eraf springt, red.) zagen we veel plekken in de stad, ook plekken waar je normaal gesproken niet komt. Het viel ons op dat op veel daken zonnepanelen lagen. Waarom eigenlijk niet op het dak van een vrachtwagen, vroegen wij ons af. Dat wilden we verder onderzoeken. We kregen een subsidie vanuit een regionale ontwikkelingsmaatschappij om een prototype te bouwen en kwamen al snel tot de conclusie: dit werkt. We hebben allemaal vervoerders geïnterviewd en enorm veel vrachtwagens van binnen gezien. Het vertrouwen van de bedrijven die we benaderden tijdens onze pilot was indrukwekkend. Die grote vrachtwagens kosten een ton of meer, maar toch kregen we zo de sleutels toegeworpen: kijk maar wat je ermee kunt doen. Sowieso had ik niet veel met vrachtwagens of de wereld van transport toen ik dit bedrijf begon, en met zonnepanelen was ik ook niet veel bezig. Maar het heeft mijn hart veroverd, ik ben deze branche echt gaan waarderen.’
Hoe heeft jullie bedrijf zich ontwikkeld?
‘We zijn in 2016 begonnen met het installeren van de zonnepanelen. De eerste vrachtwagens met zonnepanelen rijden al rond, zo’n dertig in Nederland. We hebben patent op het systeem om de elektriciteit die wordt opgewekt door de panelen op het dak, slim te verdelen. Zo voorkom je dat de accu helemaal vol is, maar de elektrische heftruck aan boord van de vrachtwagen is leeg. Nu staan we voor een volgende financieringsronde, geïnteresseerde partijen mogen zich melden, en we zijn verder aan het professionaliseren. Bij de start van de onderneming richtte ik mij op de bedrijfseconomische aspecten van het ondernemen, maar al vroeg ben ik de techniek ingedoken. Daar liggen de uitdagingen voor het bedrijf. Zo is er ontzettend veel variatie in vrachtwagens, bijna niets is standaard. We hebben bijvoorbeeld een klant die vooral tapijten vervoert, met in de laadbak grote rails om de rollen vloerbedekking op te hangen. En elk jaar komen er nieuwe modellen, met innovatieve toepassingen. Daar moet ons systeem dus mee om kunnen gaan, terwijl wij juist zoveel mogelijk willen standaardiseren om te kunnen groeien. Ik vind het heerlijk om te zoeken naar oplossingen voor dat soort complexe vraagstukken. Op het moment dat ergens in het bedrijf iemand denkt: help, hoe moeten we dit doen, begint voor mij de lol. Ik weet dan nog niet hoe we het gaan oplossen, maar ik weet dat we eruit gaan komen.’
Duurzame oplossingen moeten het betaalbare alternatief worden, anders zijn we allemaal de pineut
Welke rol speelt duurzaamheid?
‘We zijn IM Efficiency niet begonnen om een oplossing voor milieuproblemen te bedenken, moet ik eerlijk zeggen. We hadden allebei een drang om ondernemer te worden, daar kwam het vandaan. In het eerste stadium zagen we dat ons idee grote voordelen heeft, zowel op het gebied van financiën als duurzaamheid. Dat sterkt me in de gedachte dat een duurzame oplossing ook een betaalbare oplossing moet zijn. Als duurzaamheid alleen haalbaar is voor mensen die geld genoeg hebben, zijn we straks allemaal de pineut. Het zou mooi zijn als vervuiling wordt beprijsd en daarmee de duurzame oplossingen de standaard worden. Mijn generatie moet met dit vraagstuk aan de slag. Eeuwen geleden gingen ontdekkingsreizigers op zoek naar andere landen, over een paar generaties gaan we massaal met ruimtevaartuigen het heelal ontdekken en wij zijn eigenlijk ontdekkingsreizigers van energie.’
Hoe kijken jullie naar de toekomst?
