En verder:

• Orders voor kapitaalgoederen trekken in VS weer wat aan
• Amerikaanse arbeidsmarkt is verbazend sterk
• Consument blijft belangrijk voor economie eurozone

Hoor wie klopt daar voorzichtig op de deur in China met enkele economische lichtpuntjes? Zowel de NBS Manufacturing PMI als de soortgelijke Caixin-index wijzen op een licht aantrekken van het vertrouwen bij industrie-ondernemers. Vooral de vertrouwensscore van NBS, het officiële statistische bureau in China, kwam boven verwachting uit. Die bevat veel staatsondernemingen wat erop kan wijzen dat de stimulerende prikkels van de overheid voor de economie effect beginnen hebben.

Onzekerheden blijven voor Amerikaanse industrie-ondernemers

Ook de Amerikaanse economie leverde vorige week een aantal voorzichtig positieve signalen af. Zo bleek de groei in het derde kwartaal 2,1% te bedragen in plaats van de eerder geschatte 1,9% op jaarbasis. Maar belangrijker was dat de orders voor kapitaalgoederen in oktober 1,2% hoger waren tegenover een maand eerder. Betekent dit dat Amerikaanse ondernemers alsnog bereid zijn hun investeringen een tandje hoger te trekken? Indien ja, dan kan dat er de komende maanden aan bijdragen om de economische cyclus de goede kant uit te blijven sturen.

Het is maandagmiddag dan ook uitkijken naar de belangrijke ISM Manufacturing Index. Deze vertrouwensbarometer van de industrie bivakkeert sinds augustus onder de kritische score die groei van krimp scheidt.

Wij verwachten geen significante verbetering van het economisch vertrouwen bij Amerikaanse industrie-ondernemers. De onzekerheidsfactoren van de afgelopen maanden zoals de handelsoorlog zijn nog steeds aanwezig. Verglijkbare vertrouwensbarometers in verschillende Amerikaanse regio’s lieten vorige week al een gemengd beeld zien.  

Maar (industriële) ondernemers hebben wellicht ook dezelfde berichten als beleggers gelezen over dat een handelsdeal tussen Amerika en China aanstaande zou zijn. Althans, een eerste fase van een deal die dan de komende maanden verder verruimd moet worden.

Naast de industrie is er de veel grotere dienstensector. Dat was de afgelopen maanden de kurk waar de Amerikaanse economie op dreef. Zolang de industriële situatie niet overtuigend verbetert, blijft dat zo. Woensdag krijgen we de vertrouwensindicator ISM Non-Manufacturing. Naar verwachting blijft het sentiment bij ondernemers in de dienstensector stabiel tegenover een maand geleden.

Amerikaanse arbeidsmarkt blijft sterk

Vrijdag is er weer een arbeidsmarktrapport voor de VS. Het aantal nieuwe banen in november zal wat vertekend zijn door het einde van de staking bij General Motors. Maar los daarvan blijft de Amerikaanse arbeidsmarkt sterk. Verbazend sterk zelfs gegeven de wat gematigder vertrouwensbarometers bij ondernemers. Als de arbeidsmarkt in goede doen blijft, betekent dat enkel maar dat de Amerikaanse consument de groei van de economie kan blijven ondersteunen. Het hebben van werk geeft de consument vertrouwen.

Naast de schepping van nieuwe banen is het verloop van de (uur)lonen relevant. Ondanks de steeds krappere arbeidsmarkt in Amerika blijft de opwaartse loondruk beperkt en onder controle. Wellicht mede omdat de participatiegraad nog steeds matig is (hoeveel mensen op arbeidsleeftijd zijn daadwerkelijk aan de slag?).

Net voor de crisis van tien jaar terug, nam ongeveer 66% van de Amerikanen op arbeidsleeftijd deel aan het arbeidsproces. Nu is dat slechts iets meer dan 63%. Is dat een indicatie dat er nog een reservebank is met mensen die kunnen instromen op de arbeidsmarkt? Dat houdt forsere opwaartse druk op de lonen voorlopig tegen.

Het aantal nieuwe banen, verloop van het uurloon en arbeidsparticipatiegraad zijn belangrijk met het oog op het beleid van de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed). Hoe lager de loondruk, hoe kleiner de kans dat de Fed snel weer de rente gaat optrekken.

Ook Europese arbeidsmarkt ondersteunt consument

In de eurozone hebben we vooral aandacht voor de detailhandelsverkopen in oktober. Dat is een belangrijke component van de binnenlandse vraag en waar de economie grotendeels op leunt om positief te blijven. We weten in ieder geval al dat de werkloosheid in oktober weer licht afnam. Het matige sentiment bij de Europese (industriële) ondernemer lijkt voorlopig nog weinig weerslag te hebben op de arbeidsmarkt.

We kijken uit naar het definitieve cijfer voor de groei van de economie in de eurozone in het derde kwartaal. Dat wordt donderdag gepubliceerd en wellicht blijft het onveranderd op 0,2% tegenover het tweede kwartaal. Maar interessanter wordt de onderliggende samenstelling van die groei. De verwachting is de consument een belangrijke bijdrage heeft geleverd.