Amerikaanse centrale bank denkt eraan om het geldbeleid nóg meer te verkrappen.

In het kort:

• Fed-notulen zorgen voor onverwachte renteopmars, markten schrikken  
• Europese aandelen beter bestand tegen hogere rente, regio overwogen in ons beleid
• Chinese economie stabiliseert qua groei, deze week mogelijk meer bewijs

De eerste drie handelsdagen van het nieuwe beursjaar verliepen voortvarend. Beleggers surften vlotjes verder op de golf van eind 2021. Ondanks de tsunami aan nieuwe besmettingen die Omikron naar ons opstuwt, overheerst optimisme.

Berichten dat Omikron weliswaar besmettelijker maar minder ziekmakend zou zijn, voedden de hoop dat de pandemie in de eindfase is beland. We trotseren de komende weken met dichtgeknepen billen nog een piek (en bouwen zo massaal immuniteit op), maar dan zijn we ook grotendeels klaar. Dát was het sfeertje op de aandelenmarkten. Cyclische aandelen die bij een opener samenleving van economisch herstel profiteren, voerden de ranglijsten aan.

We zullen zien of dit ‘virale scenario’ zich inderdaad verder ontwikkelt zoals gehoopt. Het Verenigd Koninkrijk en Denemarken zijn voorlopers in de Omikron-curve. In beide landen houdt de ontkoppeling tussen nieuwe besmettingen en slachtoffers tot nu toe relatief goed stand. Dat biedt hoop. Wel overschrijden in Denemarken de ziekenhuisopnamen het record van eind 2020.

Het worden hoe dan ook spannende weken. Zelfs als de dijken van de gezondheidszorg de toenemende druk trotseren, blijft de vraag in welke mate de economie lam komt te liggen door afwezige medewerkers. Met de bijhorende economische schade zoals meer disrupties in de aanvoerketens.  

Zolang er voldoende redenen zijn om te veronderstellen dat de pijn hevig maar kort zal zijn, kunnen beleggers er doorheen kijken. Met de blik gericht op — pakweg — de lente, die over goed twee maanden begint. In bovenstaand scenario kan die lente naast klimatologisch, ook een maatschappelijke en economische interpretatie meekrijgen.

Fed-notulen

Omikron blijft de komende tijd vanzelfsprekend de nieuwsberichten overheersen. Maar het is niet de enige relevante factor voor beleggers. Zij kwamen daar medio vorige week achter, toen de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) de notulen van haar recentste beleidsbijeenkomst vrijgaf.

Ter herinnering: in december besliste de Fed om het tempo van de tapering (de afschaling van obligatieaankopen) op te schroeven. Vanaf eind maart zullen obligatieaankopen de balans van de Amerikaanse centrale bank niet langer oppompen. Daarnaast stelde de Fed drie renteverhogingen voor 2022 én 2023 in het vooruitzicht. Kortom, het accent in het beleid verschoof van ‘ondersteunen van de economie’ naar ‘aanpakken van de inflatie’.

Beleggers konden leven met deze draai van de Fed. Het was zelfs een soort opluchting. Zo was het een signaal dat de centrale bank wel degelijk oog heeft voor de oplopende inflatie en die niet dogmatisch als ‘tijdelijk’ blijft bestempelen. Wat het risico zou verhogen dat de situatie op enig moment uit de hand loopt.

Strenger dan verwacht monetair beleid is een risicofactor voor beleggers dit jaar

Nu blijkt echter uit de notulen dat de Fed eraan denkt om in de loop van 2022 het geldbeleid nóg meer te verkrappen dan eerder aangegeven. Door spoedig na een eerste renteverhoging (wellicht in het voorjaar) ook te stoppen met het herinvesteren van aflopende obligaties die ze in portefeuille heeft. De balans bij de Fed wordt dan afgebouwd waardoor er via deze weg per saldo geld wordt onttrokken aan het financiële systeem. Na de ‘kwantitatieve verruiming’ de ‘kwantitatieve verkrapping’. Met deze stap was geen rekening gehouden. 

Markten schrikken even

Financiële markten schrokken even van dit vooruitzicht. Aandelen gingen lager, obligatierentes hoger. Met name in de Verenigde Staten, maar ook in de eurozone werden de rentestanden opwaarts meegezogen.  

Vooral hoog gewaardeerde aandelen in groeisectoren leverden in. Die zijn traditioneel gevoeliger voor rentebewegingen. De technologie-index Nasdaq ging 4,5 procent lager de week uit. Voor de Amerikaanse aandelenindex S&P500 en de Europe Stoxx 600 bleef de schade beperkter, respectievelijk 1,9 en 0,3 procent. De Europese aandelenmarkten zijn gezien de samenstelling veel beter gewapend tegen een hogere rentestand. 

Eerder gaven we al aan dat strenger dan verwacht monetair beleid een risicofactor is voor beleggers dit jaar. Belangrijk om in dit kader te volgen zijn natuurlijk de inflatiecijfers. Komende woensdag krijgen we de Amerikaanse inflatie over de maand december.

Even belangrijk om volgen in dit verband is de arbeidsmarkt in de VS. Afgelopen vrijdag leverde het arbeidsmarktrapport voor de maand december een ontgoochelend aantal nieuwe banen op: 199.000 in plaats van de verwachte 400.000. Bovendien blijft het arbeidsaanbod haperen, waardoor de schaarste aan medewerkers de lonen blijft opstuwen (+0,6% maand-op-maand). Ongetwijfeld volgt Fed-voorzitter Jerome Powell dit met argusogen. 

Tot slot is het relevant om de inflatieverwachtingen in de gaten te houden: op welke inflatie rekenen markten over drie, vijf of zelfs tien jaar? Zolang die binnen de perken blijft en beleggers geen galopperende cijfers voorzien, verkleint dat de druk op de Fed om het tempo van de verkrapping in het geldbeleid verder op te voeren.

Momenteel gaan de Amerikaanse financiële markten uit van inflatieniveaus over drie, vijf jaar en tien jaar van respectievelijk 2,9%, 2,8% en 2,5%. Deze verwachtingen liggen weliswaar iets boven de officiële doelstelling van de centrale bank (rond 2% op jaarbasis), maar niet in die mate dat ze een urgente noodzaak aan extra maatregelen suggereren.

Amerikaanse consumenten zijn dan weer minder optimistisch gestemd over de inflatie, zoals komende vrijdag naar verwachting zal blijken uit de peiling van het Amerikaanse consumentenvertrouwen. Ook die staat ongetwijfeld op de radar bij de Fed.

Chinese kredietverlening

Naast de Amerikaanse inflatie en het consumentenvertrouwen, de komende dagen aandacht voor de Amerikaanse en Europese industriële productie. Op zoek naar indicaties of de ondertussen vermaarde disrupties in productie- en aanvoerketens al enige verbetering vertonen.

Vanuit China verwachten we de export- en importcijfers over de maand december, maar vooral ook een blik op de kredietverlening in die maand. Die kan ons een idee geven over de mate waarin Peking kredietverlening toestaat als instrument om het groeitempo voldoende op peil te houden. Door de pandemie en perikelen in de energie- en vastgoedsector kwam dat tempo in 2021 onder druk. Wat, naast het monetaire klimaat, een tweede risico is voor onze per saldo positieve visie in dit nieuwe beleggingsjaar.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.