Coronabesmettingen, ontwrichte productie en inflatie zijn economische aandachtspunten.

En verder:

• Coronabesmettingen lopen weer op, nog geen impact op economie
• Lichte ontgoocheling over economische groei in derde kwartaal mogelijk
• Wij verwachten weinig nieuws van beleidsvergadering ECB

De moeilijke beursmaand september is al bijna een verre herinnering na de degelijke resultaten die bedrijven de afgelopen weken hebben gepubliceerd. Van de Amerikaanse ondernemingen die tot nu toe hun derdekwartaalcijfers publiceerden, versloeg 86% de verwachtingen van analisten. Ze noteren een gemiddelde winststijging van 40% tegenover het derde kwartaal van 2020. In Europa springt 68 procent van de bedrijven over de lat van de inschattingen vooraf.

Nu lag de lat voor verwachtingen niet zo heel hoog, zoals we vorige week al aanstipten. Noch in de Verenigde Staten, noch in Europa. Logisch dus dat de kwartaalcijfers positief verrassen. Maar alsnog zijn beleggers er blij mee.

Ook de komende weken kunnen beurzen de wind in de rug houden door kwartaalresultaten die boven verwachting zijn. De meeste ondernemingen moeten nog met cijfers komen.

Dekselse Covid-19

De goede derdekwartaalresultaten van bedrijven willen niet zeggen dat er geen aandachtspuntjes zijn. Zo neemt in een aantal Europese landen het aantal Covid-19-besmettingen weer fors toe. In het Verenigd Koninkrijk, Nederland en België woedt de vierde golf al volop. Duitsland lijkt aan de vooravond te staan. Belangrijke economieën als Frankrijk, Italië en Spanje blijven voorlopig gespaard. Die laatste twee landen behoren tot de koplopers in vaccinatiegraad.

Voorlopig krijgen we echter niet te maken met nieuwe restricties door overheden. Zolang de ontkoppeling tussen besmettingen en ziekenhuisopnames in voldoende mate standhoudt, kan dat zo blijven. Maar niks sluit uit dat consumenten zich zélf meer beperkingen opleggen en minder buiten de deur besteden. Dat heeft dan alsnog impact op de economie.

Afnemend economisch momentum

De eerste inschattingen van de Markit PMI’s (inkoopmanagersindices) voor oktober bevestigen het beeld van een afnemend economisch momentum. Inkoopmanagers zijn minder positief over de economie.

We herhalen - wellicht tot vervelens toe - nog maar eens dat de industrie hinder ondervindt van disrupties in aanvoerketens. Dienstensectoren houden zich beter, hoewel in Duitsland eerste signalen opduiken van een potentiële impact door een heropleving van de coronabesmettingen.

Cijfers over de economische groei in de Verenigde Staten en de eurozone in het derde kwartaal komen eind deze week. In beide regio’s zal de jaar-op-jaar vergelijking fors lager uitvallen dan in de het tweede kwartaal. Dat is logisch, want in het tweede kwartaal van 2020 barstte de coronacrisis immers volledig los. Het was voor de economie dit jaar in tweede kwartaal niet moeilijk om het beter te doen dan in 2020.

Ruimte voor tegenvaller in VS

Toch zou het ons niet verwonderen als de cijfers over de groei van de economie in het derde kwartaal lichtjes ontgoochelen. Met name in de VS. Daar gaan economen ervan uit, dat het groeimomentum in de afgelopen drie maanden 3,2% was (= het kwartaalcijfer omgerekend op jaarbasis). Meer recente indicatoren zijn echter voorzichtiger over de economische groei.

Neem de GDPNow van de Federal Reserve Bank van Atlanta. Deze thermometer van de economische temperatuur gaat uit van slechts 0,5% groei. Een heel stuk minder dan de 3,2% die economen verwachten. Bovendien lieten de voortschrijdende schattingen van deze GDPNow de afgelopen weken een scherp dalende lijn optekenen. Begin september stond de verwachting nog boven de 5%.

Los van het concrete getal - 0,5% is wel héél voorzichtig - lijkt één en ander aan te geven dat er reële ruimte is voor teleurstelling over de ontwikkeling van de Amerikaanse economie. Voor een reden moeten we wellicht naar de consument kijken.

De Amerikaanse consument zit er gemiddeld genomen financieel warmpjes bij. Want de arbeidsmarkt trekt aan, lonen gaan omhoog en de overheid stuurde de afgelopen maanden een aantal cheques op. Maar hoewel dit de consumptie ondersteunt, is die vooralsnog niet uitbundig.  Dat heeft onder meer te maken met de ontwikkelingen van de coronabesmettingen en tekorten in de aanvoer. Eind deze week verwachten we bestedingscijfers voor september. 

Diensten ondersteunen Europese economie

Ook in de eurozone zijn de economische vooruitzichten met enige onzekerheid omgeven. Opnieuw vermelden we de welbekende disrupties van aanvoerketens van bedrijven als oorzaak. En die onzekerheid is sinds begin september aangewakkerd door oplopende energieprijzen.

Toch zullen ontwrichte productieketens en hogere energieprijzen vooral weerspiegeld worden in de economische prestatie in de resterende maanden van het jaar. In het afgelopen derde kwartaal heeft de dienstensector, denk aan toerisme, de tegenwerkende factoren naar verwachting ruimschoots gecompenseerd.

Weinig nieuws van de ECB

De Europese Centrale Bank heeft donderdag een nieuwe beleidsbijeenkomst. Wij verwachten weinig spectaculair nieuws vanuit Frankfurt. Dat kregen we vorige week al, met het nakende afscheid van Bundesbank-voorzitter Jens Weidmann.

Het is aan de nieuwe Duitse regering om een nieuwe president van de Duitse centrale bank te benoemen. Als die regering van centrum-linkse signatuur is, dan is de kans groot dat het iemand wordt die minder problemen heeft met een ruim monetair beleid dan Weidmann.

Voordat Weidmann vertrekt, mag hij nog wel mee beslissen over de toekomst van de lopende programma’s van de ECB voor de aankoop van obligaties. Maar dat is iets voor de ECB-bijeenkomst in december. Deze week zal Christine Lagarde vooral herhalen dat de huidige hoge inflatiecijfers tijdelijk zijn. Hoewel die tijdelijkheid langer aanhoudt dan verwacht.

De dag na de ECB-persconferentie krijgen we de eerste inschattingen van de inflatie in oktober. Wellicht overbodig om te zeggen dat die zich wederom in de hogere regionen zullen bevinden.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.