Hogere prijzen signaal van florerende economie die winstmarges van bedrijven ondersteunt.

In het kort:

• Vertekende cijfers over arbeidsmarkt en uurlonen VS veranderen Fed-beleid niet
• Omikron staat opleving van economie eurozone de komende weken niet in de weg
• Winstmarges van ondernemingen staan nog steeds op een heel degelijk niveau  

Het is de komende dagen uitkijken naar de beleidsbijeenkomsten van de Bank of England (BoE) en de Europese Centrale Bank (ECB). Vorige week sloeg de Amerikaanse centrale bank, de Fed, al een agressievere toon aan. 

Samen met de Fed loopt de BoE voorop in het aanscherpen van het monetaire beleid. Een eerste renteverhoging kwam er in het Verenigd Koninkrijk (VK) al in december. Hoewel het economisch momentum daar vertraagt, blijft de inflatie oplopen. Zodat er nog drie tot vier rentestappen worden verwacht, gekoppeld aan het afbouwen van de balans. Een strenger beleid in het VK zal opnieuw een bevestiging zijn dat de geldpolitiek in de ontwikkelde landen verandert.

Geen verandering bij ECB

De ECB zal wellicht een gematigdere toon aanslaan, in ieder geval minder scherp dan die van Fed-voorzitter Jerome Powell. Hij hamerde vooral op de inflatierisico’s en benadrukte nogmaals dat die inflatie hardnekkiger zou kunnen zijn dan gehoopt. Hiermee zette hij de deur open voor een snelle en doortastende monetaire verstrakking de komende maanden.

Ook de eurozone kampt met hoge inflatie. Meer dan in de VS wordt die echter beïnvloed door energie. De kern-inflatie lag in december ‘slechts’ rond de 2,6 procent. Tegenover 5,5 procent aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. Woensdag verwachten we een eerste inschatting voor de eurozone-inflatie in januari. Die zal iets lager liggen dan de maand ervoor. Maar dat is dan vooral door statistische factoren. Onderliggend zal het plaatje niet veel veranderen.

Hoe dan ook, voor de ECB betekent de minder intense onderliggende inflatiedruk dat ze langer kan afwachten dan de Fed. Ook al omdat ze nog maar in december besliste om de aankoopprogramma’s geleidelijk af te schalen. Wat al een eerste stapje was naar een minder ruim monetair beleid.

Europese lonen stijgen vooralsnog niet sterk

Eén en ander wil niet zeggen dat Lagarde’s persconferentie per definitie een non-event wordt. Zo zullen er ongetwijfeld vragen komen over de inflatieverwachtingen. De aanhoudend hoge  energieprijzen staan hierbij in de schijnwerper.

Naarmate het jaar vordert, zou de inflatie volgens de ECB verder moeten afbrokkelen. Om dan in 2023 weer onder de doelstelling van 2 procent te komen. Die inschatting komt echter in gevaar als de energieprijzen hoog blijven. Laat staan als ze verder zouden stijgen door de situatie in Oekraïne. Daarnaast zien we dat ook andere grondstoffenprijzen nog blijven oplopen.

Wat gaat de ECB dan doen? Door de energie-gedreven inflatie blijven ‘heenkijken’ en het monetaire beleid op hetzelfde ruime niveau houden? Grote kans van wel. Maar wat als vervolgens ook in de eurozone de lonen beginnen stijgen? Onze arbeidsmarkt is meer rigide dan de Amerikaanse. De loonvorming gebeurt veelal via collectieve onderhandelingen, wat een vertraagde aanpassing aan nieuwe omstandigheden impliceert. Maar uiteindelijk komt zo’n aanpassing er wel. Benieuwd hoe Lagarde zal reageren op dergelijke redeneringen.

Verstoord arbeidsmarktrapport

Verder op de economische agenda deze week het nieuwe Amerikaanse arbeidsmarktrapport. Dat zal naar verwachting een ontgoochelend cijfer opleveren. Althans, op het eerste zicht.

