De Amerikaanse centrale bankiers zetten rentebeleid voort, de Engelse en Europese twijfelen.

In het kort:

• Europese en Chinese beurzen op vooroorlogs niveau, Amerikaanse in de plus
• Impact oorlog op economische groei beperkt, maar aanvoertekorten lopen op
• Centrale banken continueren inflatiebestrijding met schuin oog op groeicijfers 

We kunnen enkel hopen dat er achter de diplomatieke schermen koortsachtige inspanningen zijn om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. Maar op basis van wat er vóór de schermen gebeurt, lijkt daar op korte termijn weinig zicht op.

Desondanks sloten aandelen de afgelopen week af met een plus. De aandelenindex MSCI Europe ging er 5,3% op vooruit, zijn Amerikaanse evenknie 6,4%. Inmiddels staat de MSCI Europe-index op hetzelfde niveau als voor de invasie. In de Verenigde Staten is er zelfs grofweg een plus van 4% te bespeuren sinds de inval. 

Chinese beurzen jojo-en

Chinese beurzen lieten dan weer grote uitslagen optekenen. Een opflakkerende pandemie, de dreiging van nieuwe sancties tegen technologiespelers en het mogelijk schrappen van Chinese ondernemingen op de Amerikaanse markt, stuurden koersen initieel 7% lager (CSI 300-index). In Hong Kong ging de Hang Seng zelfs 11% onderuit.

Even later zorgden politieke beloftes om financiële markten te stabiliseren en een meer voorspelbare lijn qua reglementering te bewandelen, voor een ommekeer. Per saldo sloten Chinese aandelen de week vrijwel onveranderd af.

China vreest dat het als 'niet-investeerbaar' beschouwd wordt

Blijkbaar vreest China dat buitenlandse investeerders het land steeds nadrukkelijker als ‘niet-investeerbaar’ beschouwen. Peking scherpte sinds medio 2021 het reglementaire kader voor sectoren als technologie, gaming en privaat onderwijs aan. Soms van de ene dag op de andere. Wat het verdienmodel van veel ondernemingen onder druk zette en tot onrust bij beleggers leidde.

We zullen zien wat de beloftes om het anders aan te pakken concreet inhouden. Regelgevers zullen een evenwicht willen zoeken tussen meer transparantie en de ideologische lijn van ‘gemeenschappelijke welvaart’. Die lijn vormde vaak de verantwoording voor het reglementaire ingrijpen. Het lijkt onwaarschijnlijk dat China dit pad zomaar zal verlaten. Het is immers een pijler onder het maatschappijmodel, zoals president Xi Jinping dat voor ogen heeft.

Bovendien moet Peking ook geopolitiek op eieren blijven lopen. De Amerikanen oefenen druk uit op China om zich steviger op te stellen richting Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne. Anderzijds wil China de Russen niet in het harnas jagen. Lastig om beide doelen te dienen. Het is te verwachten dat de Chinese berichtgeving en opstelling van tijd tot tijd koersturbulentie zullen opleveren.

Fed heeft vertrouwen

Verder moeten beleggers strakker monetair beleid verteren. De Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) trok, zoals verwacht, de beleidsrente op. Wellicht volgen er dit jaar nog zes bijkomende renteverhogingen.

Fed-voorzitter Jerome Powell en zijn collega’s erkennen dat de oorlog economische schade met zich meebrengt. In geval van een aanhoudend conflict, schat de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) die schade voor de VS dit jaar op -0,8%. Dat betekent minder economische groei, maar nog steeds voldoende om aandelenmarkten te ondersteunen. De Fed behoudt het vertrouwen in de Amerikaanse economie en concentreert zich volop op de inflatiebestrijding.

Financiële markten lijken niet overtuigd dat de Fed zo volhardend is

Financiële markten lijken nochtans niet volledig overtuigd dat de centrale bank daarin zo volhardend zal zijn als ze zelf aangeeft. Ingeprijsde inflatieverwachtingen (op de swap-markt) staan hoger dan vóór het Fed-besluit. Wat suggereert dat beleggers ervan uitgaan dat de Fed uiteindelijk een hogere inflatie zal tolereren en op enig moment voorzichtiger wordt met renteverhogingen, mocht de economie al te veel vertragen.

