Voorkom wat de familie Flodder overkwam

Opa blijkt 825.000 gulden in zijn treintjes te hebben verstopt. ‘Een leuk erfenisje’, stelt de mater familias vast als het geld ligt uitgestald op de keukentafel. ‘Kunnen we lekker op vakantie’, oppert dochter Kees. ‘Of aandelen kopen’, stelt Henkie voor. ‘We zijn hartstikke rijk, Johnny’, grijnst zoon Kees. ‘Welkom bij de club’, voegt sjieke buurvrouw Yolanda en vriendin van Johnny toe.

Als kijker gun je de armoedige Flodders wel wat extra inkomsten, maar de geinige scène snijdt ook enkele belangrijke punten bij erven en vermogensoverdracht aan. Want niemand van de familie wist van opa’s vermogen, hij had er niet over verteld. En wat ga je als nabestaanden met een grote erfenis doen: besteden aan iets leuks of voor langere tijd investeren? Met veel vermogen verandert je leven en je plek in samenleving. En had opa nog een laatste wens met zijn vermogen? Het kan hem niet meer worden gevraagd. Hij hield van treinen en had misschien wel willen schenken aan het Spoorwegmuseum.

Gevoelige vragen

Van de keukentafel van de familie Flodder naar uw keukentafel. Hebben uw kinderen enig idee van uw vermogen? Hoe groot het is? Staat het vermogen op een bankrekening of zit het in een onderneming, vastgoed en/of beleggingsportefeuille? Wat er gebeurt met uw vermogen als u er niet meer bent? Heeft u erover nagedacht hoe u uw vermogen wilt overdragen aan de volgende generatie en wanneer? En weet u wat uw kinderen ervan vinden om een vermogen te erven?

Veel vragen, en ook gevoelige en moeilijke vragen. Emotionele vragen, want het gaat om geld en geld = emotie. Het zijn ook noodzakelijke vragen om te beantwoorden: het liefst voordat u overlijdt. Zodat er bij iedereen in het gezin duidelijkheid is en er geen verrassingen zijn.

Het beantwoorden van de vragen is een boeiend zelfonderzoek en versterkt de familieband. Het gaat er om of u uw vermogen durft los te laten of dat u over uw graf heen wilt regeren. Bent u bang dat uw kinderen uw vermogen er binnen de kortste keer doorheen jagen – het Ferrari-syndroom – of vertrouwt u erop dat ze er verstandig mee omgaan? En maakt u zich er zorgen over of uw kinderen wel “gewoon” blijven en niet te gemakkelijk over geld gaan denken als ze een vermogen in de schoot krijgen geworpen?

Overigens is het niet alleen maar negatief en gaat het niet alleen over angst, durven en zorgen. Als u besluit bij leven een deel van uw vermogen aan uw kind(eren) over te dragen voor bijvoorbeeld een huis, studie, reis of startkapitaal voor een eigen onderneming, dan kunt u daar nog van meegenieten.

Waarde van geld

Vermogensoverdracht gaat ook over de waarde van geld: voor u, maar ook voor uw kinderen. Is het vermogen oud geld en kijken statige portretten van voorouders vanaf de muur toe of u en uw erfgenamen er wel behoedzaam mee omgaan? Of komt het vermogen uit een onderneming die u vanaf de grond heeft opgebouwd, tot een succes heeft gemaakt en heeft verkocht? Dan is het vermogen uw bloed, zweet en tranen.

En hoe ervaren uw kinderen het als ze “opeens” vermogend zijn zonder er iets voor te hoeven doen? Een vermogen erven leidt soms tot een bezwaard gevoel tegenover minder vermogende vrienden. Of tot hulpeloosheid. Een beleggingsportefeuille erven zonder een idee te hebben wat daarmee aan te moeten.

Vermogensoverdracht houdt ook in, dat u de volgende generatie leert omgaan met vermogen. Er zijn interessante voorbeelden waarbij kinderen – bij wijze van test – een groot bedrag krijgen. Bijvoorbeeld om zelf mee te beleggen. Of ze zijn volledig vrij om ermee te doen wat ze willen. Eens kijken of ze een Ferrari kopen.

Maarten van der Pas, investment writer en eindredacteur beleggingscommunicatie bij Van Lanschot Kempen.