Amerikaanse overheid investeert miljarden in transport, duurzame energie en digitale infrastructuur.

En verder:

• Hogere belasting voor bedrijven en rijke Amerikanen is heikel punt
• Financiële markten vrezen geen oververhitting Amerikaanse economie
• Positief economisch sentiment in Europa

Het American Jobs Plan van president Biden was de afgelopen dagen de grote blikvanger van economen en beleggers. Het plan behelst investeringen van de overheid in de Amerikaanse economie en samenleving van $ 2,25 triljoen in de komende acht jaar. Zwaartepunten in het plan zijn infrastructuur en verduurzaming. Bijna twee derde van het geld gaat naar transport, duurzame energie en digitale infrastructuur.

De term ‘infrastructuur’ krijgt in het Jobs Plan een ruime interpretatie. Een vijfde ($ 480 miljard) van het plan bevat subsidies voor de industrie, met een accent op de ontwikkeling en productie van halfgeleiders. Hiermee heeft het plan ook een duidelijke geopolitieke invalshoek. Biden wil het technologisch wereldleiderschap van de Verenigde Staten en cruciale aanvoerketens voor chips zekerstellen, en minder afhankelijk zijn van China. Verder is er nog $ 400 miljard bestemd voor ouderenzorg.

Voor de financiering van zijn plan rekent Biden op hogere belastingen voor ondernemingen en hoge inkomens. Die verhoging wordt uitgesmeerd over vijftien jaar.

Weerstand bij Republikeinen

En of het Jobs Plan nog niet genoeg is heeft Het Witte Huis nog een tweede plan in de maak voor Social Infrastructure. Dat is meer dan $ 1.000 miljard groot en bevat uitgaven voor gezondheids- en kinderzorg en onderwijs. Het wordt gefinancierd door belastingenverhogingen voor rijkere Amerikanen.

Dat Biden zijn plannen financiert met hogere belastingen stuit op zware weerstand bij de Republikeinen. Het zal de komende tijd de nodige onderhandelingen vergen om goedkeuring van het Congres te krijgen.

Opbouwen van economische conditie

De financiële markten vreesden de afgelopen maanden dat de Amerikaanse economie met de stimuleringsplannen van de overheid op oververhitting zou afstevenen. Verwachtingen voor de inflatie en langetermijnrente gingen omhoog.

Het nieuwe plan van Biden lijkt deze vrees voorlopig niet verder aan te wakkeren. De Amerikaanse tienjaarsrente bleef de afgelopen week per saldo onveranderd en inflatieverwachtingen bewogen nauwelijks. Wellicht omdat het plan een langetermijnkarakter heeft in tegenstelling tot de acute economische steun om de coronacrisis het hoofd te bieden. Het Jobs Plan gaat over het structureel versterken van het economische weefsel. Over het opbouwen van economische conditie en dat proces verloopt geleidelijk.

Ook de Amerikaanse aandelenmarkt legde de dreigende hogere belasting voor bedrijven voorlopig naast zich neer. Zelfs technologieaandelen reageerden niet, terwijl ze hard kunnen worden getroffen. De verhoging van belasting op buitenlandse winsten van grofweg 13% naar 21% is een pijnpunt.

Markten positief gestemd

Geholpen door de nuchtere reactie van obligatiemarkten konden aandelenmarkten vorige week hoger afsluiten. Indices als de MSCI World en S&P500 bereikten zelfs een historisch record. Maandag gingen de aandelenmarkten op de goede verder en werden geholpen door het positieve rapport over de Amerikaanse arbeidsmarkt in maart: er kwamen 961.000 nieuwe banen bij tegenover 647.000 verwacht. Door de coronacrisis zwaar getroffen sectoren als horeca en recreatie lieten tekenen van opleving zien.

In Europa legden aandelenmarkten de alsmaar verdere aanscherping van de lockdowns en het matige verloop van het vaccinatieprogramma naast zich neer. De uiteindelijke, maar voorlopig nog uitgestelde, heropening van de economie blijft het sentiment ondersteunen.

Naast het zicht op heropening van de samenleving en economie blijven de cijfers voor de Europese economie voldoende op peil. De Europese economische sentimentsbarometer ESI-index klom in maart tot boven de 100 punten. Dat was veel sterker dan voorzien. Het positieve sentiment kwam door een groter vertrouwen bij fabrikanten, consumenten en aanbieders van diensten. De financiële hulp van overheden en centrale banken beschermen de Europese economie voorlopig voldoende tegen de impact van de lockdowns, zo blijkt uit de cijfers.  

Amerikaanse dienstensector stoomt naar heropening

Ondernemers in de Amerikaanse dienstensector zijn ook goed gestemd. Maandag klopte de ISM Non-Manufacturing, een index die het sentiment bij ondernemers in de dienstensector peilt, de verwachtingen met 63,7 tegenover 59,0. Met dank aan de voortvarende vaccinatiecampagne, geleidelijk lossere lockdowns en de cheques voor gezinnen uit het recente steunpakket van 1,9 triljoen dollar.

Verder viel op dat de sub-index die de prijsdruk meet zijn opmars voortzet. Sectoren die heropenen en kunnen terugkeren naar normale(re) prijzen zullen de komende maanden blijven bijdragen aan de hogere inflatie. Over de structurele aard van die prijsdruk zijn de meningen onder economen verdeeld.

Heeft sussende Powell brede steun?

De Amerikaanse centrale bank Federal Reserve blijft ontspannen bij de hogere inflatie. Voorzitter Jerome Powell en zijn collega’s gaan uit van slechts een tijdelijke versnelling van de inflatie. Tegen het eind van 2021 rekenen ze op een tijdelijk verhoogd niveau van 2,5% dat vervolgens in 2022 en 2023 terugzakt tot 2,0% op jaarbasis. En dat is het geprefereerde inflatiedoel op de langere termijn.

Toch waren er op de laatste beleidsvergadering een aantal Fed-bestuurders die hun verwachting voor een eerste renteverhoging naar voren haalden. Naar 2023. De meerderheid van de bestuurders bleef echter op de lijn van “niet vóór 2024”.

Donderdag verwachten wij de notulen van de rentediscussie bij de Fed. Daarmee krijgen we een gevoel over de - al dan niet - verhitheid van het debat. Tot nu toe kon Powell de gemoederen steeds bedaren. De notulen kunnen een idee geven over hoe breed en stevig zijn sussende woorden worden gedragen door alle monetaire beleidsmakers.

Economen rekenen op lichte rentestijging

Voor financiële markten is inzicht in de discussie over wanneer de rente te verhogen relevant. De vrees dat de aantrekkende economische groei sneller dan verwacht een renteverhoging noodzakelijk maakt, zorgde al regelmatig voor nervositeit op zowel obligatie- als aandelenmarkten.

Wij merken op, dat steeds meer economen rekenen op een verdere (lichte) stijging van de Amerikaanse tienjaarsrente richting de 2%. Dat gegeven wordt inmiddels ingecalculeerd in de modellen en wordt vergezeld door een stevig hogere economische groei. De opvatting is, dat de economie de hogere rente moet kunnen absorberen.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.