Is die ene zwaluw voorbode van betere economische tijden, dat blijkt de komende weken.

En verder:

• Cijfers over Chinese economie geven gemengd beeld
• Donderdag weten we of Duitse economie in recessie verkeert
• Consument blijft belangrijkste steun voor Amerikaanse economie

Het kwartaalcijferseizoen loopt op zijn einde. Zowel in de Verenigde Staten als in Europa heeft 80% van de ondernemingen zijn resultaten gepubliceerd. De cijfers waren over het algemeen beter dan verwacht. In de VS klopte 78% van de ondernemingen de winstverwachtingen van analisten, in Europa was dat 60%. Gemiddeld genomen waren de winstprestaties in de VS en Europa respectievelijk 4% en 1% beter dan voorzien.

Het is ook bemoedigend dat de omzetcijfers degelijk zijn. In de VS verkocht een bedrijf in de S&P 500-index (de 500 grootste Amerikaanse ondernemingen naar marktkapitalisatie) gemiddeld 4% méér tegenover een jaar geleden. In Europa is dat voor ondernemingen in de Stoxx Europe 600-index (de 600 grootste Europese ondernemingen naar marktkapitalisatie) gemiddeld 2%. Het is een indicatie dat het meevalt met de impact van het onzekere wereldwijde macro-economische momentum op de commerciële dynamiek.

Grotere margedruk bij ondernemingen

Toch zijn enkele nuanceringen op hun plaats bij de winst- en omzetcijfers van bedrijven. De belangrijkste is dat het winstverloop weliswaar boven verwachting is, maar toch matig blijft in absolute zin. Concreet zijn de absolute winsten in de VS vlak tegenover twaalf maanden terug, in Europa zijn ze met -1% licht negatief. Het zijn cijfers om als belegger niet echt warm van te worden. We kunnen hieruit opmaken dat omzetten zijn gestegen maar winsten juist achterblijven en dat verraadt dat er margedruk optreedt bij de ondernemingen.

Beleggers rekenen er op, dat het winstmomentum bij bedrijven de komende kwartalen een versnelling omhoog gaat. Zowel voor de VS en Europa gaan ze uit van ongeveer 10% hogere winsten in 2020. Dat zou betekenen dat de economische appelflauwte, vooral die in Europa, een tijdelijk fenomeen is.

Optimisten bespeuren in deze context bemoedigende signalen aan het macro-economische front. Denk aan de sprong in zowat alle regio’s die de meest recente scores voor het ondernemersvertrouwen maakten (gemeten volgens de Markit PMI’s). Ook de politieke zorgen over de Brexit en handelsoorlog namen iets af. Dit gaf de afgelopen weken zuurstof aan de aandelenkoersen die dan ook stegen.

Toch moet het tijdelijke karakter van de economische flauwte en de optimistischer stemming onder ondernemers nog bevestiging krijgen. Politiek is vaak een volatiel gegeven met soms vreemde plotwendingen. Dat ondernemersvertrouwen mag op dit moment het dalende pad dan wel even verlaten hebben, in absolute zin wijzen de vertrouwensscores nog steeds niet op jubelende ondernemers.

Kortom, één zwaluw maakt nog geen zomer. De komende weken is het dan ook uitkijken of die ene zwaluw de voorbode is van een hele zwerm die beter macro-economisch nieuws brengt. Of dat het alsnog een dode mus blijkt.

Macro-economische agenda

Gemengde Chinese cijfers

Het zwaartepunt van de macro-economische agenda ligt deze week in China met onder meer cijfers over de detailhandelsverkopen, industriële productie en kredietverlening.

De meest recente Chinese indicatoren geven een gemengd beeld. Het industriële ondernemersvertrouwen zoals Markit/Caixin dat meet was hoopvol. Maar datzelfde cijfer uit de dienstensector was dan weer matig. Net zoals dat het geval was voor de vertrouwensmetingen van het officiële Chinese statistische bureau NBS.

Voorlopig lijkt het er dus niet op dat de stimuleringsmaatregelen, die Chinese beleidsmakers sinds medio 2018 namen, al veel concrete resultaten opleveren. Tenzij de cijfers deze week het tegendeel aantonen.

Lichte recessie in Duitsland?

In de eurozone eist de eerste inschatting van de groei van de Duitse economie in het derde kwartaal ongetwijfeld de aandacht op. Is die groei onder de nul dan verkeren de oosterburen officieel in een - weliswaar lichte - recessie. Los daarvan is het voor een land met de economische structuur als Duitsland belangrijk dat de industriële vertrouwensscores kunnen herpakken. 

Afgelopen week schaafde de Europese Unie de groeiprojecties voor de eurozone licht neerwaarts bij. Voor 2019 werd er 0,1% afgehaald en komt de economische groei uit op 1,1%, voor 2020 en 2021 voorziet de EU een voortkabbelde economische groei van 1,2%. Niet spectaculair maar voldoende hoog om bedrijfswinsten te ondersteunen.

Joe Sixpack rots in Amerikaanse branding

Voor Amerika stippen we de nieuwe detailhandelsverkopen voor oktober aan. Hoewel Joe Sixpack minder uitbundig naar de portemonnee grijpt dan vóór de zomer, blijft de consument de belangrijkste steun voor de economie.  Zolang andere factoren zoals de bedrijfsinvesteringen geen tandje hoger gaan, blijft dat ook zo. De aanhoudende sterke arbeidsmarkt en florerende financiële markten helpen hier bij.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.