Fed komt in actie en ECB is agressiever van toon.

In het kort:

• Tempo inflatiebestrijding opgeschroefd en dat kost economische groei 
• Bedrijfscijfers krijgen het stempel voldoende goed
• Vrees voor te harde economische afkoeling houdt aandelenbeleggers bezig

Eerst maar eens terugblikken op een bewogen weekje. Vooral de vrijdagochtend joeg stevig schrik aan. De samengestelde inkoopmanagersindex (PMI) voor de eurozone maakte een onverwachte snoekduik en belandde met 49,6 punten in de economische krimpzone (onder de 50-puntengrens), waar gerekend was op een stand van 51 punten. Duitsland maakte het nog bonter met een puntenstand van 48,0.

Een analyse van het samengestelde eurozone PMI-cijfer toont aan dat de component ‘nieuwe orderinstroom’ fors inzakte van 50 indexpunten in juni naar 46,7 in juli. Voor de industrie was de nieuwe orderinstroom nog beroerder, geremd door energieprijzen waardoor fabrikanten de productie verminderen of zelfs stilleggen. Andere constateringen zijn dat industriële voorraden snel oplopen vanwege mindere omzet. Dat gaat negatieve gevolgen hebben op de werkgelegenheid en prijzen (lagere inflatie) in de toekomst. De veel grotere Europese dienstensector gaf eveneens fors terrein prijs in juli. Weliswaar biedt de heropening van de economie na Covid-19 soelaas (meer toerisme) maar het steeds zwakkere consumentenvertrouwen wreekt zich. De EU-consumentenvertrouwensindicator tikt zelfs onder de niveaus van 2008 en de coronapandemie. We moeten ons opmaken voor een taaiere periode qua economische groei.

ECB agressiever van toon

Aflopen donderdag maakte ECB-bazin Christine Lagarde korte metten met het negatieve rentebeleid in euroland. Met de verhoging van 0,5% (verwacht: 0,25%) tot 0,0% toonde Lagarde haar haviksklauwen. Op de vraag of de forser dan verwachte beleidsrenteverhoging de economische groei niet al teveel schaadt, antwoordde ze koeltjes dat de ECB prijsstabiliteit als topprioriteit heeft, economische groei is ondergeschikt. Het is duidelijk dat de havik nu op het nest zit, de duif is gevlogen.

De voorspelbaarheid van de ECB is en wordt minder. Het monetaire pad – waarbij de ECB aangaf welke stappen te zetten bij welk scenario-  gaat de prullenbak in. Per vergadering bepaalt de ECB haar positie, maar de bank denkt dat de komende tijd verdere verhogingen noodzakelijk zijn. Daarmee trapte Lagarde een flink openstaande deur in. De marktverwachting voor de beleidsrente zit nu op dikke 1% eind dit jaar. De aandelenmarktreactie op de renteverrassing was verwaarloosbaar. De Duitse tienjaarsrente dook echter van 1,35% naar iets boven de 1,00% vrijdagmiddag, ook geholpen door bovengenoemd slecht PMI-cijfer.  

De communicatie over de crisismanagementtool (TPI, Transmissie Protectie Instrument) om onterechte renteverschillen bij marktstress weg te nemen, kan niet op applaus rekenen. Dit instrument is vooral gericht om oplopende renteverschillen tussen Duitsland en de periferielanden tegen te gaan, iets wat zich in de eerste helft van juni voordeed. Het is onduidelijk wanneer de tool wordt ingezet, blijkbaar moeten er een aantal vinkjes worden gezet waaraan een land moet voldoen (onder andere begrotingsregels), maar dat blijft allemaal vaag. Ook wat de reikwijdte en daadwerkelijk omvang is. Lagarde zei te hopen dat TPI nooit gebruikt hoeft te worden, dat zijn gevaarlijke uitlatingen en vragen om een test.

Trekt de Federal Reserve nog harder aan het rentetouw?

Woensdagavond beklimt Fed-baas Jerome Powell het spreekgestoelte om de beleidsrenteverhoging te motiveren. Die zal naar verwachting 0,75% bedragen, maar de inflatiecijfers hebben mogelijk een rentestap van 1,00% nodig om af te koelen. Beleidsmakers, zoals minister van financiën Janet Yellen, denken dat de Amerikaanse economie sterk genoeg is om een hogere beleidsrente te dragen en doelen daarbij op de solide arbeidsmarkt. Er moet meer vaart komen in de noodzakelijke inflatiebestrijding, zo luidt de algemene opvatting. Financiële markten zien de beleidsrente eind 2022 op 3,5%, na de verwachte verhoging van 0,75% bedraagt de rente 2,5%. Anderzijds waren de voorlopige PMI-cijfers in de VS over juli net zo matig als die in Europa. En dat baart zorgen. Ook in de VS knaagt de inflatie aan de koopkracht van burgers, vooral de Amerikaanse dienstensector liep stevige averij op in juli.

Deze week komt de tweedekwartaalgroei van de Amerikaanse economie naar buiten. Op kwartaalbasis wordt een toename van 0,4% verwacht (geannualiseerd). Verder staat de Amerikaanse burger in de spotlight. Cijfers over het consumentenvertrouwen en het persoonlijke inkomen en uitgaven staan op de agenda.   

In Europa richten we de blik op Duitsland. De inflatiecijfers over juli en tweedekwartaalgroei van het Duitse BNP (bruto nationaal product) komen naar buiten. Een lichte inflatie-afkoeling tot een nog steeds torenhoge 7,4% op jaarbasis zit in de voorspellingen. De economische groei over het tweede kwartaal zal ternauwernood in plus uitkomen (+0,1%).

Mogelijk komt het grootste nieuws uit de brij van bedrijfscijfers die deze week over ons wordt uitgestort. Met name de voorspellingen voor de tweede helft van het jaar trekken aandacht nu de mondiale economie meer momentum verliest. Tot op heden verslaat circa 75% van de bedrijven uit de S&P500-index de winstverwachting, gemiddeld is dat 66%. Voor Europa ligt dat cijfer lager, op 59%, maar gemiddeld overtreft maar 48% van de onderneming de winsttaxatie. Al met al krijgen de kwartaalrapporten het stempel voldoende en zijn de aandelenwaarderingen niet al te veel gevraagd. Reden om -licht onderwogen- gepositioneerd te zijn in aandelen.

Jack Horvest is investment specialist.