Ontwrichting van aanvoerketens en oplopende inflatie zijn potentiële gevaren.

In het kort:

• Amerikaanse en Europese inkoopmanagersindices beter dan verwacht
• Inflatie hangt sterk af van verloop oorlog en impact op energie- en grondstofprijzen
• Covid-19-uitbraken remmen Chinese economische groei en verstoren aanvoerketens

De inkoopmanagersindices (Markit PMI’s) van maart toonden zich afgelopen week boven verwachting weerbaar tegen de economische impact van de oorlog in Oekraïne. Dat geldt zowel voor de Amerikaanse PMI's als voor de Europese. De Amerikaanse score voor de industrie en dienstensector tezamen noteerde op het hoogste peil in acht maanden. In de eurozone gingen deze indices weliswaar lager, maar ging het slechts om een lichte afbrokkeling.

Toch zijn er aandachtspunten. Met name in de eurozone dreigen aanhoudende onderbrekingen in de aanvoerketens. Nieuwe Covid19-golven in China en de voortdurende oorlog zetten de toevoer meer onder druk. Dit, samen met de hoge energieprijzen, maant inkoopmanagers uit de industrie tot voorzichtigheid over de toekomst. Vanuit de Duitse index voor het bedrijfsklimaat (IFO) klonk een gelijksoortig geluid. Die maakte een scherpe duik, precies door die sub-indices die de verwachte activiteit in de komende maanden peilen.

PMI-indices leveren haviken munitie voor een strakker monetair beleid

Tweede aandachtspunt blijft vanzelfsprekend de inflatie. De PMI-indices leveren meer dan voldoende munitie aan monetaire haviken die een (veel) strakker monetair beleid voorstaan. Zowel inputprijzen (de prijzen die ondernemingen zélf betalen) als outputprijzen (de prijs waarmee ondernemingen verkopen) volgen een opwaarts patroon. Eind deze week verwachten we nieuwe inflatiecijfers voor de eurozone. Het algemene cijfer zal naar verwachting rond de 6,5% (jaar-op-jaar) uitkomen. Zonder voeding en energie zal dat, net als de voorbije maanden, echter terugvallen tot ongeveer de helft.

Europees vertrouwen licht lager

De ESI (Economic Sentiment Indicator) van de Europese Commissie, een bredere vertrouwensindicator, staat deze week op de agenda. We weten al dat de oorlog op het gemoed van de consument weegt. Anderzijds heeft diezelfde consument tijdens de pandemie spaarbuffers opgebouwd, profiteert hij van een florerende arbeidsmarkt (nieuwe werkloosheidscijfers komende donderdag) en geniet hij van de heropening van de samenleving na het opheffen van coronamaatregelen.

De belangrijke Europese dienstensector profiteert hiervan. Maar hoe dan ook, opgeteld zal het vertrouwen van consumenten en producenten de ESI lager sturen, al kunnen we het niveau nog steeds ‘degelijk’ noemen.

Sterke Amerikaanse arbeidsmarkt

In de Verenigde Staten is het uitkijken naar het arbeidsmarktrapport over de maand maart. Gegeven de sterke Amerikaanse macro-cijfers zullen er weer een fors aantal nieuwe banen zijn bijgekomen, naar verwachting zo’n 488.000.

Interessanter is echter wat er met de lonen gebeurt. Die hangen op hun beurt weer af van de verhouding tussen de vraag náár en het aanbod ván arbeid.

Nu de omikronvariant ook in de VS op de terugweg is, trekt de arbeidsparticipatie weer aan. Bovendien moeten steeds meer Amerikanen wellicht terug aan de slag, omdat het geld van de eerder uitgedeelde overheidssteun stilaan gebruikt is. Ter illustratie van het toenemende arbeidsaanbod: het aantal kleinere ondernemingen dat moeilijk of helemaal geen mensen vindt, begint langzaam af te nemen.