Hierbij merken we tegelijkertijd op dat inflatieverwachtingen vaak sterk parallel lopen met de olieprijs. Die ging weer hoger vanochtend naar $ 109 per vat WTI-olie. Dit mede nadat het Internationale Energie Agentschap waarschuwde voor de grootste crisis op de oliemarkt in decennia.

De 4,4 miljoen vaten aan reserve-productiecapaciteit voor de dagelijkse oliewinning bij de OPEC-landen (excl. Iran) is mogelijk te gering om de wegvallende Russische exporten op te vangen. Dat kan leiden tot extra marktstress.

Bank of England twijfelt

Bij de Bank of England (BoE) sijpelt bovenstaand dilemma tussen inflatiebestrijding en het op peil houden van de groei nu al door. Ook de Britten verhoogden afgelopen week te beleidsrente (+25 basispunten). Maar in tegenstelling tot hun Amerikaanse collega’s straalden zij meer twijfel uit over het toekomstige beleid. 

Zo stemde niemand rond de BoE-tafel voor een renteverhoging met 50 basispunten tegelijk. In februari was dat wél nog het geval. Toen stonden vier BoE-bestuurders zo’n forsere stap voor.  Daarnaast verwachten de Engelse centrale bankiers dat bijkomende renteverhogingen ‘mogelijk’ zijn. Eerdere communicatie bestempelde die nog als ‘waarschijnlijk’. Een subtiel verschil, maar tekenend voor de meer dan gemiddelde onzekerheid die vandaag heerst.

Volgens de OESO zal de Europese groei in 2022 1,3 procentpunt lager zijn

Ook de ECB kampt hiermee. We herinneren eraan dat het recente besluit om vanaf juni te stoppen met alle aankoopprogramma’s niet unaniem was. Wat nog boeiende ECB-bijeenkomsten belooft de komende maanden.

Volgens de OESO zal de Europese groei in 2022 al vast 1,3 procentpunt lager zijn dan zonder de oorlog het geval zou zijn geweest. Wat in lijn is met onze inschatting van 1 tot 1,5 procentpunt. De ECB zelf rekent nu nog met een groei van 3,7%, een bovengenoemde terugval betekent nog steeds een groei van boven het Europa langetermijngemiddelde, dat de afgelopen tien jaar rond de 1% lag.

Disrupties in aanvoerketens

Meer op de korte termijn verwachten we de komende dagen de Duitse IFO-index (ondernemersvertrouwen) en de inkoopmanagersindices (Markit PMI’s) voor de eurozone en VS. Die laatste zullen in de groeizone blijven, maar vooral in de eurozone lager noteren dan de vorige keer. Dit geldt voor de dienstensector, maar vooral voor de industrie.

Naast de vraagtekens rond de geopolitieke spanningen, zijn er nu al concrete disrupties in aanvoerketens. Zoals bekend waren die al hardnekkig door de pandemie, maar daar komt de oorlog bovenop. Ter illustratie: Volkswagen legde de productie in enkele Duitse fabrieken stil wegens gebrek aan onderdelen uit Oekraïne. En de schappen voor zonnebloemolie in supermarkten raken leeg, want Oekraine is ’s werelds grootste producent en neemt samen met Rusland de helft van de wereldproductie voor zijn rekening.

Diepere Europese samenwerking

Verder is de macro-agenda komende week matig gevuld. We stippen enkel nog het consumentenvertrouwen in de eurozone aan. Ook dat zal de impact van de oorlog weerspiegelen.

Op het politieke vlak is er een top van de G7 en is er een Europese Raad. Deze laatste zal voortborduren op de Verklaring van Versailles van begin maart, met een breed gamma aan onderwerpen van lange termijn-strategische aard. Zoals het versnellen van de energieonafhankelijkheid, het vervolmaken van de eenheidsmarkt en het versterken van de gezamenlijke militaire capaciteit.

Maar ook meer tactische dossiers voor de korte termijn staan op de agenda. Steun aan ondernemingen en gezinnen om de hoge energieprijzen te financieren bijvoorbeeld. Of het regelrecht plafonneren van die prijzen.

Het Europese project kreeg in het verleden vaak een ‘boost’ tijdens crises. Waar financiële markten dan positief op reageerden. Met name als er op enig moment weer gemeenschappelijke financiering wordt opgetuigd. Dat zou ook nu weer zo kunnen zijn.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.