In het kort:

• Wij verwachten dat Fed rente met 25 basispunten optrekt naar 4,75%  
• ECB zal rente met 50 basispunten verhogen naar 2,50%
• Economische groei in eurozone blijft flauw

De Amerikaanse economie groeide in het vierde kwartaal van 2022 met 2,9% (op jaarbasis). Dat is weliswaar iets beter dan de gemiddelde verwachting van analisten van 2,6%, maar de onderliggende trends zijn minder rooskleurig.

Zo kreeg de groei van de economie onder meer een impuls doordat bedrijven hun voorraden uitbreidden. De ervaring leert, dat deze “inhaalvraag” het volgende kwartaal is uitgewerkt en negatief uitpakt op de groei. Logisch, bedrijven kunnen geen voorraden blijven opbouwen.

Op enig moment moeten de voorraden verkocht worden. En precies dáár dreigt de schoen te wringen: de binnenlandse vraag nam nauwelijks toe. In de laatste weken van het kwartaal viel die zelfs stil. De Amerikaanse economische motor sputtert dus. Dat zal deze week ook blijken uit aanhoudend zwakke ISM-inkoopmanagersindices, die vertellen hoe de industrie- en dienstensector ervoor staan.

Fed tandje lager

Tegen de achtergrond van een sputterende Amerikaanse economie vergadert de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) woensdag. Nu eerdere renteverhogingen duidelijk effect hebben en inflatie en economie afremmen, schroeft de centrale bank wellicht het tempo van de verhogingen wat terug. Wij denken aan een verhoging met 25 basispunten naar 4,75%, na een eerdere reeks stappen van 75 en 50 basispunten groot.

Naast het monetaire besluit over de rente is het uitkijken naar de toon van Fed-voorzitter Jerome Powell. De afgelopen maanden was die streng. De overgrote meerderheid van de Fed-bestuurders ziet de uiteindelijke beleidsrente boven de 5% uitkomen. Daarnaast ziet de centrale bank het rentetarief niet omlaag gaan in 2023.

Vooral over dit laatste hebben financiële markten al enige tijd hun twijfels. Daar is de gemiddelde verwachting dat eind dit jaar de beleidsrente alweer op 4,5% staat.

Naarmate het economisch momentum verder vertraagt, wordt de kans groter dat markten het bij het rechte eind hebben. Maar cruciale parameter is natuurlijk de inflatie. Die hangt op zijn beurt weer sterk af van de arbeidsmarkt. Als werknemers hogere lonen eisen dan zullen bedrijven die doorberekenen aan hun afnemers waardoor de prijzen, en dus de inflatie, stijgen.

De Amerikaanse economische motor sputtert

Barstjes in arbeidsmarkt

Een idee van de ontwikkeling van de Amerikaanse arbeidsmarkt komt vrijdag met het banenrapport voor januari. De Amerikaanse arbeidsmarkt toont zich al geruime tijd weerbaar. Ook nu weer worden er iets van 185.000 nieuwe banen verwacht. Dat is minder dan de maandelijkse 250.000 tot 300.000 in de tweede helft van 2022, maar het blijven degelijke aantallen.

Ofschoon er de nodige nieuwe banen bijkomen zijn er toch barstjes te noteren in de werkgelegenheid. Zoals het afbrokkelen van het aantal gewerkte uren of vertraging van de uitzendarbeid. Bovendien zijn nieuwe banen steeds vaker slechts deeltijds.

Voor de inflatie is het wachten tot de barstjes zich vertalen in minder snelle loongroei. Sinds oktober kalft het momentum voor het gemiddelde uurloon af. Van een toename van meer dan 5% op jaarbasis tot 4,6% in december.

De Fed zou een verdere vertraging van de loongroei ongetwijfeld verwelkomen. Mede omdat vorige week vrijdag bleek dat de PCE-prijsbarometer, het favoriete inflatiekompas van de centrale bankiers, opnieuw iets boven verwachting uitkwam: +0,3% maand op maand tegenover de verwachting van analisten van +0,2%.

Wat de Fed dan weer niet verwelkomt is het verloop van de ‘financiële condities’. Die geven een idee van hoe gemakkelijk of moeilijk het is voor ondernemingen en consumenten om financiering te vinden. Om de inflatie in te tomen wil de centrale bank de financieringsvoorwaarden scherper zien. Maar financiële condities zijn juist weer wat ruimer geworden. Samen met de aangestipte PCE-index, zou dit een reden kunnen zijn om woensdag op de vergadering alsnog tot een renteverhoging van 50 basispunten te besluiten. Maar dat is niet wat wij verwachten.

Meer ruimte voor de ECB

Ook bij de Europese centrale bank ECB steken de bankiers hun hoofden bij elkaar over het monetaire beleid. Dat doen ze donderdag. En daar waar de Fed naar verwachting de monetaire rem iets minder diep zal intrappen, is dat bij de ECB niet het geval. Met een ‘aan de zekerheid grenzende waarschijnlijk’ trekt de ECB de beleidsrente opnieuw met 50 basispunten op.

De economie van de eurozone toonde zich de afgelopen weken opvallend weerbaar. Dinsdag krijgen we een eerste inschatting van de groei in het laatste kwartaal van 2022. Eerder was de verwachting dat de economie al in een recessie zou sukkelen, maar ondertussen mogen we uitgaan van een stabilisatie. Misschien zelfs een klein plusje.

Keerzijde van de medaille is echter dat de ECB hierdoor meer ruimte krijgt om de rente op te trekken. Vooral omdat de Europese kerninflatie (de inflatie zonder prijsverhogingen voor voeding en energie) hardnekkig blijft. Dat bleek afgelopen week nog maar eens uit de PMI-inkoopmanagersindices. Deze stemmingsindicator peilde een prijsdruk die op een stevig niveau bleef.

Economie eurozone noteert misschien zelfs een klein plusje

Op woensdag krijgen we de inflatiecijfers voor januari. Die zullen enigszins ’vervuild’ zijn door het aflopen of aanpassen van allerlei compensaties voor de hoge energieprijzen in landen als Frankrijk, Duitsland en Italië. Maar de onderliggende boodschap vanuit de kerninflatie is er één van blijvende prijsdruk.

Waar het economisch plaatje in de eurozone tot nu toe best meeviel, dreigt de tegenwind vanuit de ECB de komende maanden aan te wakkeren. De vertraging van de economische groei in de Verenigde Staten illustreert wat het uiteindelijke effect kan zijn.

Nu al geven steeds meer Europese consumenten aan, dat ze het stilaan weer interessant vinden om te sparen, en dus niet om uit te geven. Ook de vraag naar krediet gaat een versnelling lager. De eurozone mag dan weerbaar blijken, in absolute cijfers zal de economische groei flauwtjes blijven.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot