Het duurt tot minstens 2023 voordat de Fed er aan denkt om de rente te verhogen.

En verder:

• Financiële markten stampten even met de voeten na vergadering Fed
• Belangrijk dat overheden de economie blijven steunen
• Leidt het stijgende aantal coronabesmettingen tot minder economisch vertrouwen bij consumenten en ondernemers?

Minstens tot 2023, zo lang zal het volgens de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) duren voordat de Amerikaanse inflatie het gewenste niveau van 2% heeft bereikt. En dan nog zal de Fed bij overschrijding van de ‘beruchte’ 2%-grens niet direct in actie komen door bijvoorbeeld de rente te verhogen om de inflatie in te dammen. Het duurt dus nog wel even voordat de monetaire beleidsmaker er ook maar aan beginnen te denken om de beleidsrente op te trekken.

Toch hadden sommige marktpartijen na de beleidsvergadering van de Fed vorige week een nóg ruimere ‘tone of voice’ van Fed-baas Jerome Powell verwacht. Of zelfs dat hij aanvullende monetaire verruimingen in het vooruitzicht zou stellen, bijvoorbeeld het versneld opvoeren van het opkopen van obligaties om de kapitaalmarktrente te drukken. Markten reageerden bijgevolg een beetje ontgoocheld.

Tijdelijke schommeling

Na de vergadering van de Amerikaanse centrale bankiers verstevigde de dollar even tegenover de euro en aandelenkoersen gingen omlaag. Dat is op het eerste gezicht contra-intuïtief, als een centrale bank aankondigt om de rente drie jaar en wellicht nog langer rond de 0% te houden. Anderzijds rekenden de financiële markten al op deze ‘uitslag’. De vijfjaarsrente voor Amerikaanse staatsleningen steeg nauwelijks en staat al enige tijd zo rond de 0,25% op jaarbasis.

Alles is relatief, en valutamarkten bij uitstek. Ook andere centrale banken voeren een expansief geldbeleid met een niet al te sterke munt als impliciete doelstelling.

Bovendien zei Powell, dat de Fed verwacht om de rente op het huidige niveau te houden tot de inflatie de 2%-drempel bereikt en op weg is naar hogere niveaus. Veel beleggers hadden verwacht dat de centraal bankiers zouden wachten met hogere beleidsrentes tot de inflatie effectief dat hogere niveau zou hebben bereikt. Een subtiel verschil, maar blijkbaar voldoende reden om even met de voeten te stampen.

Toch interpreteren wij de reactie van de markt als tijdelijke, vluchtige schommelingen. De slotsom was, is en blijft dat de periode van goedkoop of gratis geld nog jaren aanhoudt. Dat kan uiteindelijk wel leiden tot ongewenste effecten, bijvoorbeeld luchtbellen op aandelenmarkten. Maar op dit moment lijkt dat nog niet aan de orde. Tenminste, niet zo lang de wereldwijde economie haar geleidelijke herstel kan verderzetten.

Economie blijven steunen

Het is dan ook belangrijk dat overheden hun steunpakketten voor de economievoldoende lang aanhouden. Powell benadrukte dat voor de Verenigde Staten. Desondanks blijft er onenigheid tussen Democraten en Republikeinen over een verlenging van de steunmaatregelen voor onder meer werkloze burgers. De vervielen eind juli. De naderende presidentsverkiezingen van begin november bemoeilijken de discussies.

Het verdere verloop van de economie hangt – vanzelfsprekend – in belangrijke mate af van het coronavirus. In de VS lijkt de dalende trend in het dagelijkse aantal nieuwe gevallen gestopt. In Europa baren met name Frankrijk en Spanje zorgen. Maar ook elders loopt het aantal besmettingen op. Het Nederlandse kabinet spreekt al van de tweede besmettingsgolf.

Coronavirus blijft allesbepalend

Het hogere aantal besmettingen komt voor een deel door meer testen, er worden nu meer besmettingen ontdekt. Maar dat verklaart niet alles. Ook het percentage positieve tests gaat omhoog. Het aantal regio’s waar dat boven de 5% uitkomt neemt toe. Dit is de kritische drempel die de WHO hanteert.

We zijn op weg naar nieuwe beperkende maatregelen. Maar die zullen niet zo strikt zijn als in het voorjaar en zijn meer lokaal maatwerk. Bijvoorbeeld de specifieke maatregelen voor de grote steden in de Randstad in Nederland. De ontkoppeling tussen het aantal besmettingen en het aantal dodelijke slachtoffers lijkt zich vooralsnog te bestendigen. Dit is een cruciale parameter voor beleidsmakers om de striktheid van nieuwe maatregelen te bepalen.

Macro-economische agenda

Meer besmettingen, minder vertrouwen?

De belangrijkste punten op de macro-economische agenda deze week zijn het Europese consumentenvertrouwen,  de Europese en Amerikaanse inkoopmanagersindices (Markit PMI’s) en de Duitse IFO-indicator.

Steeds meer Europese landen kampen met een toenemend aantal coronabesmettingen. Het is uitkijken of deze trend al enige impact heeft gehad op het consumenten- en ondernemersvertrouwen. Bij de ondernemers kijken we dan vooral naar de zwaar getroffen dienstensector.

De industrie profiteerde de afgelopen maanden van een aantrekkende vraag. Consumenten verlegden hun bestedingen noodgedwongen van de aankoop van diensten (reizen, bioscoopbezoek) naar de aankoop van spullen. Die moeten geproduceerd worden en daar profiteerde de industrie van.

Daarnaast verliep de herneming van de productie tot nu toe langzamer dan het herstel van de vraag. Met name in de VS heeft dit geleid tot fors gedaalde voorraden, zodat de productie een inhaalbeweging moet maken. Per saldo gaan wij er bijgevolg vanuit dat de inkoopmanagers in de industriesector vertrouwen in de economie houden en de PMI voor de industriesector op niveau blijft.

Investeren ondernemingen?

Verder komen er deze week ook nog cijfers over de kredietverlening aan Europese ondernemingen en de Amerikaanse orders voor duurzame goederen. Onderliggend kunnen deze cijfers een idee geven over de investeringsbereidheid van ondernemers. Vooral in de VS viel die bereidheid vorige maand al met al mee. Amerikaanse ondernemingen investeerden wel meer dan bedrijven in de eurozone.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.