In veel gevallen wordt couponrente niet negatief, maar 0%.

In het kort:

• Obligatierentes naar historische dieptepunten
• Bodem van 0% voor veel - maar niet alle - obligaties met variabele rente
• Ook couponrente van aantal floaters met lange basisrente nadert 0%

Verschillende obligatierentes in de eurozone zijn de afgelopen weken sterk gedaald. Zo bedraagt de ‘vergoeding’ op tienjaars Duitse staatsleningen nu -0,35%. Deze niveaus hebben we niet eerder gezien. Beleggers betalen dus in feite een jaarlijkse rente van 0,35% als ze nu deze Duitse staatsobligatie kopen en aanhouden tot het einde van de looptijd.

De couponrente is bij obligaties met een vast couponpercentage niet in het geding. Deze blijft gedurende de looptijd gelijk. En als overheden of bedrijven nu een nieuwe obligatielening uitgeven doen ze dit bijvoorbeeld met een 0% couponrente en een koers boven de 100%. Hierdoor is het jaarlijkse effectieve rendement toch negatief en daarmee passend bij actuele marktrentes.

Maar de vraag is wel wat deze zeer negatieve rentes betekenen voor verschillende soorten obligaties die een variabel rentepercentage vergoeden.

Normale floaters

De gangbare obligaties met variabele couponrente hebben meestal een drie- of zesmaands interbancair tarief (bijvoorbeeld euribor) als basisrente. Daarbovenop wordt vaak een opslag betaald. De hoogte van de opslag is afhankelijk van de kredietwaardigheid van het bedrijf dat geld leent en van de marktomstandigheden op het moment dat het bedrijf de lening in de markt zet.

De hoogte van de couponrente van deze zogenaamde floating rate notes hangt dus af van twee componenten. Omdat het driemaands euribortarief al langere tijd negatief is (-0,3%) zijn er floaters waarbij de couponrente in theorie onder de 0% zou uitkomen. In veel gevallen gebeurt dit echter niet, maar wordt de bodem geprikt op 0%. Dit kan zijn omdat dit expliciet in de obligatiedocumentatie is opgenomen of omdat dit wettelijk is bepaald. Maar het is ook mogelijk dat het wel mag, maar dat het operationeel lastig te realiseren is en/of bedrijven geen reputatieschade willen oplopen.

Toch is een negatieve couponrente niet volledig uitgesloten, zeker niet voor nieuwe of recent uitgegeven obligatieleningen. Uitgevende instellingen weten nu immers dat negatieve marktrentes voorkomen. Daarom kunnen ze  expliciet in de obligatievoorwaarden opnemen dat rentes geïnd kunnen worden bij de obligatiehouder. Deze kan een bedrijf dan bijvoorbeeld inhouden op de aflossing van de hoofdsom gedurende of aan het einde van de looptijd.

Floaters op basis van een lange rente

Naast reguliere floaters zijn er ook obligaties waarbij de couponrente meebeweegt met een langlopende basisrente, bijvoorbeeld een tienjaars interbancaire of staatsrente. Ook hier zien we dat deze couponrentes door de sterk gedaalde basisrentes onder of richting de 0% kruipen.

Maar ook voor deze obligaties geldt doorgaans dat de couponrente niet onder de 0% uitkomt. Zo geeft Aegon bijvoorbeeld aan dat voor zijn achtergestelde obligaties een operationele bodem van 0% geldt. Ook ING rekent voor zijn achtergestelde, eeuwigdurende variabelrentende obligaties met couponrentes van 0% zodra de nieuw vastgestelde couponrente volgens de formule onder de 0% uitkomt. En voor bijvoorbeeld de lening van de Nederlandse Waterschapsbank (XS0611951814) die tot 2021 jaarlijks een nieuwe couponrente krijgt op basis van het 30-jaars interbancaire tarief is expliciet een bodemrente van 0% benoemd in de documentatie.

Al met al creëren de negatieve marktrentes niet alleen uitzonderlijke situaties voor obligaties met vaste couponrente, maar ook voor obligaties met variabele couponrentes. Hoewel de bodem in de meeste gevallen op 0% ligt, is het goed om alert te zijn op de precieze obligatievoorwaarden. Uiteraard helpen we u hierbij graag.

Ellen Engelhart is specialist obligaties.