Door omikron zitten naar schatting 9 miljoen Amerikanen thuis. Omdat een deel van hen niet wordt doorbetaald, worden ze tijdelijk als werkloos beschouwd. Wat vanzelfsprekend drukt op het netto-cijfer van het nieuwe aantal banen.

Het verloop van de uurlonen zal vertekend zijn

Ook het verloop van de uurlonen zal vertekend zijn. Net zoals bij vorige virusgolven treft omikron vooral sectoren met werknemers in de lagere regionen van de loonschaal. Denk aan de horeca. Wat het gemiddelde uurloon in de gehele economie kunstmatig opdrijft.

De boodschap is dus wellicht om niet al te veel aandacht te besteden aan het nieuwe arbeidsmarktrapport. Onderliggend blijft de Amerikaanse arbeidsmarkt sterk. De vertekende cijfers van komende vrijdag zullen niks veranderen aan de inschatting en plannen van de Fed.

Klein plusje in de eurozone

Afgelopen vrijdag kregen we voor een reeks eurolanden al het groeicijfer in het laatste kwartaal van 2021. In Frankrijk viel dat mee (+0,7 procent kwartaal-op-kwartaal) en ook de Spaanse economie hield goed stand (+2 procent). Voor Duitsland was het een tegenvaller (-0,7 procent).

De Duitse economie ondervond aanhoudende hinder van aanvoerdisrupties (denk aan de autosector). Spanje profiteerde dan weer van hernemend toerisme en in Frankrijk deed de binnenlandse vraag het goed.

Vanochtend verwachten we het groeicijfer voor de eurozone als geheel. Met als inschatting vooraf een klein plusje. Dat omikron aan beide zijden van de jaarwisseling impact heeft, is een open deur. Dat zou een fikse opleving van de economie de komende weken echter niet in de weg mogen staan. Bijvoorbeeld omdat het consumentenvertrouwen goed stand houdt en de werkloosheid geleidelijk blijft dalen. Voor dat laatste krijgen we dinsdag informatie over de situatie in december.

Uiteindelijk gaat het over economie en bedrijfswinsten

Financiële markten blijven ondertussen volatiel. Geopolitieke spanningen en vooral Jerome Powell’s vastbesloten toon om het monetaire beleid te blijven verstrakken tot de inflatie onder controle is, blijven nazinderen.

Beleggers balanceren tussen voorzichtigheid omwille van aankomende (Amerikaanse) renteverhogingen en optimisme omwille van de vooruitzichten voor economie en bedrijfswinsten.  

Beleggers balanceren tussen voorzichtigheid en optimisme

Hoe lang die tweestrijd aanhoudt, is moeilijk te voorzien. Maar structurele ‘berenmarkten’ gaan gepaard met recessies. En dat zit niet in de kaarten. Zo ziet het IMF de wereldwijde economie in 2022 met 4,4 procent groeien. Toegegeven, dat is een neerwaartse bijstelling van 0,5 procent tegenover eerdere schattingen, maar het blijft een bovengemiddeld groeigetal.

Bovendien zijn de redenen voor die bijstelling geen verrassing: zero-tolerance covid-politiek en vastgoedproblemen in China (ter illustratie: de industriële aankoopmanagersindices voor januari waren zwak) en minder fiscale stimulus in de VS, omdat president Joe Biden zijn Build Back Better-plan niet door de politieke mallemolen krijgt.

Daarnaast — ik herhaal het nog maar eens — kunnen de onevenwichtigheden in de aanvoerketens geleidelijk oplossen, zodat de inflatiedruk afneemt. Misschien niet onmiddellijk tot het gewenste niveau van ongeveer 2 procent, maar dat hoeft voor aandelenbeurzen geen probleem te zijn. Die kunnen best leven met wat hogere inflatie. Dat is immers een signaal dat de economie floreert en bereid is die hogere prijzen te betalen en de afzet van producten en diensten doorgroeit. Wat op zijn beurt dan weer de winstmarges van ondernemingen ondersteunt. We zien bij bedrijven dat die winstmarges nog steeds op een heel degelijk niveau blijven. En dat stut vervolgens weer de aandelenkoers.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.