Rentebeleid Fed trekt een sterker dan verwachte wissel op de reële economie.

In het kort:

• Afname Amerikaanse bedrijfsinvesteringen zet door
• Consumentenvertrouwen is hoog, maar verliest enige glans
• Renteverwachtingen bij consument geeft verrassend inzicht

Is de impact hogere rente in de Verenigde Staten op economie hoger dan voorzien? Die vraag dringt zich steeds meer op. De Amerikaanse centrale bank Fed is volop bezig om de beleidsrente te verhogen en een nieuwe rentestap wordt medio december voorzien. Reden is de oplopende inflatievoet in de VS die wordt ingegeven door hogere lonen en grondstofkosten bij bedrijven.

Maar we zien dat het rentebeleid een sterker dan verwachte wissel trekt op de reële economie. Ligt stagflatie in het verschiet waarin er een situatie is van een stevig afzwakkende economie bij een oplopend prijspeil? Wij denken van niet, maar de druk op de Fed en zijn verkrappende rentebeleid groeit. Een meer gematigde rentebeleid is niet ondenkbaar omdat Fed-baas Jerome Powell zich nadrukkelijk laat leiden door actuele - lees minder sterke – macro-economische ontwikkelingen.  Maar een afzwakking van de rentevisie is niet zonder gevaar.  

Investeringen VS op een lager groeipitje

De groei van orders voor duurzame goederen in de VS was in oktober 4,4% negatief (op maandbasis). Dat was vooral toe te schrijven aan lagere vliegtuigverkopen door Boeing. Verklaarbare volatiliteit en geen ramp. Meer verontrustend zijn de onderliggende bedrijfsinvesteringen die uit dit ordercijfer zijn te herleiden.

In oktober was er geen groei bij Amerikaanse bedrijfsinvesteringen en voor september werd het cijfer zelfs herzien tot een 0,5% daling op maandbasis. Er is duidelijke sprake van een lagere investeringsbereidheid bij ondernemingen, iets wat de Fed expliciet ook al aanhaalde bij de toelichting op haar recente beleidsvergadering. Wij beschouwen dit als een bewijs dat de Amerikaanse economie het wat rustiger aan gaat doen en dat een hoger rentetarief meer impact heeft op de economische groei dan eerder werd voorzien

Consumentenvertrouwen bladdert licht af

Het Amerikaanse consumentenvertrouwen, gemeten door de Universiteit van Michigan, zakte in november terug tot 97,5 indexpunten. Er was gerekend was op een onveranderde stand. De oorzaak lag minder bij de politieke wisseling in het Congres en meer bij zorgen over de inkomensontwikkeling. Nog steeds blaakt de Amerikaanse consument van vertrouwen. Wel zijn er signalen dat de zeer uitbundige consumptiegroei mindert. Bijvoorbeeld Amerikaanse retailers hintten hierop bij de geschetste vooruitzichten bij de derdekwartaalresultaten.

In het rapport van de Universiteit van Michigan was er extra aandacht voor de renteverwachtingen van consumenten in relatie tot de economische groei. Dat levert een voor het oog  vreemde correlatie op, want een lagere rente spoort normaliter de bestedingen van consumenten aan.

Maar als steeds meer consumenten denken dat de rente op termijn lager wordt, dan is dat een negatieve indicator voor de economische groei. Onderzoekers van de universiteit stellen dat er een bepaald drempelniveau is (zie onderstaande grafiek) waarbij er bij consumenten een omslagpunt is. Boven de drempel denken consumenten in grote getale dat renteverlagingen aanstaande zijn en dat leidt tot minder bestedingen. Afnemende baan- en loonperspectieven en lagere waarde van woningen zijn mogelijke oorzaken voor de denkwijze bij consumenten. Hun vertrouwen neemt af wat leidt tot lagere consumptie.

Het is vooral voor de Fed belangrijk om onder die drempel van neerwaartse renteverwachtingen te blijven. Dat leidt tot uitstel van aankopen en drijft de economische groei omlaag. Een abrupte bijsturing van het monetaire beleid is dus niet gewenst, zowel niet in opwaartse maar ook niet in neerwaartse zin.

Percentage consumenten dat renteverlagingen verwacht minus het percentage dat renteverhogingen voorziet plus 100. De grijze balken geven aan perioden van economische terugval.

Jack Horvest is investment specialist.