In navolging van afnemend economisch herstel dreigt de werkloosheid in eurozone op te lopen.

En verder:

• In Europa focus op in dienst houden van werknemers, VS richt zich op steun aan werklozen
• Overheden moeten economie blijven steunen
• China investeert volgens bekend recept in infrastructuur

De economie van de eurozone verliest momentum. Na de coronaklap verliep het economisch herstel forser en sneller dan verwacht met veel kenmerken van een V-achtig verloop (snelle daling, snel herstel). Logisch dat het tempo nu wat afvlakt, maar de heropflakkering van het coronavirus laat zich meer voelen in de economische berichtgeving over september.

De inkoopmanagersindex (Markit PMI) voor de dienstensector kwam uit op een ontgoochelende 47,6 en staat daarmee in de krimpstand. Een indexstand van 50 is de grens tussen economische krimp en groei. Inkoopmanagers in de dienstensector zijn dus somber over de economie.

Er bestaat zeker een risico dat door de tweede coronagolf striktere beperkende maatregelen nodig zijn en die raken vooral de dienstensector, denk daarbij onder andere aan horeca, toerisme en vrijetijdsbesteding.

In een aantal landen evenaart het aantal dagelijkse coronabesmettingen nu de cijfers in het voorjaar. Wel wordt er dezer dagen veel meer getest waardoor er minder positieve gevallen onder de radar blijven. Het virus is vooralsnog wellicht minder diep doorgedrongen in de samenleving dan zes maanden geleden. Dat zou een gedeeltelijke verklaring kunnen zijn voor de voorlopige ontkoppeling tussen het aantal geconstateerde besmettingen en het relatief beperkt aantal slachtoffers. Maar het blijft opletten, vooralsnog neemt de dreiging van het virus toe. 

Werkgevers of werklozen steunen

In lijn met het economisch plaatje dreigt ook de werkloosheid in de eurozone op enig moment op te lopen. Donderdag krijgen we het nieuwe werkgelegenheidscijfers voor augustus. We zien dat de component werkgelegenheid in de Europese inkoopmanagersindices in september niet wijzen op verbetering.

Toch is het verloop van de Europese arbeidsmarkt (en werkloosheid) niet te vergelijken met bijvoorbeeld Amerika. Europese regeringen leggen met hun steunmaatregelen immers de klemtoon op het in dienst houden van medewerkers door werkgevers (tijdelijke werkloosheid, arbeidstijdverkorting). De Amerikaanse overheid richt zich veel meer op ondersteuning van hen die hun baan verliezen met verhoogde uitkeringen.

Eind juli verviel de steunmaatregel voor werklozen in Amerika en deze is vooralsnog niet verlengd. Om het belang hiervan te illustreren: de staat New York gaf in de afgelopen zes maanden evenveel geld uit aan werkloosheidssteun als gedurende de voorbije twintig jaar.

Amerikaanse politieke prioriteiten

Zoals we al vaker aanhaalden in deze wekelijkse economische vooruitblik is het in de huidige omstandigheden belangrijk dat ondersteunende begrotingsmaatregelen voldoende lang worden aangehouden door overheden. In de VS hamert de Federal Reserve daar quasi iedere week op.

Desondanks blijft een akkoord tussen Republikeinen en Democraten over de herinvoering van ruimere werkloosheidssteun uit. Sterker nog, de politieke spelers lijken op dit moment andere prioriteiten te hebben dan de werklozen. Denk aan het benoemen van een nieuwer rechter voor het Hooggerechtshof. Daarnaast loopt de verkiezingskoorts op. Dinsdag is er een eerste debat tussen de twee presidentskandidaten Trump en Biden.

De Amerikaanse economische cijfers blijven tot op heden degelijk. Zo waren de Markit PMI’s voor zowel de industrie als dienstensector goed. Deze week krijgen we de soortgelijke ISM Manufacturing index. Die zal naar verwachting een zelfde beeld geven: stabiel op een mooi niveau.

Meer banen, maar nog lange weg te gaan

Eveneens interessant is het Amerikaanse arbeidsmarktrapport voor september. Zonder verlenging van de besproken begrotingsmaatregelen zijn nieuwe banen zowat de enige mogelijkheid om de inkomens van consumenten in voldoende mate op peil te houden.

De signalen uit de arbeidsmarkt zijn gemengd. Enerzijds suggereren de wekelijkse aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen dat er nog steeds zeer veel banen verloren gaan. Anderzijds lijkt er onderliggend een positieve dynamiek gaande. Er zijn weer net zo veel mensen als vóór corona die vrijwillig wisselen van werkgever. Dat is een teken van vertrouwen.

Naar verwachting wijst het nieuwe arbeidsmarktrapport op een 900.000 nieuwe banen, zodat het herstel van de arbeidsmarkt zich verder door zet. Maar de weg is nog lang.

Traditioneel Chinees recept

De Chinese beleidsmakers lijken een tandje bijsteken om de economische groei aan te zwengelen. Na de financiële crisis van 2008 liepen de schuldniveaus fors op, zodat vanaf 2018 vooral schuldreductie de aandacht opeiste. Daar komt nu weer langzaam verandering in.

De zogenoemde kredietimpuls (kredietverlening in verhouding tot het bruto binnenlands product) neemt weer toe. Onder meer voor het traditionele Chinese recept van investeringen in de infrastructuur.

Dat China weer investeert in infrastructuur is in zekere mate uit noodzaak. De Chinese consument heeft nog niet volledig zijn vertrouwen herwonnen, ondanks de lage coronabesmettingscijfers. Terwijl de exportcijfers dezer dagen vooral op peil worden gehouden door de uitvoer van medisch materiaal.

Woensdag is het uitkijken naar de Chinese inkoopmanagersindices. Wij verwachten dat die boven de kritische grens van 50 uitkomen, echter zonder een noemenswaardige verbetering te vertonen.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.