Financiële markten reageerden verheugd op de u-bocht van de Fed, maar is dat terecht?

Beleggers onthaalden de ommezwaai van de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) vorige week met gejuich: lang leve het soepele geldbeleid!

Het was een opmerkelijke u-bocht van Fed-baas Jerome Powell. De volgende rentestap van de Amerikaanse centrale bank kan kennelijk net zo goed een verlaging als een verhoging zijn. Data-afhankelijk monetair beleid heet dat. Financiële markten zullen zich nog nadrukkelijker op de richting van economische data focussen. In december was het uitgangspunt van de Fed nog dat we in 2019 twee renteverhogingen zouden krijgen, volgens een min of meer van tevoren uitgestippeld pad.

Wat nog méér opviel, was de draai in de plannen voor de balansafbouw bij de Amerikaanse centrale bank. Hiermee startte de Fed eind 2017 als onderdeel van het dichtdraaien van de geldkraan. De bank investeerde in minder obligaties dan er afliepen in zijn portefeuille. Met als gevolg dat de balans sindsdien krimpt én de liquiditeit ‘in het financiële systeem’ vermindert.

Wij zien de bodem onder de Amerikaanse economie niet wegvallen

Powell stelde tot voor kort dat het huidige tempo om de balans in te krimpen (50 miljard dollar per maand) op de automatische piloot stond. Maar vorige week krabbelde hij terug. Het moment waarop de afbouw stopt, zou wel eens dichterbij kunnen zijn dan gedacht. Sterker nog, in een van de komende vergadering(en) wil de Fed dit besluit al op de agenda zetten.

Is het gejuich van beleggers terecht?

De vraag is of de blijheid van financiële markten op de gewijzigde plannen van de Fed uiteindelijk terecht is? Veel hangt af van de achterliggende redenen waarom Powell en zijn collega’s het geweer van schouder veranderden. En of zij daarin uiteindelijk gelijk hebben. Een greep uit de mogelijkheden:

• De Fed zwichtte onder de druk van Trump. De Amerikaanse president opende met tweets regelmatig de aanval op de centrale bank, vooral als die de rente verhoogde. Deze optie lijkt ons onwaarschijnlijk.

  Echter, als op enig moment alsnog blijkt dat de Fed toegaf aan de kritiek op zijn beleid door Trump, dan is dat op de langere termijn slecht nieuws voor beleggers. Een centrale bank die (onder politieke druk) de rente té laag houdt, stimuleert weliswaar de economische groei op de korte termijn maar creëert mogelijk bubbels op financiële markten of in het vastgoed en spoort aan tot forse schuldopbouw. Uiteindelijk werkt dit beleid destabiliserend.

• De tweede optie is dat de kristallen bol van de Fed-bestuurders slecht economisch weer voorspelt. Powell verwees expliciet naar de toegenomen onzekerheden als gevolg van de handelsoorlog, Brexit, schade van de shutdown. Waar de Fed in december de gezondheidstoestand van de Amerikaanse economie nog als ‘sterk’ omschreef, bracht hij dat nu terug naar ‘solide’ .

  Ook als dit scenario uitkomt, is dat op termijn slecht nieuws voor aandelenbeurzen. ‘In the end’ zijn het immers bedrijfsresultaten die de koersen van aandelen aanvuren. Die bedrijven hebben een degelijke economische omgeving nodig.  

Dat de groei van de Amerikaanse economie in 2019 een tandje lager staat is ook ons uitgangspunt. Al was het maar omdat het effect van Trump’s belastingverlaging uitdooft. Maar dat betekent niet, dat we onvermijdelijk tot een regelrecht sléchte economische omgeving vervallen. De Amerikaanse data blijven in ieder geval voorlopig goed.

De economische cijfers over januari wijzen ook in de richting van een tragere Amerikaanse economie. De aanhoudend sterk arbeidsmarktcijfers en het herstel van de industriële ondernemersvertrouwen geven aan dat de bodem niet onder de Amerikaanse economie uitvalt.

Macro-economische agenda: Europese consumenten

Wij zien de cijfers over het economisch vertrouwen onder Amerikaanse ondernemers in de dienstensector (ISM Non-Manufacturing) dinsdag met vertrouwen tegemoet. De dienstensector is relatief ongevoelig voor internationale kwesties zoals de handelsvete tussen Amerika en China en weerspiegelt vooral de binnenlandse gang van zaken. En de binnenlandse economie draait als een zonnetje.

Als het scenario van weliswaar lagere maar toch degelijke economsiche groei gecombineerd wordt met inflatiecijfers die rond de Fed-doelstelling van twee procent blijven hangen, dan kan de centrale bank rustig afwachten. Een nieuwe renteverhoging is dan niet uitgesloten, maar er is geen haast. Met deze optie zouden beleggers in het zogenaamde ‘goudlokjes-scenario’ vertoeven: een ‘oké economische groei’, weinig inflatiedruk en geen of een beperkt aantal bijkomende renteverhogingen.
 

Europese consument weigert te besteden

Blijft de Europese consument de knip trekken? Op deze vraag komt woensdag een antwoord met de detailhandelsverkopen in de eurozone. Ondanks de gunstige omstandigheden voor de eurozone-consument met een relatief goede arbeidsmarkt en dalende inflatie, blijft deze weigerachtig om zijn geld uit te geven. Toch speelt die consument een belangrijke rol op de Europese economische groei dit jaar op peil te houden. Normaliter zouden de bestedingen een stuk hoger moet kunnen dan de verwachte 0,5% groei op jaarbasis in december. Blijkbaar is het vertrouwen er niet onder consumenten.

Fabrieksorders belangrijk signaal voor reilen en zeilen Duitse economie

De ogen zijn deze week verder gericht op Duitsland waar de industrie (en exporten) in de schijnwerpers staan. De fabrieksorders in december zijn een opmaat voor de toekomstige Duitse productie en het reilen en zeilen van de economie. Er wordt voor de fabrieksorders een beperkt herstel van 0,3% voorzien. Wij verwachten op dit moment niet direct wonderen. Eind van deze week komt de Duitse handelsbalans over december naar buiten. Een belangrijk voor de economische groei.    

Bank of England tussen twee vuren

In het Verenigd Koninkrijk komt de centrale bank Bank of England donderdag bijeen. Die zit gevangen tussen twee lastige vuren. Enerzijds wil de bank graag geleidelijk renteverhogingen doorvoeren. Anderzijds vallen de groei- en inflatieverwachtingen voor de Britse economie wat terug. Dus daarbij past geen renteverhoging(en). Wij verwachten deze week dan ook geen rentebeweging. De economische groei voor dit jaar wordt ingeschat rond de 1,5%, bij een harde Brexit kan deze mogelijk halveren.

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.