Door afwisselend ingrijpen en loslaten duurt situatie van 90%-economie langer.

En verder:

• Chinese economie is enige economie met groei dit jaar
• Consumentenvertrouwen houdt niet over
• Aanhoudende onduidelijkheid rond Brexit

De Chinese economie was in het derde kwartaal al weer 4,9% groter dan een jaar geleden, zo bleek maandagochtend. Vooral de industrie trekt de kar waar de productie in september 6,9% hoger was (laag jaar-op-jaar gemeten).

Ook de Chinese consument hervindt zijn vertrouwen. In augustus waren de detailhandelsverkopen amper 0,5% hoger tegenover dezelfde maand in 2019. In september liep dat momentum op tot 3,3% en dat was grofweg het dubbele van wat economen hadden verwacht. Dat de Chinese consument weer meer uitgeeft is prettig, vooral de vraag naar auto’s, cosmetica en juwelen liet een sterke opleving zien.

China is de enige belangrijke economie in de wereld waarvoor dit jaar alsnog een positieve groei wordt verwacht. Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) groeit de Chinese economie net geen twee procent. Voor de grote ontwikkelde economieën variëren de inschattingen van het IMF van -12,8% (Spanje) tot -4,3% (VS). Voor de eurozone voorziet het IMF -8,3%.

China werd dit jaar als eerste getroffen door de coronabesmettingsgolf en herstelde ook als eerste van het virus. Maar de belangrijkste constatering is dat China illustreert, dat er geen tegenstelling hoeft te zijn tussen economie en gezondheid. Strikt volgen van de besmettingen en maatregelen tegen verspreiding van het virus voldoende lang aanhouden en handhaven leveren uiteindelijk een betere economische uitkomst op dan aanmodderen met op en neer dansende niveaus van ingrijpen. Door afwisselend ingrijpen en loslaten komt het coronavirus moeilijk onder controle en duurt de situatie van een 90%-economie langer (een economie waarbij de mensen op anderhalve meter afstand van elkaar werken en de output (bbp) met 10 procent daalt). Zachte heelmeesters kunnen stinkende wonden maken.

Macro-economische agenda

Dienstensector is slachtoffer

Het spreekt voor zich dat inschattingen van het IMF voor de economische groei met veel onzekerheid blijven omgeven. In Europa haalt de medische realiteit op dit moment de beperkte politieke appetijt voor striktere beperkingen in. Met opnieuw de traditionele slachtoffers in de dienstensector (horeca, reizen).

Komende vrijdag krijgen we nieuwe Europese en Amerikaanse inkoopmanagersindices (PMI) uit de dienstensector. In september waren de oplopende besmettingscijfers al merkbaar in de Markit Services PMI voor de eurozone. Het economisch vertrouwen bij de inkoopmanagers dook onder de kritische grens van 50, het verschil tussen verwachte economische groei en krimp. Er is weinig reden om aan te nemen dat de situatie ondertussen ten goede is gekeerd.

In de Verenigde Staten scoorde de vertrouwensbarometer in september nog degelijk (54,6). Wij verwachten voor oktober een lichte daling, maar al bij al nog steeds een bevredigend cijfer.

Voor het economisch vertrouwen van inkoopmanagers in de industriesector (Markit Manufacturing PMI) is de verwachting dat die zowel in de eurozone als de VS in de groeizone blijft, maar wel met een afnemend momentum.

Consument geeft uit ondanks aarzelend vertrouwen

In veel regio’s was de consument met zijn bestedingen de afgelopen maanden de drijver achter het V-achtig herstel van de economie. Ondanks het gegeven dat het consumentenvertrouwen vaak onder het pre-coronaniveau blijft en slechts mondjesmaat herstelt.

Het matige consumentenvertrouwen werd vorige week vrijdag wederom bevestigd in de VS. De vertrouwensscore zoals de University of Michigan die meet, kwam met 81,2 op hetzelfde niveau als vorige maand uit. Begin dit jaar stond dat cijfer nog boven de 100.  

Omdat het aarzelende consumentenvertrouwen gecompenseerd werd door ruime steun van de Amerikaanse overheid, kon de consument toch blijven uitgeven. Ook dat bleek weer eind vorige week. De Amerikaanse detailhandelsverkopen in september kwamen boven verwachting uit.

Kijken we naar het consumentenvertrouwen in de eurozone, dan is het beeld in grote lijnen hetzelfde. Het is opgeveerd van zijn dieptepunt in maart, maar nog steeds op het laagste punt sinds eind 2013. Gegeven de Europese besmettingscijfers zal eind deze week wellicht blijken dat het vertrouwen van consumenten weer wat afbrokkelt. 

Steunpakket voor Amerikanen

Over een verlenging van de Amerikaanse overheidssteun voor burgers is weinig nieuws te melden. Net als de afgelopen weken kunnen we enkel maar vaststellen dat er nog geen witte rook is. Het enige positieve blijft dat de gesprekken over de steun tussen Democraten en Republikeinen doorgaan. Democratisch leider Nancy Pelosi heeft komende woensdag als deadline gesteld om nog voor de verkiezingen een nieuw pakket door het Congres te krijgen.

Opmerkelijk genoeg lijkt de grootste weerstand tegen de steunvoorstellen bij de Republikeinse partij van Trump te zitten. De president is naar verluidt bereid om een pakket te ondersteunen dat wat betreft omvang sterk lijkt op het Democratische voorstel. Maar de Republikeinse senaatsfractie telt best wat begrotingshaviken. Bovendien is niet iedereen overtuigd dat er weer een fiks pakket nodig is. Komt er alsnog een significante deal, dan is dat in ieder geval een opsteker voor beleggers.

Aanhoudende onduidelijkheid rond brexit

Het blijft onduidelijkheid troef bij de brexit. De Britse premier Boris Johnson heeft de onderhandelingen als ‘voorbij’ bestempeld en voegde er aan toe dat de Britten zich moeten voorbereiden op een no-deal brexit. Desondanks is er maandag overleg met de Europese Unie over hoe het nu verder moet. Heikele punten in de brexitonderhandelingen blijven de toegestane staatssteun aan ondernemingen, de controle daarop en de visserij.

Wij blijven er vanuit gaan, dat er uiteindelijk een (gedeeltelijke) overeenkomst uit de bus komt. Maar kredietbeoordelaar Moody’s zette de kredietwaardigheid van het Verenigd Koninkrijk alvast een stapje terug. Echter, zonder veel impact op valuta- en obligatiemarkten. Die halen hun schouders op in de wetenschap dat de Bank of England klaar staat om in te grijpen indien nodig.

De voortslepende onrust over de brexit heeft ook effect aan onze kant van Het Kanaal. We zien dat de Duitse tienjaarsrente ietwat wegzakt tot -0,62%, een dikke week geleden stond er nog -0,50% op de borden.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.