Economische cijfers voldoende goed, impact nieuwe virusvariant vooralsnog onduidelijk.

In het kort:

• Amerikaanse consument blijft besteden, deze week arbeidsmarktcijfers
• Wellicht eerste kleine voorboden van een geleidelijk afnemende prijsdruk
• Momenteel meer aandacht voor virologische data dan economische cijfers

Laat ons, te midden van het nieuwe omikron-virusgeweld, aftrappen met positief nieuws: over een breed front noteren we opwaartse bijstellingen voor de verwachte Amerikaanse groei, zowel voor het huidige als het volgende kwartaal. De drijvende kracht is de consument. Die trekt zich vooralsnog niet al te veel aan van de opgelopen inflatie en blijft uitgeven.

In reële termen, dus zonder inflatie-effect, lag de Amerikaanse consumptie in de maand oktober 0,7% boven die van een maand eerder. Dat is best aardig. Deze week kijken we uit de naar de verkoopcijfers in het holiday season, waarvoor het startschot klonk op Black Friday.

Toch dalen op macroniveau de (reële) inkomens van consumenten. Dit heeft echter te maken met het wegvallen van corona-gerelateerde steun. De arbeidsmarkt verkeert in topvorm. Zo daalde het aantal wekelijkse aanvragen voor nieuwe werkloosheidsuitkeringen tot het laagste niveau sinds 1969 (!).

Met de blik op de iets langere termijn is een gezonde arbeidsmarkt belangrijker dan een tijdelijk negatief inkomenseffect: meer mensen aan het werk zorgt voor een blijvender positief koopkrachteffect.

Amerikaans arbeidsaanbod

Deze week verwachten we het Amerikaanse arbeidsmarktrapport over de maand november. Wellicht komt het aantal nieuwe banen weer boven de 550.000 stuks uit.

Minstens zo belangrijk echter is het werkloosheidspercentage. Dat cijfer beïnvloedt immers ook het arbeidsaanbod: hoeveel mensen op zoek zijn naar een baan. Dat aantal blijft vooralsnog te laag. Wat krapte op de arbeidsmarkt veroorzaakt, tot hogere lonen leidt en uiteindelijk de verdere groei van de economie kan verhinderen. Om te groeien, zijn handjes nodig.

Er zijn al veel verklaringen de revue gepasseerd om het haperende arbeidsaanbod te verklaren: van angst om het virus op te lopen tot gulle overheidssteun die de prikkel tot werken wegnam of een andere levensfilosofie. We zullen zien.

Het is toch moeilijk denkbaar dat de steuncheques van Uncle Sam het mogelijk maken dat mensen het arbeidzame leven definitief de rug toe te keren. Oké, misschien triggerde de coronacrisis een andere levenshouding met een andere privé-werkbalans, maar uiteindelijk moet die filosofie wél betaald worden natuurlijk.

En verder

Neemt prijsdruk geleidelijk af?

Verder op de macro-agenda deze week een reeks sentimentsindicatoren. Zowel de Amerikaanse ISM-indices (inkoopmanagers) als vertrouwenscijfers vanuit de Europese Commissie zullen naar verwachting op een degelijk niveau blijven. Onderliggend hebben we vooral aandacht voor de sub-scores die peilen naar de prijsdruk.

De druk op de prijzen is nog steeds hoog. Toch zijn er kleine hoopgevende signalen dat de internationale productie- en transportketens een begin van normalisering vertonen. Verstoringen in die ketens zijn een belangrijke reden achter de hoge inflatie.

Zo is er een kentering merkbaar in de tarieven voor containertransport. Daarnaast valt op dat de Amerikaanse autosector de productie weer opstartte. Een signaal dat de chiptekorten langzaam wegebben?   

Nog geen Chinese versnelling

Uit China komen er eveneens cijfers van de inkoopmanagersindices over de maand november. De energietekorten zijn minder nijpend geworden en de export doet het goed. Aan de andere kant blijven de vraagtekens over de vastgoedsector. Per saldo verwachten we weinig indicaties dat het Chinese groeimomentum een versnelling inzet. De Chinese industrie beweegt rond de grens van krimp en expansie, wat een inkoopmanagersindexcijfer van rond de 50 zal opleveren.

Nieuwe virusvariant

Tot slot stippen we nog de nieuwe Europese werkloosheids- en (vooral) inflatiecijfers aan.

We verwachten weinig verandering in het beeld. Tegenover een jaar terug zal de inflatie opnieuw een eind boven de 4 procent uitkomen, zo rond de 4,5 procent. Exclusief voeding en energie (de zogenaamde kerninflatie) stijgt het algemene prijspeil met ongeveer 2 procent.

Hoewel deze cijfers hoog zijn in vergelijking met wat we de laatste jaren gewend waren, liggen ze een eind onder die in de VS. De onderliggende inflatiedruk in de eurozone is minder sterk.

Medio december beslist de ECB over het verdere verloop van haar opkoopprogramma’s. Verschillende bestuurders gaven de voorbije dagen hun visies. Die blijken heel uiteenlopend.

Ons centrale scenario is dat het PEPP-noodprogramma in maart 2022 zal stoppen. Met daaraan gekoppeld een tijdelijke uitbreiding van het ‘normale’ APP-programma. Of we dat centrale scenario moeten herzien, is afwachten. De nieuwe virusvariant (omikron) zal hierin een belangrijke rol spelen.

Het is positief dat vaccins snel kunnen worden aangepast

Zolang er geen duidelijkheid is over de ernst van deze variant en de werkzaamheid van de vaccins, is er geen zinnig woord over de impact op economie en markten te zeggen. Na de eerste paniekerige reacties, ook op financiële markten, volgde afgelopen weekend het nieuws dat de symptomen mild zouden zijn. Maar dat zijn eerste indicaties. We weten het nog niet.

Daarnaast verwacht Pfizer/BioNTech binnen twee weken duidelijkheid te kunnen geven over de werkzaamheid van zijn vaccin. Moderna zegt een aangepaste versie beschikbaar te kunnen hebben begin januari.

Het feit dat vaccins relatief snel kunnen worden aangepast, is in ieder geval positief. Het maakt de situatie fundamenteel anders dan het begin van de pandemie. Daarnaast zullen overheden en centrale banken ongetwijfeld een ruim begrotings- en monetair beleid aanhouden indien nodig. Waar we wel aan moeten toevoegen dat zij méér dan voorheen een evenwicht moet zoeken tussen steun en het vermijden van al te veel bijkomende inflatiedruk.

Nogmaals, we moeten afwachten. De komende dagen en weken zal er in ieder geval weer meer oog zijn voor virologische data dan voor economische cijfers. Zowel vanuit beleggers als vanuit centrale banken.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot