Gemuteerd coronavirus zaait verwarring, maar vaccins bieden hoop en zijn meer dan groene scheut.

En verder:

• Federal Reserve hanteert open einde voor zijn monetaire steun
• Consumentenvertrouwen in Europa brokkelt af
• Op de brexitonderhandelingen is geen peil te trekken

“Om het economische jaar met een optimistische noot te eindigen: er duiken de laatste dagen best wat ‘groene scheuten’ op.” Met deze woorden begon ik precies een jaar geleden mijn laatste wekelijkse vooruitblik van 2019. Niet vermoedend van wat er in 2020 op ons af zou komen.

Met enige goede wil kan ik deze woorden echter nu weer gebruiken. Waarbij de coronavaccins natuurlijk meer zijn dan één scheut. Een succesvol vaccinatieprogramma is meteen een weelderige plant. Volgende week beginnen Europese landen met toedienen van het vaccin van Pfizer/BioNTech. Daarna moeten de vaccins van Moderna en AstraZeneca volgen. In de eerste weken van het nieuwe jaar is het uitkijken naar de testresultaten van Johnson & Johnson.

Bij het vaccin van Johnson & Johnson volstaat één dosis en het kan op koelkasttemperatuur worden bewaard, wat bij de andere vaccins niet het geval is. Het zijn twee kenmerken die de snelheid van uitrol van het vaccinatieprogramma fors bevorderen. Johnson & Johnson vertrouwt erop om in 2021 één miljard dosis te kunnen produceren.

Gemuteerd virus zaait onrust

De economie moet de periode tussen nu en het voorjaar, waarin grote groepen mensen zijn gevaccineerd tegen corona, overbruggen. De winter dreigt niet alleen medisch en sociaal hard te worden.

In reactie op – opnieuw – stijgende besmettingscurves en gemuteerde varianten van het Covid-19-virus regent het in Europa aangescherpte maatregelen. Het spreekt voor zich dat de ‘Verenigd Koninkrijk-variant’, die dit weekend prominent in het nieuws kwam, geen goed nieuws is. Dat is terug te zien in de economische cijfers van december en de eerste maanden van 2021.

Het gemuteerde virus zaait opnieuw onzekerheid. Slaat het over van het Verenigd Koninkrijk naar het continent? En leidt dat vervolgens tot meer en bredere lockdowns? Het is vooralsnog een kleine terugslag van de gerezen positiviteit na de berichten over coronavaccins. Beleggers reageerden dan ook negatief.

Belangrijk wordt nu de bevestiging dat de nieuwe virusvariant, ondanks zijn grotere besmettelijkheid, niet zieker maakt of resistent is tegen de huidige vaccins. Op dit moment zijn dat niet de geluiden van virologen.

Steun voor Amerikaanse burgers en bedrijven

In de Verenigde Staten gaven de tegenvallende detailhandelsverkopen in november van -1,1% (maand op maand) en het stijgende aantal nieuwe wekelijkse aanvragen voor werkloosheidssteun (885.000 tegenover 800.000 verwacht) de afgelopen dagen een voorproefje van een gure economische winter.

Het ‘positieve’ aan de tegenvallende cijfers over de detailhandelsverkopen en werkgelegenheid is dat het Democraten en Republikeinen onder druk zet om een akkoord te sluiten over een nieuw steunpakket.

De nieuwe steun aan Amerikaanse burgers en bedrijven zou op ongeveer 900 miljard dollar uitkomen: minder dan de $ 2.300 miljard waar de Democraten op aanstuurden in aanloop naar de presidentsverkiezingen, maar meer dan de $ 500 miljard waartoe de Republikeinen zich wilden beperken. En met 4% van het bruto binnenlands product is het toch aanzienlijk.

