Tegenover meer vraag staat een minder en duurder aanbod.

En verder:

• Is verstoring economie tijdelijk of toch structureel in een wereld post-corona?
• Consumentenvertrouwen in Amerika is laag
• Uitkijken naar nieuwe exportcijfers voor China

Duitse cijfers over de industriële productie in augustus illustreren de moeilijkheden waarmee de economie wereldwijd kampt. Zo viel de autoproductie 17,5% terug in een maand tijd. Met ‘dank’ aan het tekort aan componenten zoals chips. Ook de productie van consumentengoederen ondervond de nodige hinder en nam af met -2,6% (maan-op-maand). Deze ontwikkelingen zullen ongetwijfeld doorsijpelen in de productiecijfers voor de gehele eurozone. Die komen er dinsdag aan.

Aanvoerketens blijven nog enkele maanden verstoord. De oorzaken zijn namelijk divers en het is moeilijk om in te schatten hoe lang hun ‘tijdelijkheid’ voortduurt. Of in welke mate ze zelfs structureel blijven doorwerken in het ‘nieuwe normaal’ van post-corona.

Meer vraag, minder en duurder aanbod

Er is niet alleen de snelle heropleving van de economie na de coronacrisis, met sterk toegenomen vraag. Die vraag is ook verschoven: van ‘iets beleven’ zoals reizen of evenementen bezoeken naar ‘iets kopen’. Dat kopen kan snel en eenvoudig online, zo ontdekken steeds meer consumenten. In de eurozone namen de online aankopen in augustus met 9 procent toe tegenover een maand eerder.

Tegenover de toegenomen vraag staan de verstoringen in de productieketen door periodieke coronavirusuitbraken. Vooral in de Aziatische ‘fabriekshallen’ van de wereld.

Verder hebben ondernemers de grootste moeite om werknemers te vinden. Dat hindert het opschroeven van de productie en distributie. Dit speelt met name in de Verenigde Staten, maar óók in Europa. Het tekort aan vrachtwagenchauffeurs in het Verenigd Koninkrijk is hier een illustratie van. Het Britse leger moet tankstations bevoorraden en winkelrekken blijven leeg. Het is afwachten of deze problemen zichzelf oplossen naarmate werkzoekenden en ondernemingen elkaar weer beter weten te vinden.

En alsof de situatie nog niet complex genoeg is, komen er ook nog oplopende energieprijzen bij. Ook hiervoor zijn de redenen divers die variëren van onderhoudswerkzaamheden aan Noorse gasinstallaties tot geopolitieke manoeuvres. Het gevolg zijn een kleiner energie-aanbod en geluiden van teruggeschroefde industriële productie omwille van de hoge gasprijs.

De economische agenda deze week

Federal Reserve kan plannen aanhouden

De toegenomen vraag, verstoorde aanvoerketens, gebrek aan personeel en hogere energieprijzen hebben hun impact op de economische groei en de samenstelling van die groei (producten of diensten). En heeft natuurlijk gevolgen voor de inflatie.

Wij verwachten woensdag nieuwe inflatiecijfers uit de VS. Die zullen in september nauwelijks afwijken van augustus. Zodat ze ook voor de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) geen aanleiding zijn om zijn houding en plannen wat betreft het monetaire beleid te wijzigen.

De Fed gaat er nog steeds uit vanuit, dat de opgelopen inflatie tijdelijks is en uiteindelijk weer terugloopt. Tegelijkertijd echter houden de monetaire beleidsmakers er steeds meer rekening mee dat de opwaartse druk op prijzen langer aanhoudt dan verwacht. Eerder noemde Fed-voorzitter Jerome Powell dit ‘frustrerend’. Wellicht sijpelt deze frustratie door in de notulen van de laatste beleidsbijeenkomst van de Amerikaanse centrale bankiers. Die kunnen we woensdag inkijken.