‘Op dit moment zitten we in een fase van groei: we zijn van een tweemansbedrijf naar een organisatie van achttien medewerkers gegaan, met naast mij nog twee aandeelhouders. We maken gezonde winst, maar investeren zo veel in onderzoek en ontwikkeling, dat het bedrijf zelf nog verlies maakt. Vanaf 2024 verwachten we echt winstgevend te zijn. Inmiddels hebben we dertig vrachtwagens omgebouwd en voor het einde van het jaar komen er nog vijftien bij. Dat wordt dus opschalen, want het tempo moet omhoog. Er rijden zo’n drie miljoen vrachtwagens in Europa, driekwart daarvan is geschikt voor zonnepanelen. Kom maar op! Dat kan ook in samenwerking met vrachtwagenfabrikanten, maar over die eventuele samenwerkingen kan ik publiekelijk nog niks vertellen. De crux bij groei is het delen van kennis binnen het bedrijf. Ik werk hier al vanaf 2014 aan, dus veel kennis zit in mijn hoofd, en moet ik overdragen aan collega’s. Bovendien zijn we structuur aan het bouwen in het bedrijf zodat iedereen z’n werk kan doen, zonder onszelf te verliezen in bureaucratie. Ik merk dat mijn rol ook verandert. We willen ons managementteam uitbreiden met ervaren personen. Als het lukt om de juiste personen te vinden, dan kan ik weer verder met creatieve oplossingen bedenken voor complexe vraagstukken op het gebied van energie. Of aan de slag met een van die andere 1001 ideeën die ik in m’n hoofd heb.’
Duurzaam beleggen in 2022: even door de zure appel heen bijten
Beleggers die om duurzaamheidsredenen niet in producenten van fossiele brandstoffen beleggen, liepen afgelopen jaar behoorlijk wat rendement mis. De MSCI World/Energy Index plust dit jaar tot en met oktober bijna 69%, tegen een min van 8% voor de MSCI World Index. Een hard gelag voor de groene belegger, maar geen reden tot paniek of twijfel.
De reden voor de winst van energie-aandelen is de fors opgelopen olie- en gasprijs, met de invasie van Oekraïne door Rusland als onmiskenbare aanjager. Daarnaast profiteert de energiesector ook van de belangstelling van beleggers voor goedkope waarde-aandelen. Door de rentestijging zijn de hooggewaardeerde groeiaandelen zoals technologie-aandelen, die vaak hoge schulden hebben voor hun investeringen, nu minder in trek.
Het is echter belangrijk om de korte en lange termijn te onderscheiden. De energiesector legde het wat betreft rendement jarenlang af: in de periode 2017-2020 behoorde energie tot de slechtst presterende sector in de MSCI World Index. In 2020 boekte de MSCI World/Energy Index een verlies van rondom 37% tegen een winst van ruim 6 % voor de MSCI World Index. Duurzame beleggers sponnen garen.
Toch doet schone energie het dit jaar nog altijd beter dan de brede markt. De S&P Global Clean Energy Index staat tot en met oktober op een winst van 3% en dat is aanzienlijk beter dan de brede aandelenindices die zonder uitzondering in de min staan.
De energietransitie is een langdurig proces en de duurzame belegger moet zich niet uit het veld laten slaan door een tijdelijke opleving van fossiele energieaandelen. Het is steeds minder legitiem te beleggen in fossiele energie. Bovendien, de ongewenste afhankelijkheid van dictatoriale regimes voor olie en gas versnelt de transitie naar schone energiebronnen alleen maar. Wie voor de lange termijn belegt in bedrijven die profiteren van de energietransitie, zit in ieder geval goed.
Dit artikel is gebaseerd op onderzoek van Morningstar.
Gas geven
‘Ik heb alle vertrouwen in het bedrijf van Martijn. Toen hij bij ons aanklopte voor een hypotheek, werd dat vertrouwen onderbouwd door de cijfers van zijn scale-up. We geloven in de propositie en in Martijn als ondernemer. We moesten flink gas geven, hij wilde een huis kopen en de hypotheekakte moest over een maand worden getekend. Anderhalve week na onze eerste afspraak kreeg hij groen licht voor zijn hypotheek. Wij kunnen snel schakelen als het nodig is.’