Volgens ingewijden ontvangen de meeste Amerikanen een eenmalige bedrag van $ 600 op hun bankrekening, krijgen werklozen een verhoging van de WW-uitkering van $ 300 per week tot eind maart en komt er ondersteuning van langdurig werklozen en mensen in de gig-economie (een economie zonder vaste banen maar met flexibele, tijdelijke banen die worden ingevuld door freelancers en zzp-ers).

Open einde voor monetaire steun

In het licht van de tegenvallende cijfers voor de Amerikaanse economie benadrukte de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) vorige week dat hij het tempo van zijn obligatie-aankoopprogramma vasthoudt. Tot zowel de arbeidsmarkt als de inflatie voldoende zijn hersteld. De centrale bankiers zien de inflatie vóór 2023 niet boven de 2% uitkomen. Het monetaire beleid kan nog lange tijd op de huidige zeer ruime voet doorgaan. Iets waar beleggers in aandelen of bedrijfsobligaties niet over zullen klagen.

De Fed plakte geen concrete cijfers op zijn doelstellingen. Wanneer is de inflatie voldoende hersteld? Wanneer is de arbeidsmarkt weer gezond? Open vragen waar geen antwoord op werd gegeven. Zodat het opkoopprogramma de facto een open einde heeft.

De ambities van de Fed zijn ook best hoog. Zo mag de inflatie een tijd boven de 2%-drempel noteren voordat de centrale bankiers ingrijpen. En een gezonde arbeidsmarkt staat gelijk aan een inclusieve arbeidsmarkt waarin alle bevolkingsgroepen voldoende participeren.

En verder op de macro-economische agenda

Amerikaanse industrie draait goed

De komende twee weken is de macro-agenda magertjes gevuld. Woensdag leren we hoe het in de Verenigde Staten met de persoonlijke inkomens en bestedingen in november was gesteld. Net als de detailhandelsverkopen zullen de bestedingen naar verwachting enige terughoudendheid vertonen. Onder meer omdat de geleidelijke vertraging in de arbeidsmarkt op de inkomensgroei weegt.

In de Amerikaanse industrie daarentegen gaat het al enige tijd goed. Dat is een gevolg van het massale (online) kopen van spullen tijdens de lockdowns en de heropbouw van voorraden na disrupties in de aanvoerketens.

Eén van de uitingen van het al bij al degelijke verloop voor industriële bedrijven zijn de orders voor kapitaalgoederen. Die op hun beurt weer een indicatie zijn van aanhoudende investeringsbereidheid. Wij verwachten dat dit vrijdag opnieuw blijkt uit cijfers over de orders voor duurzame goederen.

Duitse industrie is goed geluimd (nog wel)

Wij stippen voor Europa de eerste inschatting van het consumentenvertrouwen in december aan. Dat cijfer komt maandag. Ongetwijfeld brokkelt het economisch vertrouwen bij consumenten weer wat af te midden de tweede besmettingsgolf. Dat is dan ook niks nieuws.

Afgelopen vrijdag zagen we in Duitsland een beter dan verwacht Ifo-indexcijfer voor december (een stemmingsbarometer die het vertrouwen van Duitse ondernemers in de economie meet). De industrie, en ook de dienstensector, was beter geluimd. Echter blijft de vraag hoe de nieuwe lockdown in Duitsland wordt doorstaan.

Geen peil te trekken op brexit

De onderhandelingen over de brexit overschrijden de ene na de andere deadline en op de uitkomst is nog steeds geen pijl te trekken. Wat betreft de brexit voeren wij op dit moment geen wijzigingen door in ons beleggingsbeleid.

Wij hebben geen posities in obligaties in Britse ponden. Onze posities in Britse aandelen houden we aan. Onze beleggingen in Britse aandelen zijn geconcentreerd bij multinationals. Zij halen een belangrijk deel van hun omzet en winst in het buitenland. Voor de FTSE 100-index loopt dat op tot ongeveer 70%. Dat reduceert hun specifieke gevoeligheid voor de Britse economie fors.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.