Heel even leek er hoop dat Donald Trump alsnog presidentieel zou worden. Zijn toespraak over Afghanistan was evenwichtig en duidelijk. Was dit nu de invloed van de nieuwe stafchef in het Witte Huis, generaal Kelly?

Daags nadien was het antwoord op deze vraag toch weer nee. Tijdens een rally in Phoenix, weliswaar voor de eigen achterban, verliet Trump naar zijn ‘goede’ gewoonte al snel de zorgvuldig voorbereide tekst. Vervallend in forse uithalen naar de media, Obama en zijn eigen partijgenoten. Hij dreigde de overheid lam te leggen, mocht hij geen budget krijgen voor zijn beruchte muur; die wordt toch door Mexico betaald? Bovendien wil hij uit de Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst (NAFTA) stappen. Kortom, president Trump was weer ‘kandidaat Trump’ op campagne.

Nu kan het natuurlijk zijn dat hij zijn trouwe aanhangers, na het vertrek van Steve Bannon en zijn politieke bocht rond Afghanistan, iets wilde toewerpen. Echter, in het najaar staan een aantal grote uitdagingen op de agenda. Werken die voor de Amerikaanse economie en dus voor beleggers?

Wat zijn die uitdagingen? En wat is de stand van zaken?

De belastinghervorming

In de eerste plaats is er natuurlijk de belastinghervorming. Na het debacle rond de gezondheidszorg moet dit hét dossier worden waarmee de president én de Republikeinen kunnen scoren.

De laatste grote belastinghervorming dateert uit het Reagan-tijdperk. Het toenmalige pakket kon na een voorbereiding van maanden op brede steun van zowel Republikeinen als Democraten rekenen.

Dit keer is de perceptie dat de voorbereiding minder vlot verloopt. We mogen er nog steeds van uitgaan dat die lagere belastingen er uiteindelijk komen. Met een positief effect op de economische groei van ongeveer 0,3%. Maar de risico’s van een nieuwe mislukking zijn toegenomen. Tot nu toe blijkt de president niet zo’n goede dealmaker te zijn. In tegenstelling tot zijn eigen beweringen.

Aan plannen nochtans geen gebrek. Maar ze bevatten vooralsnog weinig details. Afwachten dus.
Toch kunnen we de volgende inschattingen maken:

Begrotingstekort mag niet te hoog uitvallen

Om een structurele belastinghervorming door te voeren, is 60% van de stemmen in de Senaat nodig. Dit betekent dat sowieso enige steun van Democratische zijde noodzakelijk is. Ook een gewone meerderheid van 50% kan maatregelen nemen, maar die zijn dan minder vergaand.

Zo mag in dat geval het begrotingstekort over tien jaar niet hoger uitvallen als gevolg van de lagere fiscale ontvangsten. Door die beperking is de kans groot dat een hervorming niet van structurele, maar van tijdelijke, aard zal zijn.

Hoogte belastingverlaging onduidelijk

Het nominale tarief voor de bedrijfsbelasting zal niet tot het eerder geroepen niveau van 15% terugvallen. Eerder tot een niveau tussen de 22% en 25%. Wat dat dan uiteindelijk betekent voor de effectieve belasting die Amerikaanse ondernemingen betalen, is niet duidelijk. Alles hangt af van de begeleidende compensaties om de mindere inkomsten te compenseren. Positief is alvast dat de eerder geopperde border adjustment tax is afgevoerd. Die belasting op import kan het budgettaire gat op de korte termijn weliswaar opvullen, maar qua karakter was het een protectionistische maatregel met ontwrichtende economische effecten.

Binnen het universum van de MSCI USA bedraagt de gemiddelde effectieve belastingvoet 28%. Wellicht dat dat lager kan, zelfs na compenserende maatregelen. Maar het lijkt er niet op dat de gemiddelde nettowinst een plotse kwantumsprong zal maken.

Cashrijke ondernemingen in het voordeel

Toch zijn er ondernemingen of sectoren waarvoor er wel degelijk een significant effect kan zijn. Bijvoorbeeld voor bedrijven die grote hoeveelheden cash in het buitenland hebben geparkeerd. Het belastingplan zou deze bedrijven de mogelijkheid bieden geld terug naar de VS te halen tegen een aantrekkelijk tarief. Vooral de buitenlandse bankrekeningen van technologie- en farmaciespelers puilen vaak uit.

Bij een soortgelijke operatie in 2004 kochten veel ondernemingen eigen aandelen in of losten schuld af. Uit recente bevragingen blijkt dat dat ook nu weer het geval zou zijn.

Infrastructuur nog niet in de steigers

Misschien kan een belastinghervorming bredere steun krijgen over de partijgrenzen heen door ze te koppelen aan infrastructuurinvesteringen. Over de noodzaak daarvan heerst immers een redelijke consensus.

Toch blijft het rond die infrastructuur, wat de tweede grote uitdaging is, relatief stil. Sterker nog, er is weinig hoop op een snel plan. Zo schrapte Trump medio augustus zijn intentie om een infrastructuuradviesorgaan op te richten. De gebeurtenissen in Charlottesville eisten zijn aandacht op en dat terwijl het executive order dat besliste tot die oprichting dateerde nauwelijks een maand oud was.

Een andere presidentiële order wil dan weer de vergunningsprocedures korter en efficiënter maken. Maar dat is iets waar ook eerdere presidenten hun tanden al op stuk beten.

Meer nog dan een belastingplan, is het vooral afwachten geblazen óf en in welke mate de Amerikaanse infrastructuur inderdaad zal worden aangepakt.

De shutdown

Het heetste hangijzer op korte termijn is ongetwijfeld de verhoging van het Amerikaanse schuldenplafond. Zonder deze verhoging komt de bodem van de schatkist ergens tussen eind september en medio oktober in zicht. Komen het Congres en het Witte Huis niet tot een overeenkomst, dan moet men gaan kiezen welke rekeningen worden betaald en welke niet. Sommige overheidsdiensten gaan bovendien dicht, de zogenaamde shutdown. In theorie kan het zelfs leiden tot een faling op Amerikaans schuldpapier.

Nu president Trump het dossier van zijn ‘Mexicaanse muur’ aan de discussie over het schuldenplafond koppelde, is de situatie nog gecompliceerder dan gewoonlijk. Republikeinen moeten nu niet alleen onderhandelen met Democraten, maar tegelijk met hun eigen president. Komt het effectief tot een shutdown, dan is dat de eerste keer terwijl de president en de meerderheid in het Congres dezelfde politieke kleur hebben.

Ondanks de mogelijkheid van een wanbetaling op overheidspapier, reageerden obligatiemarkten relatief rustig toen in 2013 niet-essentiële overheidsdiensten dicht gingen. Erop vertrouwend dat het ondenkbare, inderdaad ondenkbaar is. Enige nervositeit was er vooral in de markt voor schuldpapier dat rond die periode verviel. Aandelenbeurzen waren wél nerveuzer. De S&P500-index noteerde bijna 6% lager.

Kortom

Er is genoeg reden de komende weken deze discussies nauwlettend in de gaten te houden. De huidige Amerikaanse president is anders dan zijn voorgangers en heeft zijn capaciteiten als dealmaker nog niet kunnen waarmaken. Integendeel zou ik zeggen. Het maakt de komende weken en maanden niet alleen interessant, maar ook uitdagend en moeilijk te voorspellen.