De Fed prikt naar verwachting in november een startdatum voor de tapering (het terugschalen van de maandelijkse opkoop van obligaties). Ondanks dat het arbeidsmarktrapport van afgelopen vrijdag een gemend beeld gaf. In september kwamen er slechts 194 duizend nieuwe banen bij in plaats van de verwachte 500 duizend. Maar de druk op uurlonen, met opnieuw een verhoging van +0,6% tegenover augustus, verantwoordt enig terugschroeven van het ruime monetaire beleid.

Bovendien werden de eerdere schattingen voor het aantal nieuwe banen in juli en augustus opwaarts herzien. Gemiddeld kwamen er per maand nu meer dan 550 duizend nieuwe banen bij. Dat is in lijn met de doelstelling van de Fed voor een ‘inclusieve arbeidsmarkt’.

Amerikaans consumentenvertrouwen is matig

In Amerika staan deze week niet alleen inflatiecijfers maar ook de detailhandelsverkopen en het consumentenvertrouwen in september op de rol. Dat laatste kreeg in de zomermaanden een flinke knauw door oplopende coronabesmettingen en hogere prijzen (inflatie).

Met de coronabesmettingen gaat het inmiddels iets beter. Zodat het vertrouwen van consumenten in de economie wat – beperkt – kan zijn toegenomen. Misschien dat het politieke theater rond het ophogen van het schuldenplafond van de Amerikaanse overheid en een eventuele shutdown van overheidsdiensten het vertrouwen heeft beïnvloed.  

Democraten en Republikeinen bereikten een compromis over het schuldenplafond. De deadlines voor de begroting en het schuldenplafond zijn uitgesteld tot begin december. Vorige week lichtten we al toe dat we ons niet ál te veel zorgen maken dat het uiteindelijk uit de hand zou loopt en de Amerikaanse overheid in wanbetaling zou gaan.

Chinese beleidsmakers wachten af

Uit China komen deze week cijfers over de internationale handel, kredietverlening en ‘social financing’ in september. Dat laatste is een maatstaf voor de mate waarin er financiering naar Chinese ondernemingen en gezinnen stroomt via diverse kanalen in het financiële systeem. Op zijn beurt geeft dat dan weer een indicatie van de mate waarin beleidsmakers de economie stimuleren. Zoals dat bij de uitbraak van de coronapandemie het geval was.

Chinese beleidsmakers zijn tot nu toe terughoudend geweest in het opzetten van nieuwe steun voor de economie. Ondanks de vertraging van de groei van de Chinese economie, energietekorten en vragen over de belangrijke vastgoedsector (zie de crisis bij vastgoedontwikkelaar Evergrande).

Wellicht speelt hier mee dat de export het degelijk bleef doen. Het is uitkijken naar of de nieuwe cijfers dat beeld bevestigen. Mocht de internationale handel momentum verliezen, dan vergroot het de kans dat Beijing de komende maanden actiever ingrijpt om een al te forse groeivertraging te voorkomen.

Beweeglijke koersen

Aandelenmarkten hebben een volatiele week achter de rug. De weigering van de olieproducerende landen OPEC om sneller dan afgesproken de olie productie op te schroeven en exploderende gasprijzen voedden de vrees voor inflatie. Een vrees voor stagflatie zelfs met een lage economische groei gekoppeld aan hoge inflatie.

Toen de gasprijs weer terugviel - zouden veel speculanten hun broek hebben gescheurd? - en de Amerikaanse politiek in rustiger vaarwater over de overheidsbegroting kwam, veerden aandelen op. Voor de komende weken beginnen we stilaan uit te kijken naar de bedrijfsresultaten in het derde kwartaal. Die nieuwstrein komt langzaam op gang.

Op de Europese en Amerikaanse obligatiemarkten kroop de langetermijnrente verder omhoog. Maar van stress is nog steeds weinig sprake. Risico-opslagen voor obligaties uit zwakkere eurolanden blijven zich gedeisd houden, net als die voor bedrijfsobligaties.       

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.