‘Muziekles in vluchtelingenkampen vergroot welzijn’
Hoe raakt een vastgoedman betrokken bij een vluchtelingenkamp op Lesbos?
‘Een goede vriend van mij, violist Jeroen de Groot, bracht een cd uit met prachtige klassieke muziek. Om zijn muziek breder onder de aandacht te brengen, wilden we er een actie aan koppelen. We kwamen op het idee om muzieklessen in een vluchtelingenkamp te geven, in de hoop dat muziek mensen wat kan afleiden van de ellendige situatie waar ze in zitten. Twee weken later stonden we in Kara Tepe, een van de vluchtelingenkampen op Lesbos, en kregen we de vraag: wanneer kunnen jullie beginnen? We hebben een stichting opgericht, containers gekocht waar we muziekles in konden geven en instrumenten in op konden slaan, muziekleraren aangenomen – zowel lokale Griekse professionals als Nederlandse vrijwilligers – en zijn van start gegaan. En wat blijkt: die muziek is veel meer dan een beetje afleiding.’
Wat bedoelt u daarmee?
‘Korte tijd na onze start in het kamp sprak ik een jonge vrouw. Ze had als vluchteling vreselijke dingen meegemaakt, het verblijf in het kamp is heel zwaar en ze voelde zich depressief. Ze vertelde dat ze uit een van onze containers muziek had gehoord, daar was ze toen regelmatig naar gaan luisteren. Door de muziek voelde zich beter. We zien dat effect bij alle deelnemers aan de muzieklessen. Het verbaasde ons, maar professor Erik Scherder, lid van de Raad van Advies van onze stichting, kon dat effect van muziek uitstekend verklaren. Muziek kan beschadigde neurale circuits herstellen, het doet echt iets in de hersenen. Kennelijk kunnen mensen zichzelf genezen – met muziek.
We pakken de muziekles nu anders aan: melden mensen zich bij ons, dan gaan ze direct muziek maken. Zo ervaren ze de kracht van muziek zo snel mogelijk. Zagen we de muziek in eerste instantie als een leuke afleiding, nu blijkt het wezenlijk onderdeel te zijn van het vergroten van welzijn.’
Muziek zorgt voor vriendelijkheid en verbinding
Kunt u iets vertellen over de situatie van de kinderen die in het kamp leven?
‘Voor de kinderen op Lesbos is de toekomst uitzichtloos, en ze hebben zelf niet voor deze situatie gekozen. We zien ze in onze muzieklessen, we weten hoe hun leven er nu uitziet en dat is verschrikkelijk. Ze zijn alleen maar bezig met overleven. De gesprekken tussen de kinderen onderling gaan vaak over vluchten. Ondertussen weigert de Nederlandse overheid om vijfhonderd kinderen op te nemen, ondanks het verzoek van tweehonderd Nederlandse gemeenten om die kinderen te huisvesten. Ik vind dat onbegrijpelijk. Een arm land als Portugal neemt wel kinderen op, Nederland kijkt weg. De alternatieve oplossing die nu wordt gepresenteerd, voor opvang in de regio, is onrealistisch en volstrekt ontoereikend. Het gevolg: er gebeurt niks. En die kinderen zitten klem. Ze proberen nu illegaal te vluchten uit Griekenland, en dat is een gevaarlijke situatie voor zulke kwetsbare kinderen.’
Wat zijn jullie plannen voor Connect by Music?
‘De positieve kracht van muziek willen we verder uitbouwen. Als we genoeg middelen hebben, kunnen we morgen, nee, wat zeg ik, vandaag ook in andere kampen en op andere plekken aan de slag. We zijn inmiddels ook actief in kampen op het vaste land. De muziekleraren en de assistenten, en ook de muziekinstrumenten en de containers worden allemaal gefinancierd door de stichting, dus we zoeken middelen om verder uit te breiden.
Concerten van onze muzikanten leveren veel goodwill op. We hebben een samenwerking met blazers van het Nederlands Blazers Ensemble, en met violisten van muziekconcours in Nederland, en dat leverde prachtige optredens op samen met de muzikanten uit onze lessen. Daar geniet de plaatselijke bevolking van de Griekse eilanden ook van, je ziet mensen gewoon smelten. Muziek zorgt voor vriendelijkheid en verbinding. Om dit verder uit te bouwen, hebben we meer sponsors nodig. Er zijn veel kleine bijdragen, maar een paar grote partijen die structureel willen helpen zijn noodzakelijk om als organisatie stappen te kunnen zetten.’
Onze concerten zorgen ook voor veel goodwill, bijvoorbeeld bij de lokale bevolking
U ziet vast veel ellende, hoe is dat vol te houden?
‘Ik merkte na een tijdje dat het onder m’n huid ging zitten. Daar moet je mee leren omgaan. Ik heb een stuk gelopen van de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella, om weer tot mezelf te komen. En afgelopen zomer heb ik vijf dagen in stilte in een klooster in België gezeten. Zulke momenten zijn nodig. Je moet je niveau van invloed relativeren. Hulpverleners die direct betrokken zijn, zien iedere dag de mensen in nood. Ze staan heel dichtbij de mensen, maar zij kunnen geen grote veranderingen bewerkstelligen.’
U reist voortdurend heen en weer. Is het niet vreemd, om na weken op Lesbos weer in Nederland te zijn?
‘Het is even wennen, maar ik houd mijn emotionele balans goed in de gaten. Niemand heeft er iets aan als ik me verlies in verontwaardiging over de ongelijkheid in de wereld. Het is fijn om in Nederland te leven, en ik wil graag dat de kinderen in Griekse vluchtelingenkampen het ook goed krijgen.’