De mens verandert de mensheid niet
In eerste instantie veel menselijk leed met vluchtende burgers. Triest, en anno 2022 laat de mensheid zich wederom van zijn donkere kant zien. De Russische invasie is van een andere ‘economische’ orde als recente economische onrust door bijvoorbeeld strakker monetair beleid of een op den duur controleerbare pandemie. Simpelweg door de langere doorwerking en zijn onvoorspelbare karakter. Wat is het lot van Oekraïne? En zolang Poetin in het Kremlin zit, is Rusland economisch besmet gebied voor het Westen. Het vechten voor de democratie komt tegen een prijs, hoe hoog is nog onduidelijk.
Economische gevolgen
Rusland en Oekraïne zijn in economisch perspectief ‘dreumesen’ op wereldschaal maar hun importantie op grondstoffengebied is groot. 44% van het wereldproductie van palladium, benodigd voor autokatalysatoren, komt uit Rusland. Nog nijpender is de rol bij de voedselvoorziening. Beide landen verbouwden 30% van de wereldwijde tarwe die vooral naar ontwikkelingslanden zijn weg vond. Met Russische sancties en een gedecimeerde Oekraïense 2022-oogst ligt hongersnood om de hoek. Bij een aanhoudend conflict moeten we rekenen met structureel hogere grondstofprijzen omdat voor de uitval van aanbod elders geen directe compensatie beschikbaar is. Armere landen en minder draagkrachtige burgers zijn de dupe.
Europa voelt hogere prijzen
Tekorten aan materialen, energieschaarste en stijgende grondstofprijzen stuwen de Europese inflatie versneld op. Een hoger tempo holt de koopkracht van burgers uit, laat het consumentenvertrouwen tuimelen wat een potentiële rem zet op bestedingen. Een stagnerende economie bij een sterk oplopende inflatie (stagflatie) is wel het meest ongewenste scenario voor de ECB. Vandaar het nu doorzetten van het krappere monetaire beleid ter inflatiebestrijding wat weliswaar economische groei kost. Die laatste zal met gerichte steunmaatregelen reparatie ondergaan waar nodig, denk aan de zwakkere EMU-landen. De ECB verlaagde op 10 maart de economische groei voor 2022 licht van 4,2% naar 3,7%. Dat is optimistisch maar toont enige ‘ruimte’ aan. Zolang die groei boven de 1% uittorent, ondersteunt deze de Europese aandelenmarkten nog steeds doordat bedrijfswinsten dan nog toenemen.
Financiële markten houden de zijlijn.
Alles wendt, hoe cru dat moge klinken, zelfs een oorlog in de achtertuin. De MSCI Europe index staat slechts 1,0% lager op 15 maart dan de slotkoers van 24 februari, de eerste oorlogsdag. Grootste ‘winst’ in het conflict zijn de gestarte onderhandelingen. Rusland kan zich geen lange oorlog permitteren, Oekraïne wil het leed snel stoppen en Westerse economieën lopen bij een langdurend conflict meer en meer schade op. Enige de-escalatie in het conflict geeft directe koersopluchting, verdere escalatie daarentegen kan juist een meer schokkende fase inluiden. Koersvolatiliteit is en blijft de komende tijd opspelen.
Toch actie graag….
De economische effecten werken vertraagd door, dat geeft onzekerheid voor sectoren en individuele bedrijven. Echter de historie leert ons dat beleggers veelal te zwartgallig van aard zijn op korte termijn. Bij een mate van ‘rust en gewenning’ keert het beleggersvertrouwen langzaam terug. Een andere constatering is de brede aandelencorrectie, de meeste sectoren en bijbehorende bedrijven, goed en kwaad, zijn flink gecorrigeerd. Het is dan ook een moment om kritisch individuele aandelenportefeuilles door te lichten en kwalitatief mindere bedrijven te ruilen voor hoogwaardige bedrijven die minder ‘last’ hebben van de nieuwe situatie of sneller herstellen. Sterke technologische bedrijven met marktleiderschap zijn daarvan nu een voorbeeld.
Amerikaanse aandelen een beter alternatief voor het geweld zijn dan Europese?
Kijken we naar de relatieve waardering (koers/winstverhouding) dan noteren Europese aandelen zowat op het relatief laagste punt tegenover Amerikaanse aandelen van de afgelopen 30 jaar. Dat maakt Europese aandelen relatief goedkoop. Uitgaande van ons basisscenario, geen definitieve stop van Russisch olie- en gas en geen rampzalige conflict-escalatie, blijven Europese aandelen aantrekkelijk gewaardeerd. Fundamentele factoren als economische groei, bedrijfsresultaten en de financiële positie van bedrijven zijn voldoende sterk. Vooralsnog blijven we voorzichtig want niemand kent de agenda van Poetin, maar de onderliggende triggers voor een koersherstel zijn aanwezig.