Onderzoek
Corona verandert definitie van succes
Voor veel vermogenden is het coronajaar een jaar van herbezinning en reflectie geworden, blijkt uit interviews van Ipsos met twaalf vermogende Nederlanders*. De coronacrisis heeft geleid tot het besef dat de wereldeconomie kwetsbaar is, en tot de bevestiging dat succes iets anders betekent dan het hebben van een carrière of vermogen.
Het idee van succes is de afgelopen jaren veranderd, constateren de onderzoekers van marktonderzoeksbureau Ipsos. De graadmeter voor Vermogende Nederlanders is nu meer ‘doen wat je leuk vindt’ dan het hebben van werksucces en vermogen. Die verandering heeft zich geleidelijk voltrokken: in het begin van hun carrière streven vermogenden naar meer geld, meer promotie en meer werksucces, maar na verloop van tijd verschuift de focus naar doen waar je blij van wordt en jezelf kunnen zijn. Dat betekent niet voor iedereen hetzelfde: sommige vermogenden zetten zich in voor start-ups, niet om zakelijke succesjes te scoren, maar om de voldoening van het ondernemen en het helpen van jonge ondernemers. Anderen richten zich meer op hun familie, zij vinden een harmonieuze verhouding met de kinderen belangrijk. ‘Dat onze kinderen elke week bij ons komen eten, dat ik een goede band met ze heb en dat ze mij om advies vragen en ik ze kan helpen: dat is ook succes’, zegt een deelnemer aan het onderzoek.
Door corona zijn vermogenden zich meer gaan realiseren wat ze écht belangrijk vinden
Nieuwe definitie van succes
De onderzoekers hebben vastgesteld dat die nieuwe definitie van succes niet alleen geldt voor de jongere vermogenden, ook oudere vermogende Nederlanders hechten meer belang aan sociale en immateriële aspecten van het leven. De reden voor die verandering? Soms fluit het leven je terug, bijvoorbeeld door een burn-out, maar veranderende gezinsomstandigheden of verhalen van kennissen brengen dit nieuwe inzicht net zo goed. Een van de ondernemers: ‘Een klant van mij zou ik eerst succesvol hebben genoemd door zijn harde werken, maar hij is drie keer gescheiden. Wat is er dan gelukt?’Die nieuwe inzichten over succes hebben absoluut te maken met corona. Door de bijzondere omstandigheden in het afgelopen jaar zijn vermogenden zich meer gaan realiseren wat ze écht belangrijk vinden. In de interviews spreken ze hun dankbaarheid uit voor een goede gezondheid, en goede banden met vrienden en familie. Corona heeft de kwetsbaarheid van de maatschappij laten zien, en dat heeft er bij veel vermogenden voor gezorgd dat ze zich meer zijn gaan inzetten voor de kwetsbaren om hen heen.
Vermogende Nederlanders hebben behoefte aan financiële wendbaarheid
Eerst paniek, daarna kalmte
Corona bracht voor beleggers veel spanning met zich mee. Aan het begin van de crisis doken de aandelenkoersen naar beneden, de beleggers zochten wendbaarheid en gingen schuiven met hun vermogen. ‘Ik was toch in paniek door corona,’ zegt een ondernemer. ‘In 2008 en 2009 had ik dat ook. Ik had eigenlijk verwacht dat de impact van corona op de beurzen groter zou zijn. Maar de overheid heeft natuurlijk ongelofelijk veel geleerd van de financiële crisis.’Na de eerste schrik stabiliseerde de markt zich, de beleggers kalmeerden. Maar door deze ervaring is de kijk op het vermogen wel veranderd: vermogenden realiseren zich nog meer dat ze boffen, ze waarderen hun vermogen en zien het als een grote luxe om tijdens een crisis voldoende vermogen te hebben en dat te kunnen behouden. Het hebben van vermogen betekent voor hen vooral financiële rust, onafhankelijkheid en vrijheid.
Corona: van paniek tot bewustwording
Bewustwording, maar geen echte gedragsverandering
Geluk als succesfactor, grotere maatschappelijke betrokkenheid en extra aandacht voor duurzaamheid, zoals bleek uit het kwantitatieve onderzoek: kunnen we spreken van geitenwollensokkenbeleggers? Uit het onderzoek blijkt dat veel ondervraagden geen extravagant leven leidden, en die leefstijl wordt van ouder op kind doorgegeven. Ze kopen geen overbodige spullen, ze gaan spaarzaam om met de auto (sommigen hebben zelfs geen auto), scheiden plastic afval en proberen minder vlees te eten – hoewel dat laatste vooral met gezondheid en minder met dierenwelzijn te maken heeft. Het verduurzamen van het huis staat voor sommigen op de planning, maar een groep staat ook kritisch tegenover duurzaamheidsmaatregelen. Zij vinden dat de term ‘duurzaamheid’ te pas en te onpas wordt gebruikt. Maar hoewel vermogenden zich voornemen minder te gaan vliegen, geven de meesten aan dat een lange reis nog wel op de planning staat. En ondernemers vinden duurzaamheid weliswaar belangrijk, maar weten (nog) niet goed hoe ze dit door kunnen trekken naar hun bedrijfsvoering. ‘Ik vraag me af hoe groot de invloed zal zijn van corona op het gedrag van mensen’, zegt een ondernemer. ‘Ik denk dat veel mensen zullen doorleven zoals ze altijd al deden.’ Corona heeft dus bewustwording gecreëerd, maar geen echte gedragsverandering veroorzaakt.* Ipsos heeft in mei 2021 twaalf interviews van minimaal één uur gehouden met twaalf vermogenden, vijf vrouwen en zeven mannen. Zes zijn particulier vermogenden, zes zijn ondernemer. De ondervraagden waren tussen de 51 en 70 jaar oud.