Wij zijn benieuwd hoe het economisch vertrouwen in de eurozone zich ontwikkelt.

Het aantal positief verrassende macro-economische cijfers is de laatste weken op één hand te tellen. Misschien is één vinger zelfs al voldoende. Zo viel het belangrijke ondernemersvertrouwen (Markit PMI) weer tegen. Het vertrouwen van Duitse industriële ondernemers zit zelfs nipt in de krimp-zone. De Franse economie heeft last van ‘geelzucht’.

Een beeld van de economische groei in de eurozone in het laatste kwartaal van 2018 krijgen we aanstaande donderdag. Dat zal op z’n best een klein plusje zijn van 0,1% of 0,2%. Wij zijn benieuwd hoe de Economische Sentiments Indicator (ESI) van de Europese Commissie zich ontwikkelt. Die meet het vertrouwen in de economie van consumenten en ondernemers in de Europese Unie en daarmee kan de stand van de conjunctuur in diverse economische sectoren worden gevolgd.

ESI-index vertrouwen van consumenten en ondernemers in economie neemt af

(Bron: Thomson Reuters Datastream)

De brede vertrouwensbarometer ESI brokkelde in 2018 maand na maand af en kreeg in december zelfs een stevige tik. Zowel de industrie, de dienstensector als de consument kijken alsmaar voorzichtiger naar de toekomst. De kans is klein dat het nieuwe cijfer donderdag enige verandering zal laten zien. Ook in het inflatiepatroon (nieuwe cijfers op vrijdag) is geen verandering van de trend te verwachten. De kerninflatie (exclusief voeding en energie) zal in januari naar verwachting uitkomen op een magere 1,0% op jaarbasis. Vanuit deze hoek is er geen reden om haast te maken met een hogere beleidsrente.

Alle negatieve signalen bij elkaar opgeteld wordt de kans steeds groter, dat de Europese Centrale Bank (ECB) dit jaar zijn beleidsrente onveranderd laat. In maart komt de centrale bank met nieuwe projecties voor groei en prijsontwikkeling. Dat is dan een ideaal moment om de communicatie verder in die richting te draaien.

Kredietverlening is Europees lichtpuntje

ECB-voorzitter Draghi is vooralsnog nog gematigd optimistisch over de economische groei in de eurozone en bevestigt daarmee de meer afwachtende monetaire houding van de centrale bank. Vorige week stak Draghi op de vergadering van de ECB een waarschuwende vinger op. De risico’s voor economische groei verschuiven meer naar de onderkant, mede door de impact van politieke dossiers zoals de Brexit en de handelsvete tussen de Verenigde Staten en China.  Wij verwachten dat de volgende beleidsvergadering in maart ‘spannender’ wordt.

Is er dan geen enkel economisch lichtpuntje in de eurozone? Toch wel: de kredietverlening.  Krediet en schuld hebben vaak een slechte naam, vooral sinds de crisis tien jaar geleden. Maar bij ‘juist gebruik’ zijn ze een cruciaal onderdeel van een soepel draaiende economie.

Elk kwartaal onderzoekt de ECB hoe het gesteld is met vraag naar en aanbod van krediet. De consument werd iets terughoudender, maar ondernemingen willen blijven investeren. Hun vraag naar financiële middelen komt overeen met een toename van investeringen met vijf procent op jaarbasis. Europese banken zijn ook bereid die kredieten toe te kennen, met uitzondering van Italiaanse  banken, waar iets meer voorbehoud in de geesten sloop. De kredietkraan gaat allerminst dicht. Maandag verwachten we de kredietcijfers over de maand december.

Fed-voorzitter Powell zal gematigde toon vasthouden

In de Verenigde Staten zijn de beleidsvergadering van de centrale bank Federal Reserve (Fed) en het arbeidsmarktrapport deze week de belangrijkste economische cijfers. De Amerikaanse economie blijft op volle toeren draaien met de consument als stuwende kracht. Maar ook de industrie houdt zich degelijk. Dat zal het nieuwe ISM-cijfer over ondernemersvertrouwen eind deze week bevestigen, ondanks de dure dollar (die Amerikaanse producten duurder maakt voor buitenlandse kopers) en een wereldwijd vertragende economische groei. Met de sterke Amerikaanse economie is opnieuw een stevig aantal nieuwe banen te verwachten.

Naast het aantal nieuwe banen is ook het verloop van uurlonen belangrijk, met name met het beleid van de Fed in het achterhoofd. De tone of voice van de centrale bank over bijkomende renteverhogingen werd de laatste weken iets voorzichtiger. We verwachten dat Fed-voorzitter Jerome Powell die toon woensdag zal vasthouden. Ondanks de lage werkloosheid zagen we tot nu toe immers nog geen escalatie in de groei van de lonen. Maar het is belangrijk om in de gaten te houden of deze trend op enig moment alsnog omslaat. Nieuwe inflatie- en rentevrees zou dan nervositeit op financiële markten kunnen veroorzaken. Wij rekenen erop dat die loongroei ook deze keer binnen de perken blijft, dat wil zeggen een toename van 3,2% op jaarbasis in januari. 

Maar we zijn nog niet zo ver dat er sprake is van inflatie- en rentevrees in de VS. Integendeel, na een moeilijk jaareinde veerden beurzen in januari op. Meer gematigde vooruitzichten voor het beleid van centrale banken, vooral van de Fed, zijn een ondersteunende factor voor dat beursherstel.

Argusogen op Chinese cijfers

Vanuit het Chinees-Amerikaanse handelsconflict kwamen de afgelopen dagen wisselende signalen. Het blijft wachten op een oplossing. Ondertussen zien we dat de Chinese economie vertraagt, zonder dat er sprake is van een ‘harde landing’. Beleidsmakers nemen ook ondersteunende maatregelen, zoals lagere belastingen.

Elk Chinees economisch cijfer wordt met argusogen gevolgd. Deze week is dat het ondernemersvertrouwen (PMI’s) voor de dienstensector en de industrie. Een stabilisatie van het vertrouwen ten opzichte van de vorige keer beschouwen we al als een succes. Wij gaan er vanuit dat gaandeweg het jaar de stimuleringsmaatregelen in China bijdragen aan de economische groei zodanig dat er een aanvaardbare groei van 6,2% op jaarbasis uit de bus rolt. 

Meer duidelijkheid rond Brexit?

Een nieuwe aflevering in de Brexit-saga. Het Britse parlement stemt dinsdag over het ‘plan B’ van minister-president Theresa May en over een aantal amendementen die zijn ingediend door diverse parlementariërs. Ons uitgangspunt is steeds geweest dat het uiteindelijk niet tot een harde Brexit komt. Morgen hebben we er misschien een – iets – duidelijker zicht op of dat inderdaad terecht is. Misschien…

Luc Aben is hoofdeconoom bij Van Lanschot.