Er is geen reden om de PEPP-maatregel te verlengen en terugschalen is nog geen stopzetten.

En verder:

• Aantal nieuwe banen in VS valt tegen
• Opmerkelijke uitspraak Amerikaanse minister van Financiën Yellen over rente
• Beleggers kijken uit naar ontwikkeling inflatie in VS

Amerika kreeg er in mei 559 duizend nieuwe banen bij. Dat meldde het arbeidsmarktrapport vorige week vrijdag. Het aantal viel tegen, want economen hadden 675 duizend nieuwe banen begroot. De banenaanwas deed zich vooral voor in de zwaar door de coronacrisis getroffen dienstensectoren.

Het aantal nieuwe banen in mei is al een eind boven de 278 duizend banen in april. Maar het blijft tegelijkertijd – verbazend – laag. Tenminste, gegeven de combinatie van het diepe dal waar de Amerikaanse economie uit moet komen en de nog steeds 7,6 miljoen additionele werklozen tegenover begin 2020.

Het probleem zit niet bij het vacature-aanbod, dat bevindt zich op een recordstand. De knoop zit vooral bij het aanbod van arbeid. Wellicht door de aarzeling die veel Amerikanen nog voelen om weer onbezorgd de arbeidsmarkt op te gaan. Er gelden praktische redenen zoals het nog steeds (gedeeltelijk) gesloten zijn van scholen of simpelweg omdat de financiële prikkel voorlopig ontbreekt door de verhoogde werkloosheidsuitkeringen. Dat laatste stelt de noodzaak om weer te moeten werken uit.

Verstorende factoren

Ik stipte vorige week in deze rubriek al aan niet te verwachten dat het arbeidsmarktrapport al vrij zou zijn van ‘verstorende factoren’ zoals hogere werkloosheidsuitkeringen. Dat zal in de loop van de komende maanden moeten gebeuren.

Mocht dat onverhoopt niet zo zijn en blijft het arbeidsaanbod aarzelend, dan is dat geen goed nieuws zijn voor de inflatieverwachtingen. Aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt kan leiden tot een opwaartse loon- en prijsspiraal. Werkgevers moeten hogere lonen aanbieden om werknemers te trekken. Als ze de gestegen loonkosten per product doorberekenen in de prijzen van hun producten dan leiden de aldus ontstane hogere prijzen op hun beurt weer tot hogere looneisen.

In mei was het gemiddelde Amerikaanse uurloon 0,5% hoger dan in april, terwijl 0,2% was verwacht. Dat is best stevig. Zeker als je bedenkt dat de nieuwe banen zich vooral in de lagere inkomenssegmenten van de arbeidsmarkt bevinden. Hierdoor verwacht je eerder dat het gemiddelde uurloon wat naar beneden wordt getrokken.

Janet Yellen als bad cop?

De financiële markten onthielden vorige week vooral de gematigde creatie van nieuwe banen. Vanuit het arbeidsmarktrapport komt er alvast geen druk op de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) om de monetaire duimschroeven aan te draaien. De Amerikaanse tienjaarsrente dook weer onder de 1,60% en de aandelenmarkten maakten een sprongetje. Ze werden aangevoerd door de rentegevoelige technologiebeurs Nasdaq.

Janet Yellen, minister van Financiën en voormalig Fed-voorzitter, stelde in een interview dat de rente best wat omhoog mag. Dat zou goed zijn voor de economische samenleving. Het afgelopen decennium zijn de rente en inflatie te laag geweest, dus graag terug naar normaal. Door deze opmerking tikte de rente weer wat hoger.

Het blijft opmerkelijk dat Yellen opnieuw een dergelijke uitspraak over de rente doet in haar huidige rol als politicus. De volgende beleidsvergadering van de Fed  is op 16 juni gepland. Speelt Yellen weer de rol van ‘bad cop’? 

En verder op de economische agenda

Inflatie en inflatieverwachtingen

De economische agenda deze week is interessant. Te beginnen met de Amerikaanse inflatie in mei (publicatie vrijdag).

Vorige maand schrokken beleggers even van de inflatie. Die was in april 4,2% hoger tegenover dezelfde maand in 2020. De kern-inflatie (inflatie zonder prijzen van voeding en energie) bedroeg 3%. Beide getallen waren even olie op het vuur van het inflatiedebat.

Toch herinneren we graag aan de nuancering die daarbij hoorde. Hand in hand met de geleidelijke heropening van de economie normaliseren prijzen in zwaar getroffen sectoren. Denk aan toerisme of horeca. Halen we die tijdelijke effecten eruit, dan was de kern-inflatie ongeveer 2% en dat levert al een veel gematigder beeld op.

Aan de andere kant blijven de inkoopmanagersindices (ISM, Markit PMI) fors opwaartse prijsdruk signaleren. Terwijl de media ons overspoelen met verhalen over tekorten aan allerlei producten, in allerlei sectoren. Niet enkel in de VS, maar wereldwijd.

Afwachten of die druk afneemt naarmate de disrupties in productie- en aanvoerketens onder controle komen, of naarmate de consument zijn uitgaven weer richting  diensten verlegt. Afwachten ook in welke mate en hoe snel die consument zijn opgebouwde spaarreserves überhaupt zal uitgeven. Hoe meer dat gebeurt, hoe hoger het prijspeil kan oplopen. Tijdelijk althans.

Uiteindelijk zijn het twee factoren die doorslaggevend zullen zijn: de inflatieverwachtingen (die kunnen leiden tot een soort self-fulfilling prophecy) en de al dan niet oververhitting van de arbeidsmarkt.

Over die laatste hebben we het al gehad voor de VS. Wat de inflatie betreft: die gingen de afgelopen maanden alvast omhoog in het hoofd van Joe Sixpack, de Amerikaanse consument. Komende vrijdag verwachten we hier een update over in het kader van het consumentenvertrouwen zoals de University of Michigan dat optekent.

ECB beslist over tempo PEPP

In de eurozone staat de beleidsvergadering van de Europese Centrale Bank (ECB) centraal (donderdag). Met als belangrijkste agendapunt het aankoopvolume van PEPP in het derde kwartaal. PEPP is het pandemic emergency purchase programme, een opkoop van obligaties om geld in de economie te pompen en dat werd opgestart bij de uitbraak van de coronacrisis.

Toen in de periode februari-maart de langetermijnrentes in de eurozone opliepen, in het zog van de Amerikaanse obligatiemarkt, stak de ECB een tandje bij. Ze verhoogde haar interventies om de rentestijging niet uit de hand te laten lopen. Temeer omdat die opwaartse beweging nog wat meer uitgesproken was in een land als Italië. De centrale bankiers in Frankfurt streven naar ‘gunstige financieringsvoorwaarden’. Hierbij is het renteverschil tussen sterke en zwakkere eurolanden een relevante parameter.

Tegelijkertijd zijn er natuurlijk altijd de traditionele discussies tussen de sterkere en zwakkere eurolanden. Waarbij door de bank genomen (pun intended) noordelijk Europa minder enthousiast is over ruime monetaire maatregelen dan de zuidelijke regio. Wellicht een reden waarom de opgetrokken PEPP-volumes slechts voor één kwartaal golden en nu dus heroverwogen moeten worden.

Er lijkt geen reden om de PEPP-maatregel te verlengen. Zo luwde de opwaartse druk op de renteverschillen. En ja, de obligatierentes in de eurozone zijn opgelopen, maar dat is gerechtvaardigd bij de verbeterde economische vooruitzichten. Bovendien staat enig terugschalen van de aankoopvolumes niet gelijk met een volledige stopzetting. PEPP loopt nog tot zeker maart 2022. Met daarnaast nog steeds het normale aankoopprogramma (APP), dat gewoon doorloopt naar rato van 20 miljard euro per maand.

Het is het uitkijken naar hoe financiële markten reageren, mocht de ECB inderdaad besluiten de PEPP af te bouwen. In het beste geval is dat onverschillig. Maar de kans op enige turbulentie is reëel met hogere renteniveaus en enige tussentijdse volatiliteit op aandelenbeurzen. De zomerperiode is beslist geen komkommertijd voor beleggers.   

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.