De veranderingen bij Japanse bedrijven leren begrijpen.

Tevergeefs roep ik mijn honden Yoshi en Suki voor de zoveelste keer bij me. Het zijn Shiba Inu's, een Japans hondenras dat uitblinkt in eigenzinnigheid. Ik hoef me geen zorgen te maken want ze komen altijd terug, alleen bepalen ze zelf wanneer.

Shiba Inu's zijn in veel opzichten anders. Neem hun eetgedrag. Veel honden proberen het snelheidsrecord ‘bak leegvreten’ te verbeteren. Mijn Shiba’s niet, die proeven een hapje biefstuk om vervolgens te bepalen of ze nog trek hebben. Bescheidenheid, discipline en respect voeren de boventoon in hun gedrag. 

Het meest ontluisterend was de aanmelding voor de puppycursus. Shiba Inu's opvoeden? De trainster keek mij meewarig aan en haar antwoord was kort en krachtig: kansloos. Deze honden laten zich niets opleggen. Eerst begrip en acceptatie voor elkaar kweken dan pas kun je ze beetje bij beetje iets leren, tot op bepaalde hoogte. Je moet moeite doen en geduld hebben, maar dan geven Shiba’s je een rijkelijke beloning met onvoorwaardelijke vriendschap.

Wat heb je in Japan te zoeken?

Ik moest mijn Japanse honden leren begrijpen. Ik vond dat ‘zweverig’. Maar er was geen kant-en-klare gebruiksaanwijzing bij mijn Shiba-pups en ik ging me verdiepen in dit oeroude Japanse hondenras. Waar stammen ze van af, uit welke regio komen ze en wat heeft ze gevormd? Vrijwel vanzelf kreeg ik ook interesse in het mysterieuze land Japan. Niet alleen als hondenliefhebber maar ook weer als beleggingsspecialist.

Bescheidenheid, discipline en respect voeren de boventoon

Sinds de ineenstorting van de Japanse beurs begin jaren 90 was de aandacht van beleggers voor Japan tanende. Een aantal recessies, lage economische groei door vergrijzing en ondoordringbare bedrijfsstructuren drukten het land in een beleggingsisolement. Wat had je daar nog te zoeken was de teneur.

Gaandeweg mijn studiereis door Japan ontdekte ik de onderhuidse en meer structurele heropleving van de Japanse economie. Aan de MSCI Japan-index is dat niet terug te zien. De koersen van Japanse aandelen stegen de afgelopen vijf jaar in totaal met 18% (in yen, tot en met september 2019).  Net als bij mijn honden moest ik me daarvoor grondig verdiepen. De meeste veranderingen liggen niet voor de economische hand zoals meer openheid naar aandeelhouders.

Geen vreemde eend meer

De Japanse premier Shinzo Abe startte in 2013 een economische politiek die bekend staat als Abenomics. Die bestaat uit extreem ruime fiscale en monetaire maatregelen. Maar bovenal zijn er in Japan langzaamaan veel belangrijke structurele hervormingen doorgevoerd.

In corporate governance (bedrijfsbestuur) was Japan altijd een vreemde eend in de bijt. Wetgeving heeft de ondoordringbare noodlebrij van aandelenverbanden tussen bedrijven ontrafeld en de te innige relatie tussen bedrijfsleven en institutionele beleggers doorgesneden. Er kwam aanvullende wetgeving over eenduidiger rapporteren van bedrijfscijfers. Prompt stegen winstmarges en dividenduitbetalingen scherp. De beleggingscasus Japan heeft duidelijk aan transparantie gewonnen.

De prestaties van Japanse bedrijven zijn dramatisch verbeterd. Het rendement op het aanwezige aandelenkapitaal (ROE) is sinds 2012 bijna verdubbeld tot 10%. Het gat met andere grote aandelenmarkten is daarmee gedicht, terwijl de waardering van Japanse aandelen met 12,7 maal de winst voor 2020 bescheiden is. Bovendien bulken Japanse bedrijven van overtollig kapitaal waardoor er ruimte te over is om aandeelhouders te plezieren. Maar is het bedrijfsleven daartoe bereid?

Japanse bedrijven presteren dramatisch beter

Aandeelhoudersactivisme op zijn Japans

Langzaam rijpen in Japanse bestuurskamers de geesten om met aandeelhouders de dialoog aan te gaan over de bestemming van overtollig kapitaal. Niet zo zeer met dividendverhogingen maar met aandeleninkoop en/of door overnames en fusies. Zo kan in een Japan met lage economische groei de winst per aandeel toch toenemen. Japanse ondernemingen kondigden in de eerste helft van 2019 voor $ 65 miljard aan inkoop van eigen aandelen aan. Dat is meer dan in heel 2018. Bovendien worden in rap tempo beschermingsconstructies bij bedrijven afgebroken wat overnames vergemakkelijkt.

Aandeelhoudersactivisme gebeurt in Japan op typische Japanse wijze. Niet met dreigen op een aandeelhoudersvergadering, brullen in de media of onverwachts een brief sturen. Nee, discrete betrokkenheid tonen is de manier. Achter gesloten deur met het management voorstellen bespreken. Publiek voorstellen doen tijdens een aandeelhoudersvergadering is not done. Druk uitoefenen werkt averechts, net als publiciteit zoeken.

Belegging betaalt zich uit

Ik kijk weer in de verte en daar komen Yoshi en Suki aangerend. Dolblij alsof ze me lang niet hebben gezien. Deze Japanse ‘belegging’ betaalt zich iedere dag uit. Mijn honden zijn altijd opgewekt, soms ondeugend en koppig maar ze stellen nooit teleur omdat ik ze inmiddels begrijp.

Ik denk dat de Japanse aandelenmarkt beleggers de komende tijd ook niet teleurstelt. Ik begrijp de structurele veranderingen in Japan die de beleggingscasus voor aandelen langzaam positief kleuren.

Jack Horvest is beleggingsspecialist.

Meer blogs over beleggen:

Aandelenman in het peloton

De spaarwereld op zijn kop