Het tempo van een dieet is een eeuwig dilemma. Moeten we gaan voor de crash-formule om zoveel mogelijk kilo’s kwijt te raken in een zo kort mogelijke periode? Met verhoogd risico op het gevreesde jojo-effect? Of toch maar liever het geleidelijke proces? Gaat ietsje langzamer, er is wat meer geduld voor nodig, maar het resultaat schijnt duurzamer te zijn.

In essentie staan de centrale bankiers van de ECB komende donderdag voor een dergelijke dieetkeuze. Hun ECB-balans, opgepompt door het aankoopbeleid van obligaties, is stilaan aan een afslankkuur toe. Momenteel koopt ‘Frankfurt’ nog maandelijks voor € 60 miljard schuldpapier. In een eerste stap moet dat naar nul. Om daarna de balans te laten inkrimpen. Deze week praten de ECB-bestuurders over het ideale afslanktraject vanaf januari 2018.

Fluwelen handschoenen

Toen de centrale bank begon met haar kwantitatieve verruiming, daalden zowel de wisselkoers van de euro als de obligatierente, wat steun betekende voor de economische groei. Nu het proces van ‘geld drukken’ en obligaties kopen stilaan moet uitdoven, is de uitdaging om financiële markten niet in het harnas te jagen. Een snel oplopende rente en een duurdere euro zetten een rem op het verdere economische herstel in de eurozone. Net op een moment dat het wat beter lijkt te gaan dan verwacht. Morgen en woensdag zal dat wellicht opnieuw blijken uit de Markit PMI’s en Duitse IFO-indicator, die beide de temperatuur meten van het ondernemersvertrouwen.

Reageren financiële markten slecht op de afslankkuur van de ECB-balans, dan dreigt Mario Draghi alsnog langer en forser te moeten blijven ingrijpen. Met uiteindelijk een balans die niet krimpt, maar gewoon verder opblaast: een financieel jojo-effect.

Financiële markten zullen dus met fluwelen handschoenen moeten worden behandeld. Dat kan óf door het maandelijkse aankoopbedrag maar heel geleidelijk te verminderen, óf door een relatief ver verwijderde datum aan te kondigen tot wanneer de ECB in ieder geval nog actief blijft op de obligatiemarkten, óf door een combinatie van beide. Het geleidelijke dieet dus.

Graag rustig afslanken

Wij denken dat optie twee het meeste kans maakt: samen met een verlaagd maandelijks aankoopbedrag kondigen de centrale bankiers gelijk aan het opkoopprogramma ten minste tot eind 2018 te laten doorlopen. Aangevuld met de mogelijkheid tot flexibiliteit. De mogelijkheid om het aflooptempo tussentijds af te remmen mocht dat nodig blijken. Die noodzaak zullen ze onder meer laten afhangen van de reactie van beleggers. Bijvoorbeeld als die de euro of obligatierente fors hoger duwen.

Amerikanen langzaam richting lagere belastingen

Aan de overzijde van de Atlantische Oceaan is de eerste inschatting voor de Amerikaanse groei over het derde kwartaal het belangrijkste cijfer om deze week naar uit te kijken.

Het kwartaal voordien groeide de Amerikaanse economie 3,1% op jaarbasis. Wellicht zal dat nu iets lager uitkomen. Met dank aan Harvey en Irma, de orkanen die in september het zuiden teisterden. Toch verwachten we dat het globale plaatje degelijk zal blijven.

Voor beurzen is dit natuurlijk belangrijk. De huidige aandelenwaarderingen eisen dat de groei op het juiste pad blijft. Maar daarnaast moet de belangrijkste ondersteuning voor beurskoersen toch vooral van de toekomst komen. Een toekomst waarin beleggers lagere belastingen verwachten vanuit de Trump-administratie.

Door de begroting voor 2018 goed te keuren, hield de Amerikaanse Senaat vorige week de deur voor zo’n belastingplan open. Aandelenbeleggers knikten goedkeurend, zo bleek uit het beursverloop. Toch schuilen er nog grimmige beren in het struikgewas.

Zo hebben de Senaat en het huis van Afgevaardigden – zeg maar de Eerste en Tweede Kamer – ieder  een aparte begroting goedgekeurd. Met een belangrijk verschil wat betreft het effect van een belastinghervorming op het toekomstige begrotingstekort. De Senaat laat dat lustig oplopen, terwijl het Huis van Afgevaardigden eerder budgetneutraal wil werken. Daar moet een compromis over worden gevonden. Anderzijds kunnen Republikeinen zich wellicht geen nieuwe politieke mislukking veroorloven.

Details over de uiteindelijke winnaars en verliezers van een belastinghervorming ontbreken nog. Maar nu de werkloosheid gedaald is tot 4,2%, zo goed als volledige tewerkstelling dus, moet er van elders een verse portie economische energie komen om de schwung erin te houden. Lagere belasting zou die kunnen leveren. Dat is belangrijk voor de Amerikaanse economie, en dus voor de onze.