Europese centrale bank houdt mogelijkheid open dat hogere inflatie uiteindelijk hardnekkiger kan zijn.

En verder:

• Zorgen over hoge Amerikaanse inflatie temperen niet
• Lage aantal coronagevaccineerden in VS heeft gevolgen voor economie
• China moet laveren tussen hogere schuld en groei economie

De Europese Centrale Bank (ECB) besloot vorige week om in het vierde kwartaal de aankoopvolumes van obligaties onder het PEPP (Pandemic Emergency Purchase Programme) lichtjes terug te brengen. Zoals verwacht, zie ook ons artikel ECB verkleint opkoop obligaties iets, monetair beleid blijft zeer ruim. Voor het overige bracht bankpresident Christine Lagarde een optimistische boodschap. De economie van de eurozone blijft op het pad van herstel.

Lagarde benadrukte tegelijkertijd dat in de eurozone nog steeds twee miljoen mensen minder mensen dan voor de coronacrisis. Ook stipte ze de disrupties in aanvoerketens aan. Die zetten een rem op de economie. Neem bijvoorbeeld de Duitse auto-industrie dat met een tekort aan chips kampt en daardoor minder auto’s kan leveren.

Andere toon over inflatie

Het meest opvallend bij de ECB was de subtiel aangepaste ‘tone of voice’ bij the thema inflatie. Net als de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) wijst de ECB naar tijdelijke factoren die het huidige oplopende prijsniveau verklaren. Toch was er in de toelichting opvallend aandacht voor de mogelijkheid dat die inflatie uiteindelijk hardnekkiger kan zijn. Dat is nieuw.

In lijn met het idee dat de hogere inflatie weleens minder tijdelijk kan zijn pasten de centraalbankiers hun inflatieverwachtingen aan. Voor 2022 en 2023 gaan de voorspellingen naar 1,7 en 1,5 procent en dat zijn beide opwaartse herzieningen. Hoewel dit geen onmiddellijke consequenties heeft voor het monetaire beleid, lijk de ECB minder zeker van zijn stuk als hij de huidige hogere inflatie afdoet als tijdelijk.

De komende maanden zal het niettemin relatief rustig blijven vanuit Frankfurt. De eerstkomende belangrijke afspraak is de beleidsvergadering in december. Dan valt een beslissing over hoe het verder moet met de verschillende aankoopprogramma’s voor obligaties. Dat wordt een boeiende discussie over hoe lang en hoe veel. Helemaal als tegen die tijd de inflatievooruitzichten nog een keertje opwaarts worden aangepast worden en wel héél dicht bij de doelstelling van 2 procent komen.

Maar zover zijn we nog niet en laten we niet vooruitlopen op de zaken. Op dit moment is de conclusie dat de ECB geen haast heeft met de afbouw of aanpassing van de aankoopprogramma’s. Waar obligatiemarkten toch enigszins opgelucht op reageerden.

De economische agenda deze week

Amerikaanse inflatie blijft hoog

Beleggers hebben deze week vooral oog voor nieuwe Amerikaanse inflatiecijfers. Wij verwachten niet dat die cijfers de zorgen over de hogere inflatie zullen temperen. Ook in augustus bleef de inflatie naar ons idee hoog. Al was het maar omdat in vergelijking met een jaar geleden de olieprijs inmiddels bijna het dubbele bedraagt. Uit de kwartaalresultaten en commentaren van ondernemingen bleek bovendien dat ze weinig of geen moeite hebben om de hogere inputprijzen door te rekenen. Dat mooi is voor hun winstmarges, maar het ook het tempo in de inflatie.

Coronavaccinaties waren, zijn en blijven de sleutel

De Verenigde Staten gaan door een nieuwe coronabesmettingsgolf. Het aantal dagelijkse besmettingen is terug op het niveau van februari en het aantal dodelijke slachtoffers op dat van maart. Slechts 53 procent van de Amerikanen is volledig gevaccineerd. Ter vergelijking: in Nederland is dat 63 procent en in België 71.

Het nieuwe, hoge aantal coronabesmettingen in de VS werpt vragen op over de Amerikaanse economie. Zelfs zonder nieuwe restricties vanuit de overheid dreigt de consument zich spontaan weer wat terughoudender op te stellen. Dat zien we bij zijn mobiliteit (reisbewegingen) en bij zijn uitgaven (consumentenbestedingen).

Amerikaanse economie trekt economische kar

In augustus viel de index voor het consumentenvertrouwen van de University of Michigan terug tot het niveau van vlak na het uitbreken van de coronacrisis. Consumenten maakten zich naast Covid-19 eveneens zorgen over inflatie. Nu is het verband tussen consumentenvertrouwen en de uiteindelijke consumentenbestedingen niet zo eenduidig. Toch is het deze week uitkijken naar de nieuwe vertrouwenscijfers en de detailhandelsverkopen.

Er zijn weinig redenen om een noemenswaardige verandering in het matige consumentenvertrouwen te verwachten. De VS tonen pijnlijk aan, dat de vaccinatiegraad zowel de belangrijkste medische als economische parameter blijft. Het is wachten op een nieuwe verbetering van de coronasituatie voordat de economie weer meer vaart kan krijgen vanuit de consument.

Voorlopig de industrie de economische kar blijven trekken in de VS. Daarvan krijgen we woensdag nieuwe data over de industriële productie in augustus. Ondanks de moeilijkheden in de aanvoerketens gaan we uit van een plus tegenover juli.

Evergrande illustreert Chinese vraagstukken

Voor China krijgen we de detailhandelsverkopen en industriële productie in augustus. De afgelopen weken stipten we al regelmatig aan dat het momentum van de Chinese economie afneemt. Dat werd recent nog een keer geïllustreerd door de krediet- en geldgroei die onder verwachting bleven.

Als deze negatieve trend voor de economie blijft aanhouden, dan is het de vraag of Chinese beleidsmakers nieuwe ondersteunende maatregelen gaan nemen? Ze moeten hierbij een afweging maken tussen de groei van de schulden in de hand houden (of zelfs schulden terugbrengen) en voldoende vaart in de economie houden.

Dat de afweging tussen schuld en economische groei relevant is, wordt geïllustreerd door het ‘dossier Evergrande’. De Chinese Evergande Real Estate Group is één van de grootste private vastgoedontwikkelaars ter wereld.  

Evergrande dreigt te bezwijken onder de 300 miljard USD aan schulden op zijn balans. Aangescherpte regelgeving vanuit Peking heeft de situatie er niet beter op gemaakt. Het verscherpte de financiële problemen omdat het de herfinanciering van aflopende schulden bemoeilijkte.

Als Evergrande omvalt, met eventuele besmetting naar de bredere Chinese vastgoedsector, dan dreigt dat een klap toe te brengen aan zowel de Chinese economie als aan het financiële systeem.

Het is het een concrete uiting van de economische problemen waar de Chinese beleidsmakers mee kampen: een grote afhankelijkheid van de bouwsector, hoge schulden en de remmende impact op de groei en het financieel-economische weefsel bij het proberen afbouwen van die schulden. Het laveren tussen deze drie factoren blijft nog geruime tijd een delicate evenwichtsoefening.
Lees over China ook ons artikel Live getuige van nieuwe vormgeving Chinese economie.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.