Duidelijkheid over startdatum en tempo van de tapering door Amerikaanse centrale bank.

En verder:

• Amerikaanse arbeidsmarkt blijft een onduidelijk verhaal
• De kortetermijnrentes klimmen omhoog
• Beleggers twijfelen aan het inflatieverhaal van de ECB

Dat de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve woensdag de tapering aankondigt, is een quasi zekerheid. De enige open vragen zijn de precieze startdatum en het tempo waarmee de opkoopprogramma’s voor obligaties worden afgeschaald.

Hoewel Fed-voorzitter Jerome Powell eerder meermaals benadrukte dat er geen direct verband is tussen het einde van de kwantitatieve verruiming en het verhogen van de beleidsrente, zijn beide vragen toch relevant. Hoe eerder de obligatieaankopen zijn afgelopen, hoe eerder de Fed de handen vrij(er) heeft om de rente op te trekken.

Tone of voice

Naast het nieuws over tapering is het uitkijken naar de toon waarmee de Fed over de hoge inflatie praat. Vanuit de centrale bank borrelen steeds meer twijfels op over het tijdelijke karakter daarvan. Net zoals bij andere centrale banken. Denk aan de Bank of Canada die abrupt haar kwantitatieve verruiming stopzet, of de Bank of England die regelmatig een waarschuwende vinger opsteekt (en die deze week ook een vergadering heeft).

Disrupties in productie- en transportketens, hogere woonlasten, oplopende inflatieverwachtingen op zowel financiële markten als bij producenten en consumenten en stijgende lonen baren zorgen. Het plotseling toegenomen aantal stakingen in de Verenigde Staten suggereert dat de opwaartse loondruk nog wel even kan aanhouden.

Maar er zijn ook argumenten om het inflatiegevaar te nuanceren. Zo ondermijnt de beruchte ontwrichting van aanvoer en productie het groeimomentum van de economie. Dat bleek bijvoorbeeld afgelopen week uit het Amerikaanse groeicijfer voor het derde kwartaal. Met zijn 2 procent (omgerekend op jaarbasis) kwam dat onder de verwachting van economen uit. Dit kan de inflatie afremmen.

En ja, loonkosten nemen toe. Maar toch vooral in de onderste regionen van de arbeidsmarkt. In de sectoren die zwaar werden getroffen door de pandemie. Zodat de kans alsnog reëel blijft dat het uiteindelijk een tijdelijk fenomeen is.

Hogere tolerantie voor inflatie

Wij roepen in herinnering dat de Fed in 2020 zijn strategie bijstelde, met meer oog voor de onderliggende conditie van de economie en vooral de arbeidsmarkt. Er is een toegenomen tolerantie voor tijdelijk hogere inflatieniveaus.

Afgelopen september bleek dat de helft van de Fed-bestuurders een eerste renteverhoging in 2022 verwacht. Financiële markten gaan nog een stapje verder en prijzen voor volgend jaar twee monetaire verkrappingen in.

Misschien maakt een hogere tolerantie voor inflatie de financiële markten iets minder kwetsbaar voor een eventueel scherpere inflatietoon van de centrale bank. Deze week, of in de komende tijd. Wordt vervolgd.

Deze week op de economische agenda
 

Onduidelijke arbeidsmarkt

Een stand van zaken op de Amerikaanse arbeidsmarkt in oktober krijgen we vrijdag. Die arbeidsmarkt blijft een onduidelijk verhaal. Het regent vacatures en toch nemen nog steeds om en nabij 3 miljoen minder Amerikanen deel aan de arbeidsmarkt in vergelijking met februari 2020. Waar zijn al die mensen? Komen die ooit nog terug op de arbeidsmarkt? Zo ja, wanneer?

Nu het coronabeeld verbetert en de steun voor werklozen is weggevallen, zou je verwachten dat die terugkeer van werklozen op de arbeidsmarkt nakende is. Zodat de krappe arbeidsmarkt stilaan meer ademruimte krijgt. Wat op zijn beurt welkom is om zowel de economische groei op peil te houden als de loondruk in te tomen. We wachten af of de komende rapporten over de arbeidsmarkt hiervoor enige signalen geven.

Verrassen Amerikaanse diensten?

Vanuit de Verenigde Staten en China komen deze week de inkoopmanagersindices. Wij verwachten weinig verandering in het beeld van een afnemend groeitempo voor de economie en een aanhoudende prijsdruk.

De Amerikaanse dienstensector (ISM Non-Manufacturing) maakt wellicht nog de grootste kans om positief te verrassen, gegeven de verbeterde coronasituatie. De Chinese cijfers zullen de impact van de energietekorten en afkoelende vastgoedsector weerspiegelen.

Rente stijgt

Op de financiële markten vallen de laatste tijd vooral de bewegingen van de kortlopende rente op. Onder impuls van de vaak wat strengere toon van centrale banken springen de kortetermijnrentes op. Bijvoorbeeld die met een looptijd van één of twee jaar.

De tienjaarsrentes zijn weer enigszins tot rust gekomen. Vooral in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Wellicht weerspiegelt dit enerzijds enige onzekerheid over de economie, maar anderzijds ook opluchting dat centrale banken de inflatie niet uit de hand zullen laten lopen.

In de eurozone blijft de langetermijnrente geleidelijk opklimmen. Blijkbaar twijfelen beleggers aan het verhaal van ECB-president Christine Lagarde dat de Europese Centrale Bank de beleidsrente niet zal hoeven optrekken in 2022.

In afwachting dat de ECB volgens hen een bocht zal (moeten) maken, duwen beleggers zelf zowel de korte- als langetermijnrente alvast omhoog. De beter dan verwachte groei in het derde kwartaal in de eurozone van 2,2% (kwartaal-op-kwartaal) zal hier afgelopen week ook een rol hebben gespeeld.

Goede bedrijfscijfers

Aandelenmarkten blijven ondertussen steun houden van goede kwartaalresultaten van bedrijven. In de VS en de eurozone verslaan respectievelijk 86 en 68 procent van de ondernemingen de verwachtingen van analisten met gemiddelde winststijgingen van 34 en 44 procent.

Ondernemingen komen voorlopig met een mooi kwartaalrapport, zij het dat het afnemende economische momentum ook leidt tot minder krachtige rugwind voor omzet en winst. Die kunnen niet blijven profiteren van de effecten van een heropenende samenleving en economie.

De komende maanden moeten bedrijfswinsten de belangrijkste inspiratiebron van beleggers worden. Vooral omdat steeds meer centrale banken de voet geleidelijk van het monetaire gaspedaal zullen halen. Hopelijk doen ze dat op een evenwichtige manier.

En hopelijk is er tegelijkertijd ook een nieuw evenwicht in de productie- en aanvoerketens. Die kunnen dan de zorgen over de economische groei en inflatie wegnemen.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.