En verder:

• Spaarrekeningen in de VS, Europa en China zijn goed gevuld
• Discussie of Amerikaanse economie niet te veel wordt gesteund
• Het economisch sentiment in Europa zal niet verbeteren

De laatste weken valt regelmatig de term ‘roaring twenties’, met een verwijzing naar de periode van economische uitbundigheid na de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) en de Spaanse griep (1918-1919). Deze griepgolf maakte wereldwijd veel meer dodelijke slachtoffers dan de afgrijselijke oorlog. De mensen gingen los in de jaren twintig van de vorige eeuw na een zwarte periode van oorlog en pandemie.

Veel economen verwachten nu, voor de jaren twintig van de eenentwintigste eeuw, een zelfde scenario van economische opleving na de crisis van de Covid-19-pandemie. Als de lockdowns geleidelijk afnemen en uiteindelijk ook de huidige pandemie achter ons ligt, dan pakken we ons oude leven weer snel op met bijbehorende gebruiken. Dan kunnen we er weer op uit en uitgeven.

Consument klaar om te spenderen

De Amerikaanse consument lijkt klaar voor nieuwe uitbundigheid. Een opvallend economisch cijfer was dat van de Amerikaanse detailhandelsverkopen. Die namen in januari met 5,3% toe tegenover december voirg jaar. Dat was fors meer dan de 1,1% die economen hadden verwacht. 

De extra spaartegoeden die Amerikanen in de afgelopen maanden hebben opgebouwd (inmiddels 7% van het Amerikaanse bruto binnenlands product) en een aantrekkende arbeidsmarkt kunnen die consumptie financieren.

Ook de ruimhartige steun van de Amerikaanse overheid draagt eraan bij dat Amerikanen kunnen spenderen. Consumenten besteedden in januari gul de cheque van USD 600 uit het steunpakket van eind vorig jaar. Eind deze week stemt het Huis van Afgevaardigden over een extra steunpakket van USD 1.900 miljard (9% van het BBP). Als de Senaat er daarna ook mee instemt dan kan dit geld in de loop van maart beginnen te circuleren.

Daarnaast licht president Biden in zijn State of the Union op 23 februari wellicht zijn plannen voor overheidsinvesteringen in infrastructuur en de energietransitie toe. Dat geeft nieuwe injecties voor de Amerikaanse economie, hoewel die meer gespreid in de tijd zijn en vooral op de langere termijn uitwerken.

Maar niet alleen de Amerikaanse consument heeft zijn spaarrekening gespekt, ook burgers in Europa, Japan en China hebben tijdens de coronapandemie veel meer financiële reserves opgebouwd. Ook zij staan in de startblokken om meer te spenderen. De Chinese detailhandelsverkopen nemen in 2021 naar verwachting van economen met 9,5% toe, terwijl ze in 2020 nog een daling van 3,9% op jaarbasis lieten zien.

Voorproefje op wantrouwende markten?

Naast de detailhandelsverkopen in januari viel de reactie van financiële markten op. In een eerste instantie was die negatief en vielen aandelen terug. De vrees dat al te voortvarende economische groei leidt tot oplopende inflatie en rente speelde beleggers parten.

De Amerikaanse rente staat met 1,37% nog steeds op een absoluut laag niveau. Dat is een tarief dat economisch behapbaar is. Maar een (te) snelle stijging kan wat tijdelijke onrust op de financiële markten brengen.

Ik stipte de afgelopen weken al regelmatig aan dat een snel oplopende rente inderdaad een risicofactor is om in de gaten te houden. De discussie of de nieuwe economische steun van de regering Biden te veel is, woedt volop.

De discussie over te veel steun voor de Amerikaanse economie wordt ook ingegeven de Amerikaande centrale bank Federal Reserve (Fed) die niet van plan lijkt om de modus van de monetaire verruiming snel te verlaten. Iets wat Jerome Powell dinsdag naar verwachting nogmaals bevestigt in zijn traditionele getuigenis voor het Congres.

Misschien zijn de toenemende consumptie en de lauwe reactie van financiële markten een voorproefje voor de komende maanden. Een economie die fors opleeft maar met markten die daar af en toe wantrouwig op reageren.

En verder op de macro-economische agenda

De VS blijft investeren

De macro-economische agenda deze week blijft in de sfeer van de Amerikaanse consument met het persoonlijke inkomen en de bestedingen in januari. Ook hier zullen we het effect van de ruime economische steun merken.

Bij de orders voor duurzame goederen (donderdag) in januari is het uitkijken naar de kapitaalgoederen. Die geven immers een indicatie van de investeringsbereidheid bij Amerikaanse ondernemers.

Ondanks de moeilijke economische omstandigheden is de investeringsbereidheid bij Amerikaanse bedrijven de laatste maanden best goed gebleven. Dat is niet alleen een pluspunt voor de groeivooruitzichten, het verkleint ook de kans dat de inflatie uit de hand loopt. Investeringen onderhouden immers de productiecapaciteit of breiden die uit, zodat het aanbod minder snel in de knel komt bij een toenemende vraag.

De capaciteitsbezetting bij de Amerikaanse fabrieken is momenteel 74,6%. Dat is maar net onder het niveau van 75,2% vóór de coronapandemie. Bovendien zijn de voorraden relatief laag. Bijkomende productiecapaciteit lijkt dus geen overbodige luxe als we (inderdaad) afsteven op een consumptie-explosie in de tweede helft van het jaar.

Weinig momentum in Europa

In Europa komt maandag de Duitse IFO Business Climate Index, een indicator voor economische activiteit in Duitsland. Donderdag publiceert de Europese Commissie zijn Economic Sentiment Indicator (ESI-index).

Wij verwachten weinig verandering in het huidige beeld. Verlengde restricties om de coronapandemie te beteugelen en een trage uitrol van de vaccins in vergelijking met de VS wegen vooralsnog op het Europese gemoed, vooral in de dienstensector. De industrie doet het beter want geholpen door exporten naar elders in de wereld.

Vaccins slaan aan in Israël

Wat betreft het succes van de coronavaccins blijven wij met belangstelling naar Israël kijken. Werpt de snelle en massale vaccinatiecampagne van het land al vruchten af? Dat geeft een idee van hoe het de rest van de wereld kan vergaan als er meer prikken zijn gezet?

De signalen zijn hoopvol. Bij de 60-plussers, die het eerst aan de beurt kwamen, daalde het aantal besmettingen sinds de piek met 65%. Bij andere leeftijdsgroepen was dat slechts 35%: een duidelijk effect van de vaccinaties.

Het scenario van een fors toenemend economisch momentum in de tweede jaarhelft mag blijven staan. Hoewel de afbouw van lockdowns slechts geleidelijk zal gebeuren. Nieuwe virusvarianten kunnen de vaccins voor een stuk omzeilen en dat maakt dat de versoepeling van de restricties voorzichtig gaat.

Ook weten niet of gevaccineerden het coronavirus alsnog kunnen doorgeven of niet. Het is een enorme nieuwe opsteker als dat niet het geval blijkt te zijn. Afbouw van maatregelen kunnen dan versnellen. De eerste signalen hieromtrent zijn hoopvol, maar het duurt misschien nog maanden voordat wetenschappers definitief uitsluitsel hebben.