Oplopende Britse staatsschuld in perspectief

• De brexit en coronapandemie zijn grote uitdagingen voor het Verenigd Koninkrijk
• Schuldquote stijgt sterker dan in de eurozone
• Ook bij hogere schuld voldeed het VK aan haar verplichtingen  

Het Verenigd Koninkrijk is momenteel niet te benijden. Het land kampt niet alleen met de grote uitdagingen van de coronapandemie en de naderende brexit, het is deels geïsoleerd van de rest van de wereld vanwege de besmettelijkere coronavariant.

 

Duidelijk is dat in deze crisis de Britse overheidsuitgaven aanzienlijk groter zijn dan de inkomsten. In oktober van dit jaar verwachtte het IMF al dat het Britse begrotingstekort zou oplopen tot 16,5% in 2020. En gezien de recente ontwikkelingen lijkt het waarschijnlijk dat dit percentage nog hoger uitkomt. Alleen voor de ontwikkelde economieën van de VS (-18,7%) en Canada (-19,9%) veronderstelde het IMF een hoger tekort. Het gemiddelde tekort dat het IMF in oktober inschatte voor de eurozonelanden in 2020 lag op 10,1%.

 

Een begrotingstekort moet natuurlijk gefinancierd worden. Dit doet een land door extra geld te lenen op de obligatiemarkt. De schuldquote van een land, die de verhouding tussen de overheidsschuld en de omvang van de economie (Bruto Binnenlands Product) weergeeft, stijgt dan ook. De schuldquote van het Verenigd Koninkrijk was eind 2019 met 85% ongeveer gelijk aan dat van de eurozone (84%). Maar door het hoge begrotingstekort zal dit volgens het IMF in het VK stijgen richting 110% (in eurozone naar 101%).

 

Het IMF verwacht dat de Britse schuldquote nog jaren doorstijgt, tot circa 120% in 2025. Dit is ruimschoots boven de 90%, het niveau waarvan economen doorgaans zeggen dat de schuldpositie de economische groei afremt. Hierdoor kan een land in een negatieve spiraal belanden, waardoor het risico op wanbetaling toeneemt.

 

Bron: UK publicspending

 

Kijken we in bovenstaande grafiek naar de Britse schuldquote over ruim 300 jaar, dan zien we dat het nu voorspelde niveau zeker niet uitzonderlijk is. Begin van de 19e eeuw was de schuldquote al heel hoog en net na de Tweede Wereldoorlog noteerde deze zelfs 250%. Volgens het IMF ligt de verwachte schuldquote voor alle ontwikkelde landen in de wereld in 2021 gemiddeld genomen op ongeveer hetzelfde niveau als net na WOII (circa 120%). De Britse schuldquote ligt volgend jaar naar verwachting net onder dit gemiddelde. Dit is hoog, maar niet onoverkomelijk en nog altijd aanzienlijk lager dan na WOII.

Ondanks de periodes van omvangrijke schulden, slaagde de Britse overheid erin aan haar rente- en aflossingsverplichtingen te voldoen. Dit was te danken aan het feit dat een groot deel van de obligaties in Britse handen was en de politieke wil om de verplichtingen na te komen groot. Bovendien was er sprake van een uitzonderlijke situatie. Het hoge schuldniveau na WOII was niet van structurele aard en bovendien groeide de Britse economie. Als het begrotingstekort onder controle is en de economie groeit sterker dan de rentelasten dan neemt de schuldquote af.

Er zijn financiële gelijkenissen met de huidige periode en die rondom WOII. Het tekort is uitzonderlijk en het gevolg van een onverwachte crisissituatie. Veel obligaties zijn in Britse handen. Zeker omdat de centrale bank hiervan inmiddels al een groot deel in bezit heeft. Verder is het besef bij de Bank of England groot (net als bij andere centrale banken) dat ze de rentes zeer laag moet laten om de schuldenlast betaalbaar te houden. Ondanks de problemen van het Verenigd Koninkrijk en de oplopende schuldquote is het risico op wanbetaling naar onze mening dan ook nog altijd zeer gering.

 

Lees ook ons eerdere artikel Het grote geldcreatie-experiment.

Ellen Engelhart is specialist obligaties.