In het kort:

• Amerikaanse consument blijft besteden maar koopt minder duurzame goederen
• Maatgevend Duits loonakkoord wijst niet op gevreesde loon-prijsspiraal
• China houdt rentetarieven ongewijzigd, heeft weinig ruimte om economie te stimuleren

Dit keer een ‘kortere’ week qua macro-economische cijfers. Komende donderdag gaan de Amerikanen aan de kalkoen met Thanksgiving Day en vrijdag is het rennen geblazen naar de winkel (Black Friday). Diverse Amerikaanse economische publicaties zijn naar voren gehaald en stromen woensdag al de markt op. Het kan de opmaat zijn tot een rustiger verloop van de mondiale financiële markten deze week.  

De Amerikaanse economie koelt af, maar de kans op een zogenoemde ‘zachte landing’ lijkt er nét iets hoger dan in de eurozone. Anders gezegd, de inflatie komt er onder controle zonder dat de economie in een recessie belandt. Althans, dat suggereren enkele indicatoren die we de voorbije twee weken kregen voorgeschoteld.

Joe Sixpack blijft redelijk uitgeven. Dat impliceren tenminste de zogenaamde control group sales, een geschoond detailhandelscijfer dat in oktober met 0,9% toenamen ten opzichte van september. Onderliggend zien we daarin wel verschuivingen. Zo blijven duurzame goederen als kleding, speelgoed en huishoudelijke apparatuur bij Discounter Walmart meer in de schappen liggen ten faveure van de dagelijkse boodschappen. Ook bezoeken de hogere en middeninkomens de discounter meer dan voorheen. Komende vrijdag start met Black Friday het belangrijke holiday season waarin retailers een stevig deel van hun jaaromzet moeten scoren. Wij zijn benieuwd wat de start en het verloop ervan ons kunnen vertellen over het huidige economische klimaat.

De piek in de Amerikaanse inflatie zou langzamerhand bereikt kunnen zijn

Natuurlijk is er het risico dat een ‘consumerende consument’ de inflatie onderhoudt. Maar zowel consumenten- als producentenprijzen stegen in oktober minder dan verwacht. Wat de verwachting wekt dat de piek in de Amerikaanse inflatie langzamerhand bereikt zou kunnen zijn. James Bullard, één van de bestuurders van de Federal Reserve, de Amerikaanse centrale bank, liet echter een ander geluid horen. Hij gooide koud water over de hoop op een zachte landing. Bullard verwacht dat de Federal Reserve (Fed) de beleidsrente uiteindelijk veel hoger moet prikken dan waar markten momenteel vanuit gaan. Anders kan de inflatie volgens hem onvoldoende bedwongen worden. Hij sluit zelfs een piekrente van 7% niet uit. Markten prijzen ‘nauwelijks’ 5% in.

Overmorgen kunnen we de notulen van de recentste Fed-beleidsvergadering inkijken. Wellicht zullen die eenzelfde strenge toon hanteren. Maar markten zullen er naar verwachting niet fel op reageren. Daarvoor zijn er sinds 3 november, de datum van de betreffende bijeenkomst, al te veel nieuwe cijfers naar buiten gekomen die toch voorzichtig wijzen op een lager inflatieniveau. 

Amerikaanse investeringen blijven degelijk

In tegenstelling tot de consumptie heeft de Amerikaanse industrie het wat moeilijker. Onder meer door de sterke dollar en het afnemende groeitempo wereldwijd. Toch houdt de industriële productie vooralsnog beter stand dan de vaak zwakke sentimentsindicatoren, zoals de PMI-inkoopmanagersindices, doen vermoeden.

Deze week verwachten we nieuwe S&P Global PMI’s. Zowel voor de industrie als voor de dienstensector. Bij deze laatste zit er een kleine verbetering in de pijplijn. Met dank aan bovenvermelde consument. Voor de industrie verwachten we geen hogere score tegenover de vorige maand.

Wat vanuit deze laatste sector wél positief is, is dat de productie van zakelijke goederen zich degelijk houdt. Wat erop wijst dat ondernemers investeringsplannen blijven koesteren. Ondanks de hogere rente.

Deze week krijgen we de nieuwe cijfers over de bestellingen van duurzame goederen in oktober. We zijn benieuwd of de onderliggende bestellingen voor kapitaalgoederen die investeringsappetijt bevestigen.

Zwak sentiment in eurozone

Ook in de eurozone staat een reeks vertrouwensbarometers op het menu: PMI-inkoopmanagersindices, de Duitse IFO-indicator en het consumentenvertrouwen. Over het algemeen verwachten we niet dat het zwakke beeld verandert, maar ook niet dat de scores verder wegzakken.

Dankzij het relatief zachte weer, de efficiëntere omgang met energie en de goed gevulde gasvoorraden wordt een rantsoenering van energie deze winter steeds onwaarschijnlijker. Overheidssteun voor gezinnen en ondernemingen verzacht bovendien de energiefactuur. Europese gasprijzen blijven weliswaar volatiel, maar schommelen vooralsnog net boven de 100 euro/MWh. De olieprijs zakt weer in anticipatie op minder economische groei. Allemaal factoren die een verdere verslechtering van het sentiment kunnen temperen.

Een en ander wil echter niet zeggen dat de economische vooruitzichten voor de eurozone plots veel rooskleuriger worden. Ter illustratie: de Europese Commissie verlaagde haar groeiverwachting voor 2023 van 1,4% naar 0,3%. Daarmee hobbelt Brussel nog achter de marktverwachting aan, die voor 2023 inmiddels al een krimp van 0,1% incalculeert (bron: Bloomberg).

De zucht van opluchting vanuit Frankfurt was tot hier hoorbaar

Daarnaast stak de Europese Commissie een waarschuwende vinger op over de begrotingstekorten. Onder meer omdat de energiesteun vaak te generiek en te weinig specifiek is. Op langere termijn kan dit leiden tot oplopende spanningen op financiële markten. Het zal ons dan ook benieuwen of de Europese Centrale Bank (ECB) er in de loop van 2023 in slaagt de kwantitatieve verruiming (door het opkopen van obligaties) af te bouwen. In deze context is het de komende dagen uitkijken naar de notulen van de laatste ECB-beleidsvergadering en de Italiaanse begroting voor 2023. 

Lichtpuntje voor Europa is in ieder geval het maatgevende loonakkoord tussen de Duitse werkgevers in de metaal- en elektronicasector en de vakbond IG Metall. Vanaf juni 2023 gaan lonen er 5,2% omhoog en in 2024 nog eens 3,4%. Hiermee wordt het verlies aan koopkracht slechts gedeeltelijk gecompenseerd en dit loonverloop wijst niet op een loon-prijsspiraal (waarbij stijgende lonen en inflatie elkaar alsmaar versterken). De zucht van opluchting vanuit de ECB-toren in Frankfurt was tot hier hoorbaar.

China houdt rentetarieven ongewijzigd  

De Chinese centrale bank (PBOC) hield het éénjaarsrentetarief (prime rate) ongewijzigd op 3,65%. Dat is conform verwachting. Vorige week waarschuwde de PBOC voor oplopende inflatie, als de economie na corona aantrekt. Het geeft aan dat de Chinese centrale bank beperkte ruimte heeft om de economie te stimuleren. Vooralsnog hoeven we geen Covid-ontspanning te verwachten, nu de uitbraken weer lijken toe te nemen. De Chinese aandelenmarkten sloten vanochtend ook in mineur af. Hongkong verloor 1,7%.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot