Alle seinen op groen
Van Lanschot onderzocht duurzaam beleggen als het nieuwe normaal en vroeg vier deskundigen naar hun visie. Dat zijn duurzaamheidsmanager Sander Boleij, Willem Schramade, schrijver van het boek Duurzaam kapitalisme, private banker Hans Stoop en hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans. Hun uitgesproken mening leest u hieronder.’
‘Duurzaamheid wordt nu volwassen’
Sander Boleij: ‘Duurzaam wordt het nieuwe normaal. Steeds meer burgers omarmen het. En ook steeds meer bedrijven maken er werk van. In veel gevallen omdat ze er voordelen in zien, maar ook omdat wet- en regelgeving hen daar steeds meer toe dwingen. Zo komt er vanuit ‘Europa’ binnenkort een flink pakket nieuwe regels. Deze zullen de nu nog wat vage term ‘duurzaamheid’ duidelijker gaan definiëren en bedrijven tegelijkertijd gaan verplichten om meer over hun duurzame prestaties te rapporteren. Met dergelijke wetgeving komt duurzaamheid in de fase van volwassenheid.’
‘Europa wil in 2050 het eerste klimaatneutrale continent worden. Dat betekent dat zij alle economische sectoren verder wil verduurzamen en ook consumenten hierin wil laten meebewegen. Om deze beweging te versnellen wil de Europese Unie eerst meer duidelijkheid creëren rond de term ‘duurzaamheid’. Want daar bestaat nog steeds verwarring over. De EU stelt momenteel een dik boekwerk op, de zogenoemde taxonomie, waarin precies beschreven wordt welke economische activiteiten als duurzaam aangemerkt worden, en welke niet. De EU verwacht dat de taxonomie als aanjager van verdere verduurzaming zal gaan werken.’
De termen ‘duurzaam’ en ‘duurzaam beleggen’ worden minder vrijblijvend
‘Voor de financiële sector betekent de komst van de taxonomie dat ook de term ‘duurzaam beleggen’ opnieuw gedefinieerd gaat worden. Duurzame beleggingen zullen dan beleggingen zijn in bedrijven of instellingen die aan de taxonomie voldoen. Hoe dat er in de praktijk precies gaat uitzien is nog nu niet helemaal duidelijk. Maar zeker is, dat het nieuwe wettelijke kader de term ‘duurzaam beleggen’ minder vrijblijvend maakt.’
‘De huidige tendens naar een duurzame samenleving is niet nieuw. Zij is al jaren aan de gang. Wat wel nieuw is, is de relatie met de Covid-19-pandemie. Sommigen verwachten dat de pandemie de verduurzaming versnelt, want het coronavirus laat zien hoe kwetsbaar we zijn. ‘De coronacrisis is klimaatverandering in een snelkookpan’ ving ik onlangs op. Ik weet het niet, maar dan staat ons nog wat te wachten.’
‘Kiezen voor financieel, sociaal èn ecologisch rendement’
Willem Schramade: ‘Het huidige kapitalistische systeem moet grondig verbouwd worden. Met een nieuw behang redden we het niet, de leidingen zijn aan vervanging toe. Eén van die leidingen is de sterke gerichtheid van beleggers op aandeelhouderswaarde op de korte termijn. We moeten naar een combinatie van financiële waarde, sociale waarde en ecologische waarde: F+S+E. En in het verlengde daarvan naar financieel, sociaal en ecologisch rendement. Zo ontstaat een duurzaam kapitalisme.’
‘Alleen naar de financiële waarde en het financiële rendement van een bedrijf of belegging kijken is kortzichtig. Je moet ook de waarde van S en E weten om de waarde van F te kunnen beoordelen. Want een bedrijf kan wel veel winst maken, als dat ten koste gaat van het milieu (E) of arbeidsomstandigheden (S) dan heeft die onderneming geen toekomst. We zijn nu nog sterk gericht op modellen die die financiële waarde berekenen, maar modellen om de sociale en ecologische waarde in kaart te brengen zijn er ook al of zijn in ontwikkeling.’
We moeten terug binnen de planetaire grenzen
‘De transitie naar een duurzame economie is onvermijdelijk. We zullen onze economie zo moeten herinrichten dat we binnen de planetaire grenzen blijven. Dat doen we nu niet en we plegen roofbouw op de aarde. Die omslag is aan het versnellen, want natuurrampen, epidemieën en sociale onrust wijzen ons er steeds nadrukkelijker op het huidige systeem niet langer houdbaar is.’
‘Beleggers moeten mee in de duurzame transitie. Daarbij kunnen ze beter kijken naar bedrijven die oplossingen bieden om die kentering te bewerkstelligen dan naar de bedrijven die moeten gaan voldoen aan duurzaamheidseisen. Dat zijn vaak niet de koplopers. De Covid-19-crisis toont aan dat duurzame bedrijven beter tegen schokken kunnen dan niet-duurzame bedrijven. Bijvoorbeeld omdat ze minder afhankelijk zijn van fossiele energie of flexibeler zijn. Beleggen moet weer echt investeren worden, met niet alleen financieel rendement maar ook een maatschappelijk rendement.’
‘Een duurzame beleggingsportefeuille heeft meer impact dan zonnepanelen of een elektrische auto’
Hans Stoop: ‘Toen ik me ging verdiepen in duurzame beleggingen, werd het me snel duidelijk dat groen niet ten koste gaat van het rendement. Sterker nog: de laatste tijd levert het juist meer rendement op dan ‘gewone’ beleggingen! Dat maakt het makkelijker om met klanten over duurzaam beleggen te praten. Met succes, ik merk dat mensen er positief op reageren. Dat enthousiasme is dus besmettelijk.’
Groen gaat niet ten koste van rendement
Ook hoogbejaarde mensen staan open voor een groene belegging
‘Als productmanager kredieten & sparen onderzoek ik onder andere of onze hypotheken groener kunnen. Dan kun je denken aan beprijzen op basis van een energielabel of een speciale groenhypotheek om energiebesparende maatregelen gunstig te financieren. Klanten staan daar zeker voor open, dat merkten we in 2019 al toen we een klimaatbijeenkomst hielden en dat merk ik nog steeds. Uit onderzoek blijkt dat de jongere generatie meer met duurzaamheid bezig is, maar dat zie ik in mijn dagelijkse praktijk helemaal niet. Sterker nog: ook hoogbejaarde klanten willen een groene belegging.’
‘De volgende crisis is al onderweg’
Voor een doorbraak in een transitie hoeft maar 25 procent van de mensen te veranderen
Het grootste deel van de consumenten zal snel terugvallen in het oude gedrag
‘Het goede nieuws is dat voor een doorbraak in een transitie niet honderd procent van de mensen hoeft te veranderen. Een kwart is genoeg om een mentaliteitsverandering te realiseren. De resterende 75% kan dan relatief snel omgaan. Kijk maar naar roken: dat was algemeen geaccepteerd, maar nu steeds minder mensen roken, kijken we toch anders naar de laatste rokers. Ik kan me voorstellen dat dat ook op het gebied van gezond eten, of verre vliegreizen gaat gebeuren. Nu heeft een verre reis nog status, maar mogelijk is de algemene opinie over een paar jaar heel anders. Om te bereiken dat 25 procent van de mensen duurzamer wil leven, zouden we nog één crisis moeten doorstaan. Die volgende crisis zie ik al aankomen: een klimaatcrisis wordt voorzien voor de late jaren twintig, als een volgende pandemie van een besmettelijke ziekte niet eerder komt. Een langdurige periode van weersextremen veroorzaakt bosbranden en overstromingen of langdurige perioden van droogte, die de economie nog veel meer kunnen ontwrichten dan corona. En de intensieve veehouderij in Nederland is een broedplaats voor zoönose, het begin een volgende pandemie. Maar deze crises hebben we nodig om echt te veranderen, dus eigenlijk zijn ze een blessing in disguise.’
Wilt u meer weten over duurzaam beleggen?
In onze longread leest u meer over ons onderzoek naar ‘duurzaam beleggen als het nieuwe normaal’. We halen hierin diverse studies aan over de opmars van duurzaam beleggen en de relatie met de Covid-19-crisis.
Van links naar rechts: Sander Boleij, Willem Schramade, Hans Stoop, Jan Rotmans.
Dit artikel is geschreven door Maarten van der Pas, eindredacteur beleggen bij Van Lanschot & Sabina Posthumus, tekstschrijfster van EenWoord.