eindredacteur beleggingscommunicatie
Belegt u? Trap niet in psychologische valkuilen
Beleggers maken onnodige kosten zonder dat ze het zelf in de gaten hebben. Dat komt omdat ze onbewust verkeerde beleggingsbeslissingen nemen. Dat bleek recent uit een onderzoek van National Opinion Research Center van de Universiteit van Chicago en beleggingsfondsenbeoordelaar Morningstar. Zij vroegen 3.600 beleggers om $10.000 te beleggen waarbij ze keus hadden uit drie identieke indexfondsen op de S&P 500 die alleen in kosten van elkaar verschilden.
De opdracht lijkt simpel: alle drie de fondsen doen hetzelfde – de S&P 500 volgen – en dus hoeft alleen maar in het goedkoopste fonds te worden belegd voor het hoogste rendement. Toch stelden de onderzoekers vast, dat de beleggers het een moeilijke keuze vonden en terugvielen op het beleggingsmantra van spreiden. De $10.000 werd verdeeld over de drie fondsen, waarbij ze onnodig geld kwijtraakten aan dure fondsen.
14% belegt in duurste fonds
Als de beleggers uit één van de drie fondsen moesten kiezen, dan koos 47% verstandig voor het goedkoopste fonds. Maar 14% belegde in het duurste fonds. Kosten nemen de grootste hap uit het rendement voor beleggers. Om een idee te krijgen: de kosten die de drie indexfondsen uit het onderzoek in rekening brachten varieerden van 0,04% tot 0,40%. Het duurste fonds zou een belegger in twintig jaar ongeveer $ 1.300 aan vergoedingen kosten, het goedkoopste fonds slechts $ 134.
Eigenaardigheden van beleggers
Waarom kiezen beleggers toch voor het duurste fonds? Dat is een boeiende vraag en behavioral finance probeert dit gedrag te verklaren. Het is een wetenschap waarin psychologie en economie samenkomen in het onderzoek naar menselijke beslissingen bij financiële zaken. Als mensen met lastige keuzes worden geconfronteerd, dan kiezen ze vaak voor de duurste optie vanuit het idee dat een hogere prijs voor hogere kwaliteit staat. Die aanname gaat bij beleggingsfondsen niet altijd op.
Er zijn meer typische beleggerseigenaardigheden zoals overmoed, een selectief geheugen, kuddegedrag en verliesaversie. Overmoed is het vermogen van mensen om zich verstandiger of bekwamer in te schatten dan het geval is.
Als we vinden dat we een goede belegger zijn, dan herinneren we ons niet graag die beleggingsmiskleun
Vaak wordt die overmoed gevoed door een aantal successen waarbij de belegger minder kritisch wordt. Moedig zijn is geen slechte eigenschap, maar het wordt schadelijk als een belegger denkt de wijsheid in pacht te hebben. Doorgaans is alle informatie in de markt verdisconteerd.
Overmoedig gedrag kan ook een selectief geheugen met zich meebrengen. Wij onthouden een pijnlijke gebeurtenis of ervaring uit het verleden niet graag. Helemaal niet als we zelf de veroorzaker zijn. Als we vinden dat we een goede belegger zijn, dan herinneren we ons niet graag die beleggingsmiskleun, want dat tast ons zelfbeeld aan. We zullen ons het verleden selectief herinneren, zodat het aansluit bij onze behoeften en ons zelfbeeld intact laat. Aan die verkeerde beleggingsbeslissing denken we niet meer.
De kudde durven verlaten
Tegen de stroom in durven gaan is iets waar veel mensen moeite mee hebben. Toch kan het zich bij beleggen uitbetalen om niet met de kudde mee te gaan. Het is goed om de waan van de dag te laten varen en te kijken naar de fundamentele beleggingscasus van een bedrijf (waarom zou ik hierin moeten beleggen?), naar de mogelijke aanjagers van de aandelenkoers en nog belangrijker: of de koers al in beweging is.
Laat de waan van de dag varen en kijk naar de fundamentele beleggingscasus van een bedrijf
De aandelenanalisten van Van Lanschot kijken bij hun analyse en selectie van aandelen juist naar de lange termijn. Het komt regelmatig voor dat ze hun vertrouwen in een bedrijf en aandeel uitspreken, ook al is de koers gedaald. Bijvoorbeeld als andere beleggers hun aandelen verkopen na negatief nieuws over een onderneming zonder de langere termijn in de gaten te houden.
Mensen neigen ertoe om de pijn van verlies sterker te voelen dan het genot van winst. Dit verlangen om financiële pijn te vermijden, kan ertoe leiden dat beleggers langdurig slecht presterende aandelen of beleggingsfondsen in hun portefeuille te lang aanhouden in de ijdele hoop op een ommekeer. Ze hadden beter de verliesgevende belegging tijdig kunnen verkopen en hun verlies nemen.
Psychologische valkuilen
Het blijkt dat financiële beslissingen vaak allesbehalve rationeel worden genomen en dat er veel emotie aan te pas komt. Beleggers maken systematische denk- en beoordelingsfouten. Het is intrigerend waarom mensen – onbewust – financiële beslissingen nemen die tegen hun belang indruisen. De mens en de markt zitten minder efficiënt in elkaar dan we denken. Beleggers, adviseurs en portefeuillebeheerders hebben er dan ook baat bij om zich meer bewust te zijn van hun besluitvorming om zo niet in psychologische valkuilen te trappen.
Maarten van der Pas is eindredacteur beleggingscommunicatie. Hij blogt over beleggen en psychologie.
eindredacteur beleggingscommunicatie
Ook interessant voor u
