En verder:

• Duitse ondernemers zijn erg somber 
• Scenario’s voor de economie op de korte termijn
• Van Lanschot zit tussen V- en U-scenario voor economisch herstel

Een aantal economische indicatoren die deze week in Europa en de Verenigde Staten uitkomen beslaan de maand maart. Daarmee wordt de impact van de coronapandemie op Westerse economieën meer tastbaar.

De Duitse IFO-index meet het economisch vertrouwen onder ondernemers en kwam vorige week al met een voorpublicatie. De onderliggende index die de huidige economische activiteit peilt daalde tot het laagste niveau sinds januari 2013. Terwijl de index die de verwachtingen voor de komende maanden meet sinds januari 2009 niet meer zo somber was.

Woensdag krijgen we de definitieve IFO-score waarbij de kans groot is dat de economische barometer ondertussen nog wat verder is gezakt. De IFO-index geldt als een belangrijke graadmeter voor de Duitse economie.

Uit de VS kregen we vorige week al de Empire State Manufacturing Index en de Philadelphia Fed Manufacturing Index die de industriële activiteiten in respectievelijk de regio’s New York en Philadelphia meten. Beide maartcijfers vielen zeer tegen met een zwakke instroom van nieuwe orders. Beleggers zijn al gewaarschuwd.

Het economisch vertrouwen van inkoopmanagers wordt onderzocht door de Markit PMI. Dinsdag komen voorlopige cijfers voor maart voor zowel de eurozone als de VS en die zullen vanzelfsprekend laag zijn. De cijfers kunnen mogelijk voor enige reuring op de beurzen zorgen.

De besmettingscurve

De vertrouwensbarometers en indices die bedrijfsactiviteiten meten geven een indicatie van de omvang van de economische schok door de coronacrisis. De volledige omvang van de schok hangt uiteindelijk maar van twee concrete parameters af: de verdere verspreiding van het coronavirus en hoe lang het duurt voordat de economische activiteit – geleidelijk – kan worden hervat.

Ondertussen halen beleidsmakers alles uit de kast om de schade aan de economie zo veel mogelijk te beperken. Centrale banken verlagen de rente, verschaffen goedkope financiële middelen aan banken en/of herlanceren en verhogen hun obligatie-inkoopprogramma’s (kwantitatieve verruiming).

Regeringen komen met massale begrotingsmaatregelen om bedrijven voor de crisis te helpen zoals uitstel van betaling van belastingen en sociale premies of garanties voor leningen. In de VS is het nog wachten op begrotingssteun. De afgelopen uren zaten Democraten en Republikeinen nog niet op één lijn voor een steunpakket. Wij verwachten echter dat er maandag of ten laatste dinsdag wél een akkoord komt. Er is simpelweg geen tijd te verliezen.

Discussie in de eurozone

Niet elke begrotingsmaatregel van overheden leidt tot het wegvloeien van geld uit de schatkist. Vaak gaat het om uitgestelde betalingen voor bedrijven. Toch zullen staatsschulden fors toenemen.

In het kielzog van de coronacrisis komen in de eurozone de traditionele discussies weer bovendrijven: in welke mate kan er sprake zijn van financiële solidariteit? De ministers van financiën buigen zich over het inzetten van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM-mechanisme). Dit noodfonds haalt via leningen geld op bij beleggers om vervolgens landen te hulp te schieten. Alle eurolanden staan echter garant voor dat ESM-schuldpapier.

Tijdens de eurocrisis werd Griekenland via het ESM bijgestaan. Met dit belangrijke verschil dat er toen strenge voorwaarden voor economische hervorming aan de lening waren gekoppeld. In de huidige omstandigheden zijn dergelijke voorwaarden moeilijker op te leggen en liggen ze gevoeliger.

Mochten de huidige besprekingen over inzet van het ESM leiden tot versterkte Europese solidariteit, dan zullen beleggers daar op korte termijn wellicht tevreden mee zijn. Maar wat beleggers écht kalmeert is het coronavirus onder controle krijgen.

Economische scenario's

De coronacrisis illustreert als geen ander dat beleggen gepaard gaat met onzekerheid. Vandaar dat het als belegger goed is om te redeneren in economische scenario’s: wat is het meest waarschijnlijke verloop van de economie? Wat zijn alternatieve scenario’s als het beter of slechter uitpakt? Wat is de beste strategie in die verschillende omgevingen?

Ook het beleggingsbeleid van Van Lanschot is een permanente afweging van verschillende scenario’s. Die zijn een combinatie van de langere en de kortere termijn: voor de komende jaren tot de komende maanden.

Later deze week komen wij met een aparte publicatie over mogelijke scenario’s voor de economie op langere termijn met nadere uitwerking en toelichting. Wat betreft de scenario’s op korte termijn (12 tot 18 maanden) nu alvast een samenvatting met de focus op aandelenmarkten.

V of U

Het meest ideale scenario is dat van een snel herstel van de economie. Een korte, hevige recessie, maar vanaf het derde kwartaal is het ergste achter de rug. Dat is het V-scenario. Duurt het economisch herstel één of twee kwartalen langer, dan is er sprake van een U-scenario.

Met een beleggersbril op bekeken is de essentie dat aandelenmarkten in zowel het V- als U-scenario op enig moment licht aan het eind van de tunnel zien. En niet zullen wachten met opveren totdat we volledig uit die tunnel zijn. Tussentijdse verdere, forse dalingen, met name in een ‘U-omgeving’, zijn niet uitgesloten. Maar de kans is reëel dat beursindices zowel bij een ‘V’ als een ‘U’ over 12 tot 18 maanden fors hoger staan.

W

Een W-scenario houdt in dat het virus eerst onder controle lijkt te komen, maar vervolgens weer de kop opsteekt. Het herstel blijkt een tussentijds fenomeen en wordt weer tenietgedaan. Het definitieve herstel van de economie vindt plaats in het tweede kwartaal van 2021. Dat impliceert dat ook het opveren van aandelenkoersen wordt uitgesteld, maar uiteindelijk alsnog fors zal zijn.

L

Een nadelig economisch scenario is dat van de ‘L’: de maatregelen om het coronavirus in te dammen blijven lange tijd van kracht, de economie blijft aanmodderen en/of de financiële steun van centrale banken en overheden is onvoldoende. De ontgoocheling over het uitblijven van lichtpuntjes stuurt aandelen dan wellicht verder omlaag.

Van Lanschot zit dit moment met zijn beleggingsbeleid ergens tussen de scenario’s V & U. Waarbij aangetekend dat bij aandelen al veel slecht nieuws is ingeprijsd in de koers. Het sentiment bij beleggers is op dit moment somber. Wordt de V of U de komende weken duidelijker, dan kan dat sentiment echter snel keren en minder somber worden. De belangrijke voorwaarde is dat de monetaire en budgettaire maatregelen van centrale banken en overheden ondertussen voldoende consumenten en bedrijven op de been houden.