De Amerikaanse arbeidsmarkt blijft ongekend krap

Het toenemende arbeidsaanbod zou op enig moment het momentum uit de opwaartse loondruk moeten halen. Hoewel dat een geleidelijk proces zal zijn. Zoals voorzitter Jerome Powell van de Amerikaanse centrale bank (Fed) herhaaldelijk benadrukte, is de Amerikaanse arbeidsmarkt ongekend krap. Volgens de Fed blijft deze situatie de komende paar jaar bestaan met een verwacht werkloosheidspercentage van 3,5% voor 2023 en 2024. En dat in een sterke economie. Van dat laatste zal de ISM Manufacturing, de belangrijke inkoopmanagersindex van meer dan 300 Amerikaanse productiebedrijven, komende vrijdag wederom een ‘bewijs’ zijn.

Covid blijft wegen in China

Vanuit China verwachten we eveneens nieuwe inkoopmanagersindices (PMI’s). Of die boven de kritische grens van 50 blijven, die groei van krimp onderscheidt, zal spannend worden. Het risico op een scherpe duik is reëel.

Live data over bijvoorbeeld autoverkeer of het gebruik van openbaar vervoer suggereren dat het ‘dagelijkse leven’ in veel regio’s op een lager pitje staat dan bij de initiële Covid19-uitbarsting begin 2020. Belangrijke delen van Shanghai gaan weer in lockdown.

Langetermijnrente zet opmars voort

Ondertussen noteert de Europese aandelenmarkt (MSCI Europe) op hetzelfde niveau als vlak voor de Russische inval. De Amerikaanse MSCI USA staat 7,5% hoger. Beleggers zoeken een evenwicht tussen de geopolitieke onzekerheid, een hogere rente (omdat centrale banken in de verkrappingsmodus staan) en een economie en bedrijfswinsten die naar verwachting voldoende blijven groeien.

Op obligatiemarkten zet de langetermijnrente zijn opmars voort. Het Amerikaanse tienjaarstarief bedraagt inmiddels 2,5%. Begin maart was dat nog 1,7%. In het zog hiervan schommelt de Duitse lange rente rond de 60 basispunten. Tegenover nul een aantal weken terug.

Financiële markten prijzen stilaan een rentestap van 50 basispunten in bij de Fed-beleidsbijeenkomst van mei. Met vervolgens bijkomende renteverhogingen na iedere meeting van 2022.

In de eurozone lijkt de obligatierente nog méér opwaarts potentieel te hebben

Vanuit die optiek kan de lange rente in de VS nog wel wat hoger, maar een belangrijk deel van de rit zou toch gereden kunnen zijn. Tenminste, als er binnen afzienbare tijd signalen opduiken dat de inflatie over de top geraakt. Wat op zijn beurt in belangrijke mate afhangt van het verdere verloop van de oorlog en zijn impact op energie- en grondstofprijzen. Daarnaast kunnen belangrijke ‘nevendossiers’, zoals een potentiële terugkeer van Iran op de internationale oliemarkt, het plaatje sterk beïnvloeden.

Rente niet verstikkend

In de eurozone lijkt de obligatierente nog méér opwaarts potentieel te hebben. Al was het maar omdat de Europese Centrale Bank minder ver gaat in het verscherpen van het monetaire beleid. Zo is er nog geen sprake van het afbouwen van de portefeuille obligaties die zij aanhoudt. Iets waarvoor de Fed wél al concrete plannen maakt.

Hoe dan ook, het ziet er niet naar uit dat de rente naar dusdanige niveaus zal stijgen, dat ze een dramatisch verstikkend effect zal hebben op de economische dynamiek. Waarmee bovenvermelde verwachtingen van aandelenbeleggers over groei en bedrijfswinsten een realistisch scenario blijven. Wellicht ten overvloede voegen we hier wel aan toe dat de onzekerheid rond toekomstscenario’s vandaag de dag groter dan gemiddeld is. 

Op woensdag 30 maart staat Van Lanschot-hoofdeconoom Luc Aben van 16.00 en 17.00 uur stil bij de actualiteit en de invloed van Rusland Oekraïne op de financiële markten. In een webinar leidt hij u langs positieve en negatieve scenario’s en de mogelijke gevolgen voor uw portefeuille. U wordt daarbij in de gelegenheid gesteld om vragen te stellen. Hier kunt u zich aanmelden om het webinar bij te wonen of terug te kijken. 

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.