Europese centrale bank ziet een snel verslechterende economie in de eurozone.

In het kort:

• Forse reactie op rentemarkten in eurozone, aandelenmarkten minder onder indruk
• Economische groei eurozone gaat in 2019 van 1,7% naar 1,1%, grotere daling dan voorzien
• ECB voorziet een onveranderd lage beleidsrente tot zeker begin 2020

Het is alle hens aan dek bij de Europese Centrale Bank (ECB). De ommezwaai naar een meer verruimend geldbeleid komt veel vlugger dan verwacht. De plotse aankondiging donderdag van een derde ronde van het TLTRO-programma (Targeted Long Term Refinancing Operation) kwam als een donderslag bij heldere hemel. Dit economisch stimuleringsprogramma voorziet banken van goedkope financiering, op voorwaarde dat ze het geld gebruiken voor kredietverlening aan ondernemingen en consumenten.

Economen verwachtten dat TLTRO pas in april op de agenda van de ECB zou komen. De kans op meer monetaire stimulering in 2019, bijvoorbeeld door het weer opkopen van obligaties (kwantitatieve verruiming) is gestegen.

Beleggers schrokken van de ferme taal van de ECB en dat zette rentestanden in beweging. De Duitse 10-jaars rente tikte vrijdag bijna de nulgrens aan (0,05%). De Italiaanse evenknie zakte tot onder de 2,5%. Het zicht op een ruimer monetair beleid brengt de ECB weer als koper op de markt voor obligaties. Ook voor kwalitatief goede euro-bedrijfsobligaties kan de vraag weer toenemen. Het is een beleggingscategorie die we aantrekkelijk vinden gezien het extra rendement boven staatsleningen.

De Europese aandelenmarkten zwiepten na de uitlatingen van de ECB wat op en neer om per saldo licht in de min te eindigen. De monetaire stimulering moet als positief worden gezien voor Europese aandelen, die profiteren van een economische verbetering. Het licht moet echter niet uitgaan voor de economie van de eurozone. Tot op heden is dat niet het geval.     

Prognose voor groei- en inflatie scherp lager

De afwaardering door de ECB van de economische groei van de eurozone dit jaar was voorzien, maar niet in deze mate. De centrale bank verwacht nu 1,1% groei in 2019. Wij zijn echter minder ‘verrast’. Eind januari al verlaagde de Duitse overheid haar de groeiprojectie voor de economie tot 1,0% in 2019. En de Europese Unie voorzag al eerder dat de economische grootmacht Italië dit jaar nauwelijks groeit.

Blijkbaar wil de ECB een sterk signaal afgeven en de weg vrij maken voor meer stimuleringsacties in de toekomst. Met name de plots verslechterende interne dynamiek (de uitvoer tussen eurolanden zelf) is bron tot zorg.

De inflatieverwachting (exclusief energie en voedingsmiddelen) schroeft de ECB eveneens flink naar beneden. De prijsstijging voor consumenten zal in 2019 rond de 1,2% bedragen. Vanuit inflatie-oogpunt kan de ECB het verruimende pad zonder problemen inzetten, ook voor 2020 is de verwachting gematigd.

Financiële markten interpreteren het mogelijk meer ruime geldbeleid als meer ‘inflatoir’ op termijn. De Duitse 10-jaars inflatiegerelateerde obligaties rekenen nu met een jaarlijkse inflatie van 1,01%, een dikke week geleden was dat nog 0,89%! 

Economische groei & inflatieprognose (in %, op jaarbasis) 

Bron: ECB, researchbureau Capital Economics (CE) 

Nieuw goedkoop geldprogramma

Het nieuwe goedkope geld voor banken (looptijd twee jaar) is bedoeld om de kredietverlening te bevorderen en is vooral bestemd voor banken in periferie van Europa. We zien al enige tijd dat in Italië, Spanje, Portugal en Griekenland de kredietgroei – lees: economische groei – achterblijft bij de kernlanden.

Om spanningen in het eurozone te voorkomen, met opnieuw oplopende renteverschillen, moeten de perifere landen nu een monetaire oppepper krijgen. Als dat onvoldoende effect heeft, dan zal de ECB andere maatregelen doorvoeren zoals het mogelijk weer opkopen van obligaties.

Beleidsrente blijft langer onveranderd laag

De ECB houdt de huidige beleidsrente onveranderd tot tenminste eind 2019. Dat betekent, dat banken langer voor hun overtollige en gestalde gelden bij de ECB een ‘boete’ van 0,4% moeten blijven betalen. Het is een minder prettig vooruitzicht voor de winstgevendheid van banken. Financiële markten gaan er nu vanuit dat een eerste renteverhoging pas medio 2020 het licht ziet.

Jack Horvest is investment specialist.