Stimulering van de economie slaat aan, maar cijfers zijn vertekend.

Zijn de gunstige Chinese export- en importcijfers en grotere kredietverlening een voorbode van beterschap voor de Chinese economie? Daar lijkt het wel op, maar voorzichtigheid is geboden bij de interpretatie van deze data.
 

De Chinese handelscijfers waren in januari een stuk beter dan verwacht. De uitvoer in de eerste maand van het jaar was 14,5% hoger dan in december (gecorrigeerd voor seizoenseffecten). In de laatste maand van 2018 kromp de Chinese export nog met 7,8% op maandbasis. De Chinese invoer pluste in januari zelfs 32,9% op maandbasis (ook gecorrigeerd voor seizoenseffecten).

Daarnaast zien we de kredietverlening in januari veel krachtiger stijgen dan verwacht. Dat is mogelijk een teken dat de monetaire stimulering door de Chinese centrale bank aanslaat. 

Wellicht dat de optimistische geluiden uit het Chinees-Amerikaanse handelsoverleg in januari een positieve impact hadden op de Chinese economie.

Extra inkopen en volop monetaire en fiscale prikkels

Maar de Chinese handelscijfers geven een ‘kunstmatig’ beeld. Veel fabrikanten en groothandelaren anticipeerden op de handelsoorlog en de komende heffingen door nog ‘snel-snel’ in te kopen. Ze kochten meer goederen dan ze op korte termijn eigenlijk nodig hebben. Dergelijke naar voren gehaalde transacties zorgen voor volatiliteit van de handelscijfers. De ‘positieve’ cijfers  weerspiegelen niet noodzakelijk de échte onderliggende gang van zaken.

De gezamenlijke kredietverlening door de Chinese overheid en banken (aggregate financing) bedroeg in januari 4.640 miljard yuan (€ 600 mrd), waar analisten rekenden op 3.300 miljard yuan (€ 430 mrd). Vooral banken verstrekten vorige maand meer leningen aan het bedrijfsleven. Ook het zogenoemde ‘schaduwbankieren’ groeide weer, een teken dat beleggers meer risico durven nemen.

Wij zien dat de monetaire stimulering van de economie door de Chinese centrale bank volop gaande is en dat bedrijven inderdaad kredieten opnemen. Dat is positief voor de economische groei. Wij denken dat banken mogelijk nog meer ruimte gaan krijgen voor kredietverstrekking, omdat ze minder reserves hoeven aan te houden bij de centrale bank.

De vraagzijde van de Chinese economie wordt door de overheid gestimuleerd met belastingverlaging voor bedrijven en consumenten. Wij verwachten dat al deze maatregelen de Chinese economie medio dit jaar voldoende ondersteunen.

Handelsoorlog sleept zich voort

De onderhandelingen in de Amerikaans-Chinese handelsoorlog slepen zich ondertussen voort. Belangrijkste twistpunt is de ‘diepte’ van de besprekingen. China wil zijn beloftes beperken tot wat meer inkopen van Amerikaanse producten en mondjesmaat een paar markten openstellen voor buitenlandse spelers. De VS daarentegen willen verder gaan met hervormingen die het staatsgestuurde weefsel van de Chinese economie drastisch aanpakken. Hoe die twee benaderingen uiteindelijk kunnen verzoend worden, blijft onduidelijk. Deze week gaan de gesprekken verder.

Het handelsdossier zal ook de komende tijd bepalend blijven voor financiële markten en de wereldwijde economische groei. De eurozone is als relatief open economie sterk afhankelijk van de wereldeconomie en gevoelig voor de uitslag van de onderhandelingen.

Duitsland vermijdt nipt een recessie

De Duitse economie kon in het vierde kwartaal van vorig jaar nipt een recessie vermijden. Vooral de export had het moeilijk, dat is geen verrassing gegeven de handelsoorlog en de licht afnemende groei van de wereldeconomie .

Macro-economische agenda

Met de Markit PMI’s voor de eurozone en de Duitse IFO-indicator krijgen we deze week nieuw inzicht in hoe ondernemers de economische situatie inschatten. De eerste is een index die een indruk geeft van het vertrouwen van Europese inkoopmanagers in de economie en de tweede is een index over het vertrouwen van Duitse ondernemers in hun economie.

De afgelopen maanden was de hoop op een verbetering van de vertrouwensbarometers steeds ijdel. Als de Chinese handelscijfers en kredietverlening inderdaad signalen zijn dat het wereldwijde economische momentum zich enigszins herneemt, dan vergroot dat de kans dat we dit keer niet weer ontgoocheld zijn. Een stabilisatie van de vertrouwensscores zou al een succesje zijn.

Als afnemers buiten de eurozone het laten afweten dan moeten binnenlandse krachten, lees de Europese consument, de zaak met (extra) bestedingen overeind houden. Daarom is de afbrokkeling van het Europese consumentenvertrouwen sinds medio 2018 een aandachtspunt. Komende woensdag krijgen we hierover nieuwe cijfers. Tot op heden heeft de Europese consument nog niet echt thuis gegeven. De verwachtingen zijn daarom niet te hoog gespannen.

Europese ondernemingen kunnen wat rugwind gebruiken…

De economisch mindere gang van zaken in de eurozone weerspiegelt zich ook in de bedrijfscijfers. Van de ondernemingen uit de Euro Stoxx 50 (de vijftig grootste beursnoteringen in de eurozone) die hun cijfers over het vierde kwartaal van 2018 rapporteerden, verslaat 56% de verwachtingen. Maar in absolute termen zijn de cijfers matig.

Gemiddeld is de winst een procent lager ten opzichte van hetzelfde kwartaal vorig jaar. Vooral de financiële sector en de sectoren duurzame consumentengoederen en industrie hebben het moeilijk. Het zijn allemaal sectoren die gevoelig zijn voor het economische momentum. Om de voortvarende start van het jaar op Europese beurzen vast te houden, zou een verbetering van dat momentum welkom zijn.

… Amerikaanse bedrijfscijfers surfen mee op de economie

In de Verenigde Staten is het beeld dat de bedrijfscijfers geven anders. Daar komt het gemiddeld winstcijfer van het laatste kwartaal van 2018 14% hoger uit in vergelijking met een jaar eerder. De Amerikaanse economie draait soepel en bedrijven profiteren daar volop van.

Toch is het ook in de VS uitkijken hoe de economie zich verder ontwikkelt. Vorige week vielen nieuwe cijfers over de detailhandelsverkopen en industriële productie tegen. En de VS mogen dan in vergelijking met Europa een relatief gesloten economie zijn, uiteindelijk zijn ook zij niet immuun voor wat er in de buitenwereld gebeurt.

De belangrijkste Amerikaanse macro-economische cijfers in de komende dagen zijn de Markit PMI’s. Verder zullen de notulen van de laatste vergadering van de Fed meer inzicht geven in de state of mind van de centrale bankiers. De Fed ging de afgelopen weken op de rem staan bij het optrekken van de beleidsrente en het afbouwen van zijn balans. Dat ondersteunde de aandelenbeurzen direct. Uit de notulen kunnen we wellicht afleiden hoe verontrust de centrale bankiers zijn over de vooruitzichten voor de (Amerikaanse ) economie en hoe unaniem het besluit om het beleid om te gooien door de verschillende bestuurders wordt gesteund.