Financiële markten reageerden onterecht teleurgesteld, maatregelen passen bij Europese context.

En verder:

• Steunactie ECB past bij manier waarop Europese bedrijven zich financieren
• Amerikaanse dienstensector hard geraakt door Covid-19-crisis
• Handelsspanningen tussen VS en China zijn weer terug

De financiële markten reageerden ontgoocheld op de uitslag van de vergadering van de Europese Centrale Bank (ECB) vorige week donderdag. De kern van het ECB-besluit was om het bancaire systeem met nóg méér en nóg goedkopere liquiditeiten te overspoelen, met de bedoeling dat banken de middelen doorsluizen naar ondernemingen en gezinnen.

De maatregel van de ECB past volledig in de filosofie om het economisch weefsel in deze moeilijke periode van voldoende financiële zuurstof te voorzien. Om dat weefsel in afwachting van de heropening van de economie in leven te houden. Maar beleggers hadden gehoopt dat er aanvullende ondersteuning voor specifieke landen zoals Italië zou komen.

Met het OMT-programma (Outright Monetary Transactions), waarmee de ECB obligaties van eurolanden opkoopt, heeft de centrale bank al een instrument in handen om specifieke steun aan landen in nood te verlenen. De ECB-bestuurders hielden de boot voor extra, landenspecifieke maatregelen af. Onder meer omdat de coronacrisis een schok is voor álle landen en niet voor één of een beperkt aantal eurolanden. Daarbij liep het renteverschil tussen Italiaans en Spaans staatspapier en dat van Duitse staatsobligaties de laatste dagen weliswaar op, maar – nog – niet tot acute stressniveaus.

Meer doen als het moet

De markten hoopten op meer, maar het is de vraag of dat terecht is. De acties van de ECB om de Europese economie te steunen zijn best massaal. Ze passen ook bij de manier waarop het Europese bedrijfsleven zich in hoofdzaak financiert: via banken. In tegenstelling tot hun Amerikaanse collega’s, richten Europese ondernemingen zich minder tot de kapitaalmarkten. Maatregelen die banken toelaten om zich goedkoop te financieren zijn bijgevolg cruciaal in de Europese context.

Bovendien benadrukte ECB-president Christine Lagarde tijdens de persconferentie tientallen keren dat de centrale bank flexibel zal zijn. Lees: als het moet dan zal de ECB méér doen. Maar in de ‘beste’ Europese traditie, gebeurt dat wellicht pas op het moment dat financiële markten hun mes iets scherper op de keel zetten.

Macro-economische agenda

Historisch lage activiteit Amerikaanse dienstensector

Dertig miljoen Amerikanen verloren de afgelopen zes weken hun baan. Dat belooft wat voor het nieuwe arbeidsmarktrapport dat komende vrijdag op de agenda staat. Lieten de VS tot voor kort nog een historisch lage werkloosheid optekenen, daarvan is geen sprake meer. Door de coronacrisis is de werkloosheid pijlsnel de hoogte in geschoten naar rond de 16%.

Uiteraard verdwijnt de torenhoge werkloosheid als de economie zich heropent. Maar toch zal het verwachte werkloosheidsniveau eind dit jaar rond de 7% bedragen, grofweg het dubbele van pre-Covid-19-crisis.

Het snel opgelopen werkloosheidspercentage in de VS is niet verwonderlijk voor een economie die voor meer dan 80% uit diensten bestaat. Het zijn vooral de dienstensectoren die het zwaar te verduren hebben in de coronacrisis. Het is dan ook moeilijk te voorspellen op welk niveau de ISM Non-Manufacturing Index over de maand april zal uitkomen. Die meet de economische activiteit in de dienstensector en het lijdt geen twijfel dat die historisch laag is. Dinsdag weten we meer.

Het lijdt ook weinig twijfel dat de definitieve Markit PMI’s, die deze week wereldwijd binnensijpelen, er even belabberd uitzien als de eerste inschattingen twee weken terug. Hoe slecht ook, vooralsnog ‘accepteren’ de financiële markten de mindere macro-economische cijfers. Ze houden daarbij in het achterhoofd dat de verwachte openstelling van de wereldeconomie de komende maand(en) meer tractie krijgt en de economische cijfers navenant snel verbeteren.

Spanningen VS-China terug

De voorzichtige vooruitzichten van techgiganten Amazon en Apple drukten eind vorige week de stemming op aandelenmarkten. Evenals de scherpe retoriek van de Amerikaanse president Trump die China aanwijst als zondebok in de coronacrisis. Hij dreigde met de mogelijkheid van nieuwe handelssancties en dat maakte beleggers nerveus.

De Amerikaanse Secretary of State Mike Pompeo deed er het afgelopen weekend nog een schepje bovenop. Hij gaf aan belangrijk bewijs te hebben dat het coronavirus afkomstig is uit een laboratorium in het Chinese Wuhan. Met de presidentsverkiezingen in aantocht zijn de Chinees-Amerikaanse (handels)spanningen weer helemaal terug van – even – weg geweest. Dat levert naast de coronacrisis een extra zorg op voor beleggers.

Duimen bij versoepeling lockdowns

Naast de fiscale en monetaire ondersteuningspakketten klampten financiële markten zich de afgelopen weken ook vast aan de geleidelijke versoepelingen van de lockdowns. Zowel in Europa als in de Verenigde Staten lijken die vanaf deze week wat tractie te krijgen.

Het is duimen dat het (beetje bij beetje) openen van de samenleving niet leidt tot een opflakkeren van het coronavirus en tot het noodgedwongen opnieuw verscherpen van de beperkende maatregelen. Specialisten maken zich vooral zorgen over de VS. Maandag gaat daar ongeveer de helft van het land weer ‘open’ na amper vier à vijf weken beperkingen.

China ziet zijn afnemers in lockdown

Vanuit China verwachten we donderdag de import- en exportcijfers over de maand april. De eerste geven een indicatie over de economische binnenlandse gang van zaken, de tweede over de dynamiek (of het gebrek daaraan) in de rest van de wereld.

Barometers voor het Chinese ondernemersvertrouwen vertelden ons de afgelopen dagen dat exportorders wegsmelten. Wat geen verrassing is, want nadat eerst China zélf in lockdown zat, is dat nu het geval bij zijn buitenlandse afnemers.

Wij letten vooral op de importcijfers en of die bevestigen dat de Chinese economie geleidelijk blijft opkrabbelen. Eenzelfde signaal zoeken we donderdag in de Caixin Services PMI die het ondernemersvertrouwen in de Chinese  dienstensector meet.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.