De vraag is of het huidige economische herstel aanhoudt met duurdere euro?

En verder:

• Consumentenvertrouwen hapert, zorgen om werkgelegenheid
• Groei kredietverlening duidt niet op economische groei, maar op aanleggen buffers
• Overheidsssteun aan Amerikanen blijft noodzakelijk

De eerste inschattingen voor de economische groei in het voorbije tweede kwartaal zullen eind deze week ‘spectaculaire’ cijfers optekenen. Voor de Amerikaanse economie wordt uitgegaan van een krimp van -30% tot -35% op jaarbasis tegenover de eerste drie maanden van het jaar. Voor de eurozone is er een negatieve groei van rond -12% voorzien, met grote verschillen tussen de afzonderlijke landen.

Let wel, deze economische groei cijfers zijn niet zomaar vergelijkbaar. Het Amerikaanse cijfer is omgerekend op jaarbasis. Het doet dus net alsof het economische momentum tussen het eerste en tweede kwartaal een heel jaar onveranderd blijft. Het Europese cijfer vergelijkt gewoon het economische volume tussen de twee kwartalen.

Als we voor de Verenigde Staten dezelfde meetmethode toepassen als voor de eurozone dan krimpt de Amerikaanse economie in het tweede kwartaal rond -8%. Dat is minder slecht dan in de eurozone. Het oude continent onderging aan het begin van het tweede kwartaal striktere lockdowns en hield die langer vol waardoor de negatieve impact op de economie langer aanhield. Vanaf juni kwam in beide regio’s het herstel van de grond.

Dienstensector herstelt verder

Belangrijker echter dan het verleden, is de toekomst en de vraag of het huidige herstel van de economie kan aanhouden? De Europese inkoopmanagersindices (Markit PMI’s) suggereren in ieder geval van wel. Met name de dienstensector blies vorige week vrijdag alle verwachtingen omver en vooral het aantal nieuwe orders was opperbest. Toch moeten er een paar kanttekeningen worden geplaatst: de component werkgelegenheid in de dienstensector blijft zwak presteren, werkgevers duiden daarbij op een verdere krimp van personeel.

Kijken we naar de exportorders voor de diensten- en industriesector dan bivakkeren deze ook nog in de krimpzone. Extra tegenwind voor Europa steekt de kop over door de snel dalende Amerikaanse dollar. Die is in juli al grofweg 5% weggezakt ten opzichte van de euro en dat maakt Europese goederen en diensten relatief duurder op de wereldmarkt.

Macro-economische agenda

Zorgen om werkgelegenheid

De indicator van het economisch sentiment in Europa van de Europese Commissie (publicatie donderdag) kan positief kunnen verrassen. Opheffen van de lockdowns en economisch herstel maakt het sentiment positiever. Maar het consumentenvertrouwen hapert ook en mensen maken zich zorgen om hun baan.

In tegenstelling tot de Verenigde Staten valt het tot nu toe best mee met de werkloosheid in Europa, dankzij massale overheidssteun en -maatregelen. De vraag is echter hoe lang de oplopende begrotingstekorten deze steun kunnen blijven bieden. Het gevaar op grote ontslagrondes in de tweede helft van het jaar is niet ondenkbeeldig.

Bedrijven leggen cashbuffer aan

Naast begrotingssteun van de overheid is er ook nog de Europese Centrale Bank (ECB). Die stopt het financiële systeem ruimhartig geld toe opdat de kredietverlening blijft draaien. Deze strategie lijkt te werken. Kredietverlening aan ondernemingen en de geldgroei (nieuwe cijfers maandagochtend) nemen fors toe. In ‘normale’ tijden duidt dit op stevige economische groei, zelfs op oververhitting van de economie met bijhorend inflatiegevaar. Dezer dagen is de interpretatie echter anders. Ondernemers leggen zoveel mogelijk cashbuffers aan. De kredietvraag is geen signaal van optimisme, maar eerder van voorzichtigheid.

Geen nieuwe maatregelen Fed

Voor de economie staat of valt alles met de verdere verspreiding van het Covid-19-virus en de mate waarin economieën verder open kunnen. In een aantal Europese landen zijn flakkert het virus weer op met een toenemend aantal besmettingen en in de VS blijft het aantal nieuwe besmettingen aan de zeer hoge kant. Dat begint te wegen op het consumentenvertrouwen. Dat leerden we al van de vertrouwensindex van de University of Michigan en we zijn dan ook benieuwd wat vertrouwensbarometer van de Conference Board aangeeft.

Ook de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) houdt de viruscijfers nauwlettend in de gaten. Bestuurders waarschuwen regelmatig voor de langjarige schade aan het economische weefsel.

Toch verwachten we niet dat de nieuwe beleidsvergadering woensdag tot nieuwe maatregelen leidt. Wellicht vinden Jerome Powell en zijn collega’s dat het opnieuw de beurt is aan de politiek. Eerdere begrotingspakketten, zoals verhoogde werkloosheidsuitkeringen, lopen nu af. Zonder verlenging verliezen veel Amerikanen aanzienlijk aan koopkracht.

Overheidssteun blijft noodzakelijk in VS

De Democraten legden eerder al een nieuwe impuls voor de Amerikaanse economie van 3.500 miljard dollar op tafel. De Republikeinen zullen de komende dagen hun steunvoorstel toelichten. In de partij is niet iedereen even scheutig om het begrotingstekort verder te laten oplopen.

Toch lijkt het erop dat de Republikeinen opnieuw een cheque van 1.200 dollar willen sturen naar grote groepen Amerikanen. Ook de financiële steun aan ondernemingen die toezeggen hun werknemers in dienst te houden, zou naar verluidt blijven bestaan. Het huidige wekelijkse extraatje van 600 dollar bij de werkloosheidsvergoeding, zou dan weer fors worden teruggeschroefd. Waar iets voor te zeggen is: voor naar schatting 70% van de ontvangers is de steun hoger dan hun normale loon.

Het is belangrijk dat het nieuwe steunpakket voldoende groot is, minstens 1.000 tot 1.500 miljard dollar. Financiële steun aan Amerikanen zorgde ervoor dat de persoonlijke bestedingen de afgelopen maanden snel konden herstellen. Op vrijdag komen bestedingscijfers voor juni naar buiten. De Amerikaanse arbeidsmarkt is nog onvoldoende hersteld om de overheidssteun al te zeer op z’n beloop te laten. Die blijft voorlopig noodzakelijk.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.